Zoologiya uzb 2017. indd

Cho‘chqa tasmasimon chuvalchangi 
yassi chuvalchanglar tiði-
ning tasmasimon chuvalchanglar sinfiga kiradi. Uning tuzilishi 
va hayot kechirishi qoramol tasmasimon chuvalchanginikiga o‘x-
shash bo‘lib, voyaga yetgan davrida odam ichagida, lichinkasi 
cho‘chqalar musku 
lida uchraydi. Odam yaxshi pishirilmagan 
cho‘chqa go‘shtini iste’mol qilib, parazit finnasini yuqtiradi 
(23-rasm, 1, 2).
Bolalar gijjasi
. Bu gijja to‘garak chuvalchanglar tiðiga kira 
di. 
Gijja odamlarning, ayniqsa, kichik yoshdagi bolalar 
ning ichagida 
parazitlik qiladi. Gijja – oqish rangli, juda mayda (5–10 mm) 
chuvalchang. Bolalar gijjasining urg‘ochisi urug‘lan 
gandan keyin orqa 
chiqaruv teshigi yaqinida yashay boshlaydi. Kechasi orqa chiqaruv 
teshigi atrofidagi teriga tuxum qo‘yadi. Bu paytda teri qattiq qi-
chishib, kishini bezovta qiladi. Gijjaning tuxumlari iflos qo‘l orqa-
li yana ichakka tushib qolsa, qaytadan rivojlana boshlaydi. Gijja 
tuxumlari kasal odamning kiyimi, to‘shagi yoki boshqa buyumlari 
orqali yuqadi.
Rishta
– to‘garak chuvalchanglar tipiga mansub parazit 
hayvon. Tropik va subtropik o‘lkalarda tarqalgan. Tanasi ipga 
o‘xshash, uzunligi 32 sm dan 100 sm gacha bo‘ladi. Rishta oyoq, 
ba’zan qo‘l tеrisi ostidagi biriktiruvchi to‘qimada parazitlik qiladi. 
Terining rishta bilan zararlangan joyida ho‘l yara paydo bo‘la-
di. Yaradan rishta tanasining bir qismi chiqib turadi. Tananing 
qolgan qismi yara ostida kalavaga o‘xshab o‘ralib yotadi. Rishta 
tirik lichinkalar tug‘ib ko‘payadi. Rishta bilan zararlangan odam 
yoki hayvon suvga tushganida lichinkalar suvga chiqadi. Ular-
ni suvdagi juda mayda qisqichbaqasimonlardan sikloplar yutib 
yuboradi. Odam yoki hayvonlar siklopli suvni ichganida rishtaning 
lichinkasi ularga o‘tadi. Odam tanasida lichinka bir yil davomida 
voyaga еtadi.
Aholini toza ichimlik suv bilan ta’minlash natijasida O‘zbеkis-
tonda rishta aholi orasida tugatilgan. Hozir rishta bilan zararlanish 
yovvoyi hayvonlarda uchrab turadi.