Zoologiya uzb 2017. indd

21-rasm. Askaridaning ichki tuzilishi:
1 – teri; 2 – og‘iz; 3 – halqum; 4 – ichak; 5 – anal teshigi; 
6 – tuxumdonlar; 7 – tuxum yo‘li; 8 – bachadonlar
2
5
1
8
7
6
3
4

---

39
Ayirish va nerv sistemasi.
Askaridaning ayirish sistemasi tana 
bo‘ylab o‘tgan ikkita uzun naydan iborat. Naylar tananing ol-
dingi tomonida birlashib, yagona teshik bilan tashqariga ochila-
di. Gavda 
sining oldingi tomonidagi nerv halqasi halqumni o‘rab 
olgan. Bu halqadan tana bo‘ylab keyingi va oldingi tomonga 
nervlar ketadi.
Jinsiy sistemasi, ko‘payishi va rivojlanishi.
Askaridaning jinsiy 
sistemasi bir uchi berk ingichka naychaga o‘xshash bo‘lib, tana 
bo‘shlig‘ida buralib joylashgan. Urg‘ochisining jinsiy organi ikkita 
tuxumdondan, erkaginiki esa bitta urug‘dondan iborat. Askari-
da juda serpusht: bir kecha-kunduzda 240
000 tagacha tuxum 
qo‘yadi. Urug‘langan va qattiq po‘st bilan qoplangan tuxumlarini 
xo‘jayini ichagiga qo‘yadi. Tuxumlar axlat bilan tashqariga chiqa-
riladi (22-rasm). Nam joyda tuxumlar ichida lichinkalar rivojla-
nadi. Tuxumlar iflos qo‘l yoki yuvilmagan sabzavot va mevalar 
orqali odamning ichagiga tushganida ulardan lichinkalar chiqadi. 
Lichinkalar qon orqali o‘pkaga boradi; so‘ngra balg‘am bilan 
10-§. To‘garak chuvalchanglar tiрi: odam askaridasi
22-rasm.
Askaridaning
rivojlanishi:
1 – tuxum; 2 – tup roq-
dagi tuxumlar;
3 – ur g‘ochi askari-
da; 4 – erkak aska rida; 
5 – o‘pka ga o‘ta yot gan 
lichinka;
6 – voyaga yetgan davri; 
7 – lichinka
1
7
3
6
4
5