AZƏRBAYCAN DÖVLƏT NEFT VƏ SƏNAYE UNİVERSİTETİ
T.Q.Əliyev
ƏMƏYİN İQTİSADİYYATI
fənni üzrə
mühazirələrin icmalı
Bakı -2023
«Əməyin iqtisadiyyatı » fənninin
PROQRAMI
Fənn
proqramının
mövzularının
nömrələri
|
Mövzuların adı
|
Fənnin tədrisinə ayrılan saatlar
|
Cəmi
|
o cümlədən
|
mühazirə
|
məşğələ
|
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
|
«Əməyin iqtisadiyyatı» kursunun predmeti,məzmunu və vəzifələri
Əmək ehtiyatları, onların formalaşması, bölüşdürülməsi və istifadəsi, əmək potensialı
Əmək bazarı və onun tənzimlənməsi
Əmək bazarı üçün tələb olunan bacarıqlar
Əmək bazarında effektiv kommunikasiya bacarığı
Əmək məhsuldarlığı, onun amilləri və ehtiyatları
Əməyin təşkili və əmək intizamı, onun əmək məhsuldarlığı ilə qarşılıqlı əlaqəsi
Əmək haqqı və onun təşkili
Əmək haqqının tarif sistemi
Əmək haqqının forma və sistemləri
Əmək fəaliyyətinin motivləşdirilməsi
Müəssisələrdə işçilərin əməyə uyğunlaşması
Müəssisələrdə sosial nəzarət
Cəmi:
|
4
8
4
8
4
4
4
4
4
4
4
4
4
60
|
2
4
2
4
2
2
2
2
2
2
2
2
2
30
|
2
4
2
4
2
2
2
2
2
2
2
2
2
30
|
Mövzu 1. «Əməyin iqtisadiyyatı» kursunun predmeti,
məzmunu və vəzifələri
1.1. Əmək və onun növləri.
1.2. «Əməyin iqtisadiyyatı» elmi fənn kimi və onun predmeti.
1.3. «Əməyin iqtisadiyyatı» kursunun məzmunu və vəzifələri.
1.4. «Əməyin iqtisadiyyatı» kursunun digər elmlərlə əlaqəsi.
Əmək və onun növləri
Əmək - insanın məqsədyönlü, şüurlu fəaliyyətidir. Əmək - insanın, cəmiyyətin inkişafı üçün əbədi təbii bir şərtdir. İnsanın əmək fəaliyyəti istehsal prosesi ilə, habelə təkrar istehsalın ayrı-ayrı fazaları - istehsal, bölgü, mübadilə və istehlakla əlaqədardır. Əməyin bir sıra fərqləndirici cəhətləri vardır (şəkil1.1)
Qarşıya qoyulmuş vəzifələrin icrası
Əməyin fərqləndirici cəhətləri
Əmək prosesində insanın iş qüvvəsi istehlak olunur
Əmək alətləri istehsal edə bilməsi
Şəkil 1.1. Əməyin fərqləndirici cəhətləri
Əməyin məzmunu əməyin xarakteri ilə bağlıdır. Bu məzmuna həm əməyin sosial tələbatı, həm iqtisadi funksiyası, həm sosial-bioloji cəhətləri, həm də ETT təsir göstərir.
Əməyin xarakteri birinci növbədə işçilərlə mülkiyyət və bölgü münasibətləri arasındakı əlaqənin xarakterilə müəyyən olunur. O həm də işçilərin iqtisadi azadlığının mühüm göstəricisidir.
Əməyin bir sıra xüsusiyyətləri vardır və o aşağıdaılarla müəyyən edilir (şəkil 1.2):
Böyük və kiçik sosial əmək qruplarının əlaqə xarakteri və məqsəd birliyinin səviyyəsilə
İşçilərin istehsal vasitələrinə münasibəti ilə
Sosial bərabərlil və sosial bərabərsizlik,onun cəmiyyətdə həllinin vəziyyəti ilə
Əməyin xüsusiyyətlərini müəyyən edən cəhətlər
İnsanla cəmiyyətin əlaqəsi ilə
Şəkil 1.2. Əməyin xüsusiyyətlərini müəyyən edən cəhətlər
Əməyin bir neçə növləri vardır (şəkil 1.3)
Sadə və mürəkkəb əmək:ixtisassız və ixtisaslı əmək
Fərdi və kollektiv əmək: əmək bölgüsünə, əməyin təşkilinə görə fərqlənən əmək
Cari və keçmiş (maddiləşmiş) əmək
Fiziki və zehni əmək
Əməyin növləri
Texniki inkişaf səviyyəsinə görə: əl əməyi, mexanikləşdirilmiş əmək, maşınlı əmək, avtomatlaşdırılmış əmək
Məhsuldar əmək və qeyri-məhsuldar əmək
Muzdlu əmək
Konkret və mücərrəd əmək: konkret fəaliyyət formasında olan və eyni ölçüyə gətirilən əmək
Şəkil 1.3. Əməyin növləri
Dostları ilə paylaş: |
