1
VARLIĞIMIZ
“Elm və təhsil”
Bakı – 2014
2
Kitabın tərtibçiləri:
Pərvanə Məmmədli
BaxĢəli Zülfü
Redaktor:
Pərvanə Məmmədli
fil.ü.f.dr., dosent
Kitabda Türkiyədən yazı materiallarını
Məmmədriza Heyət hazırlayıb
Varlığımız. Bakı, “Elm və təhsil”, 2014, 100 səh.
Kitab doktor Cavad Heyətin ölməz xatirəsinə həsr
olunur.
2014
098
4702000000
N
грифли няшр
© «Елм вя тящсил», 201
4
3
DOKTOR CAVAD HEYƏTLƏ
BAĞLI BĠLGĠ
Cavad Heyət 1925-ci il mayın 24-də Təbrizdə anadan
olub. Atası Mirzəli Heyət zəmanəsinin tanınmıĢ aydın-
larından olub. O, məĢrutiyyət inqilabının fərmanını Nəcəf-
dən Təbrizə və Tehrana aparan heyətin rəhbəri olduğu
üçun "Heyət" adı ilə tanınmıĢdır. Mirzəli Heyət Ġranda
təmiz məhkəmə baĢqanı və Ġran ədliyyəsinin qurucuların-
dan biri kimi məĢrutiyyət inqilabında fəal rol oynamıĢdır.
Cavad Heyət ilk və orta təhsilini Təbriz, Həmədan və
Tehranda almıĢdır. Orta hərbi məktəbi bitirdikdən sonra o,
Tehran Universitetinə daxil olmuĢ, ikinci kursdan ali təh-
silini Türkiyənin Ġstanbul Universitetində davam etdirərək
1943–1946-cı illərdə burada tibb fakültəsində oxumuĢdur.
Əmək fəaliyyətinə 1946-cı ildə Ġstanbul Universitetində
baĢlayan Cavad Heyət 1949-cu ilədək burada cərrahlıq
klinikasında çalıĢmıĢ, daha sonra ixtisasını təkmilləĢdir-
mək üçün Paris Universitetinin cərrahlıq kafedrasında
iĢləmiĢdir. O, 1952-ci ildə yüksək dərəcəli cərrah ixtisa-
sına yiyələnərək Ġrana qayıtmıĢ, 1953-cü ildən Tehranda
Hidayət və Ədliyyə xəstəxanalarında cərrahlıq klinikaları
quraraq onlara rəhbərlik etmiĢdir. Doktor Cavad Heyət
Ġranda eksperimental cərrahiyyənin təməlini qoymuĢdur.
1954-cü ildən etibarən ürək üzərində apardığı əməliyyatlar
onu istedadlı cərrah kimi tanıtmıĢdır. 1969-cu ildə o,
Tehranda ilk dəfə transplantasiya əməliyyatını uğurla
həyata keçirmiĢdir. Bir çox cərrahi əməliyyatlar məhz
onun adı ilə bağlıdır. Tibb sahəsində qazandığı nailiyyətlər
4
Cavad Heyətə geniĢ Ģöhrət gətirmiĢdir.Doktor Cavad
Heyət təbabətə dair qiymətli araĢdırmaların müəllifi kimi
də tanınırdı. Onun kitabları tibb sahəsində yazılmıĢ dəyərli
vəsait kimi mütəxəssislər tərəfindən daim yüksək qiy-
mətləndirilmiĢdir. Bir sıra beynəlxalq elmi forumlar və
toplantılarda öz təcrübəsinə əsaslanaraq dərin məzmunlu
məruzələrlə çıxıĢ etmiĢ alimin 100-dən artıq məqaləsi
müxtəlif tibb jurnallarında iĢıq üzü görmüĢdür. Cavad
Heyət uzun müddət cərrahlığın tədrisi və cərrahların yeni
nəslinin formalaĢdırılması ilə məĢğul olmuĢdur. Cavad
Heyətin zəngin və çoxĢaxəli səmərəli fəaliyyətində Azər-
baycan ədəbiyyatı tarixi, türk xalqlarının keçmiĢi, milli
folklor və eləcə də islamĢünaslığa dair tədqiqatlar mühüm
yer tutur. Bu əsərlərdə Azərbaycan dilinin inkiĢaf mərhə-
lələri, Ģifahi xalq ədəbiyyatı, ədəbiyyatĢünaslıq, folklor,
ədəbi tənqid, publisistika və fəlsəfə tarixinin ən müxtəlif
məsələlərindən əhatəli bəhs olunur. Mədəniyyətin müxtəlif
problemlərinin öyrənilməsinə münasibətdə tarixi həqiqət-
lərdən çıxıĢ edərək obyektivlik nümayiĢ etdirən alimin
ədəbi simpoziumlarda və türkoloji konfranslarda çıxıĢları
həmiĢə təqdirlə qarĢılanmıĢdır.Onun tədqiqatlarında və
publisistik məqalələrindəki əsas fikirlərin böyük qismi
təsis etdiyi ―Varlıq‖ jurnalında əksini tapmıĢdır. O, 12 il
ərzində "DaneĢe pezeĢki" (Tibb Elmi) adlı jurnal dərc
etdirmiĢ və yüzlərcə elmi məqalənin, cərrahiyyəyə aid uç
kitabın müəllifi olmuĢdur. 1979-cu il Ġran islam inqila-
bından sonra yaranan ―Varlıq‖ dərgisində doktor Cavad
Heyət, Həmid Nitqi, Məhəmmədəli Fərzanə, Həsən Mə-
cidzadə Savalan, Kərim MəĢrutəçi (Sönməz), M. Hesari,
Məmmədrza Heyət, Ġbrahim Rəfrəf, Mənzuri Xamneyi,
Səməd Sərdarniya, Qulamhüseyn Beqdeli, Əziz Möhsüni,
Teymur PirhaĢimi, Ġsmayıl Hadi və Əlirza Sərrafi ilə
birlikdə çalıĢıblar. Tehranda ―Varlıq jurnalının təsisçi və
5
redaktoru Cavad Heyət ədəbiyyata və türkologiyaya aid
yeddi cildl kitabın müəllifidir. O,Azərbaycan türkcəsi,
fransız, ingilis, fars, Türkiyə türkcəsi və s. dilləri mükəm-
məl bilirdi.
Cavad Heyət — cərrah-alim, Ġranda ilk dəfə açıq ürək
əməliyyatını (koronar Ģuntlama) gerçəkləĢdirən, Bey-
nəlxalq Cərrahlar Cəmiyyətinin idarə heyətinin və Paris
Cərrahlar Akademiyasının üzvü, "Varlıq" dərgisinın təsis-
çisi, ədəbiyyat və türkologiyaya aid yeddi cildlik kitabın
müəllifi, Azərbaycanın müxtəlif universitetlərinin fəxri
doktoru və professoru, Türk Dil Qurumunun fəxri sədri,
eləcə də Ġstanbul Universitetinin fəxri doktoru (həm tibb,
həm də türkologiya sahəsi üzrə) idi.
Cavad Heyət 2014-cü il avqustun 12-də Bakı Ģəhə-
rində dünyasını dəyiĢmiĢ və avqustun 15-də Ġkinci Fəxri
Xiyabanda torpağa tapĢırılmıĢdır.
Tehranda dilimiz, ədəbiyyatımız və folklorumuza aid
yeddi kitabı nəĢr olunmuĢdur. Sonralar bunlardan beĢi
Bakıda, üçü Ankarada çıxmıĢdır. Üç yüzdən artıq elmi
məqaləsi iĢıq üzü görmüĢdür.
Dostları ilə paylaş: |