― pul va banklar

Kredit uyushmalari AQSH misolida 
Kredit uyushmalari – mayda kooperativ ssuda tashkiloti bo‗lib, alohida guruh 
shaxslari atrofida umumiy majburiyatlar bilan tashkil etilgan (alohida firmalar 
xodimlari yoki kasaba uyushmasi a‘zolari). Kredit uyushmalari soliqqa 
tortilmaydigan va shtat organlari va Federal hukumat tomonidan litsenziyalanishi 
mumkin bo‗lgn yagona moliyaviy tashkilot. Shu bilan birga yarimidan ko‗p kredit 
tashkilotlari Federal hukumat tomonidan lisenziyalanadi. Kredit tashkilotlarining 
milliy boshqarmasi (KTMB) federal litsenziya beradi va federal darajada 
ro‗yxatdan o‗tgan kredit uyushmalariga minimal kapital talablarini o‗rnatish, 
doimiy hisobotlarini tekshirish va kredit uyushmalarini doimiy tekshiruvlarni 
amalga oshirish orqali kredit uyushmalarining faoliyatini boshqaradi. KTMBning
sho‗ba tashkiloti-kredit uyushmalari ulushlarining sug‗urtalash milliy fondi 
(KUUSMF) depozitlarni federal sug‗urtalash (bitta hisobraqamga 250 ming 
dollarlik limit doirasida) federal organ tomonidan va shtat hukumati tominidan 
litsenziyalangan uyushmalar tomonidan taqdim etiladi. Ko‗plab kredit 
uyushmalari asosan qisqa muddatli iste‘mol ssudalarini taqdim etishadi, ssuda-
jamg‗arma assotsiatsiyasi va o‗zaro jamg‗arma banklari singari qiyinchiliklarini 
sezishmaydi.
Kredit 
uyushmalarining 
a‘zolari 
jami 
majburiyatlarini 
o‗zaro 
taqsimlanishadi, odatda ular katta emas va ularning aktivlari 10 mln.dollardan 
oshmaydi. Bundan tashqari, ma‘lum bir tarmoq yoki kompaniyalar bilan uzviy 
bog‗liqlik kredit uyushmalarining inqirozi ehtimoli ko‗plab ishlaydigan tarmoq va 

---

40 
kompaniyalar ssudalar bo‗yicha o‗z majburiyatlarini bajarmasa oshadi. Oxirgi 
regulyativ o‗zgarishlar xususiy kredit uyushmalarining turli iste‘molchilar 
guruhlarini majburiyatlarini yumshoqroq talablari asosida xizmat ko‗rsatish 
kredit uyushmalarining sonini ortishi va ularning inqirozi ehtimolini kamaytirdi.
Tez-tez kredit uyushmalarining aksionerlari ko‗p shtatlar ba‘zan butun dunyo 
bo‗yicha tarqalgan, shuning uchun federal darajada litsenziyalan kredit kredit 
uyushmalarining filiallarini turli shtat va mamlakatlarda ochishga ruxsat etiladi. 
Masalan, Navy Federal Credit Union aksiyadorlari Harbiy-daryo floti va AQSH 
Daryo korpusi a‘zolari butun dunyo bo‗yicha filialga ega. 
146