−
korxona taklif qiladigan narx raqobatchilar so‘raydigan narxdan past bo‘lishining
ehtimolini
aniqlash;
−
korxonaga maksimal foyda olib kelishi kutilayotgan narx miqdorini aniqlash;
−
tender savdolarini tashkil qilish mexanizmi.
Narxlarni shakllantirishning asosiy
metodlari
narx siyosati «magiya uchburchagi»ning
biror bir
unsuriga urg‘u berilishi bilan farqlanadi: korxona xarajatlari, iste’molchilar baholari va raqobatchilar
baholari.
Xarajatli metodi
(ustamalar metodi). Bu narx shakllanishining keng tarqalgan metodi bo‘lib, unga
ko‘ra ushbu mahsulotning doimiy yoki o‘zgaruvchan xarajatlariga
ushbu tarmoq foyda normasi
uchun oddiy holda mos keladigan ustamalar qo‘yiladi. Masalan, tarmoq bo‘yicha qurilish firmalari
ko‘pincha o‘z ishlarini loyiha qiymatiga o‘rtacha foydani qo‘shib baholaydilar. Bu metodning
ommalashgani turlicha izohlanadi.
Birinchidan, firma o‘z tovariga talabga nisbatan unga qilingan
o‘z xarajatlarini yaxshi biladi. Bu ularni narxni shakllantirishda xarajatlar kalkulyatsiyasiga tayanish
va haqiqatda ko‘rilgan zararni to‘liq qoplashga undaydi.
Ikkinchidan, agar tarmoqning barcha ishlab
chiqaruvchilari narxni shakllantirishning ushbu metodini qo‘llashsa, ularning narxi deyarli bir xil
bo‘ladi. Ular orasidagi narxga oid bu kurash narx to‘g‘ridan to‘g‘ri talab
bilan belgilanadigan
tarmoqlar bilan solishtirilganda minimalligini bildiradi. Uchinchidan, ko‘pgina sotuvchi va
iste’molchilar ustamalar
metodi eng tuzatilgan, halol, chunki ikki tomon manfaatlariga amal qiladi
va bir tomonning ikkinchi tomon hisobiga boylik orttirishiga yo‘l qo‘ymaydi, degan fikrni mahkam
ushlab oladilar. Bunday narxni belgilashda (uni «harakatli narx» yoki «ustama bilan»
deb atashga
o‘rganilgan) talab darajasi hisobga olinmaydi va raqobatchilar narxining ta’siri e’tiborsiz qoldiriladi.
Dostları ilə paylaş: