1-mavzu: “Ilmiy tadqiqot metodologiyasi fanining maqsadi va vazifalari ilmiy blimlarning metodologik asoslari Reja

Ilmiy muammo bilimlaming izchilligi, ulaming fiindamentalligi va 
ixtisoslashuvini uyg‘unlashtirish, turdosh fanlar metodlaridan foyda- lanish, 
bilimlarni ilmiy umumlashtirish va tizimga solish ko ’nikmalarini ishlab 
chiqish, shuningdek, o ’rganilayotgan masalalami tanqidiy tahlil qilishni o ’z 
ichiga oladi.
U bilimlarni kengaytirish va chuqurlashtirishga da’vat etadi, yangi 
muammolarni mustaqil qo‘yish, ulaming yechimlarini izlash va topishga qiziqishni 
kuchaytiradi. Ayni vaqtda, ilmiy muammo zarur intellektual keskinlikni vujudga 
keltiradi, bilish jarayonidagi qiyinchiliklami yengish, ijodiy tafakkur ko‘nikmalarini 
shakllantiradi. Ilmiy muammo - murakkab va keng hajmli vazifa. 
Bosh vazifa - u yoki bu mavzuga mos keladigan muammolarni topish, farqlash 
va aniq ta’riflash. Puxta ishlab chiqilgan va to‘g‘ri ta’riflangan muammo ilmiy 
hamda ijodiy jihatdan diqqatga sazovor bo‘lishi mumkin. 
Ilmiy muammo sof informativ xususiyatini yo‘qotadi, tayyor bilim berishdan 
iborat bo‘lmay qoladi va yangi bilim izlash, haqiqiy ijodiy bilish jarayoniga 
aylanadi. Insonga zarur bilimlar hajmi jadal sur’atlarda oshib borayotgan hozirgi 
sharoitda dalillaming ma’lum yig‘indisini o‘zlashtirishga qarab mo‘ljal olishning 
o‘zi kifoya qilmaydi. 0’z bilimlarini mustaqil to‘ldirish, ilmiy va siyosiy 
axborotlarning jo‘shqin oqimida mo‘ljal olish ko‘nikmasini shakllantirish 
muhimdir. Bu tamoyillardan hozirgi davrda inson ega bo‘lgan bilimlarning oddiy 
yig‘indisi emas, balki uning bilimlari ijodiy qobiliyati va g‘oyaviy e’tiqodi bilan 
uyg‘unlikda har tomonlama etuk shaxsning bosh mezonidir, degan xulosa kelib 
chiqadi. 
O‘qituvchi bu masalani talabalarning ilmiy mavzulari misolida tahlil qilib 
berishi shart. Masalan, predmetga doir, ya ’ni mavzu tanlashga doir muammoni 
yechish uchun talabaga rahbar yordam berishi shart, unga o ’zi bilgan mavzuni 
taqamaslik, talabaning qiziqishlari doirasi bilimini hisobga olish muhim. To‘g‘ri 
tanlangan muammo, uning to‘g‘ri yechimini topish imkoniyatini oshiradi. 
Proseduraga oid muammo bu mavzuning tarkibiy qismlarini to‘g‘ri taqsimlashni va 

---

ular bo ’yicha tegishli materiallami yig ’ish, bir joyga jamlashni talab qiladi. 
Xususan, har bir bob va paragraflar bo yicha fayllar tayyor lash yig ’ilgan 
materiallami tartib bilan jamlash ulami izchil tahlil qilish imkonini beradi. 
Metodologik muammo izlanuvchidan qunt, sabr toqatni talab qiladi, zero, i 
jamlangan materiallami tahlil qilishi, ta ’nosini tushunishi lozim, shu joyda 
baholashga doir muammo o‘z yechimini topadi, ya’ni yig‘ilgan materiallarga 
izlanuvchi o‘zining intellefctual salohiyati nkqtai nazaridan yondashib, ularga baho 
beradi, va predmetga doir muammoning echimini topishga ilmiy asoslarni taqdim 
etadi.)