mavhumga tomon harakati xususiydan umumiyga tomon harakat demakdir. Bu
yerda tahlil va induksiya singari mantiqiy usullar yetakchilik qiladi. Mavhumdan
muayyan hissiylikka yuksalish-ayrim umumiy mavhumlik- lardan ulaming
yagonaligiga, muayyan umumiyga tomon harakat jarayonidir. Bu erda sintez va
deduksiya usullari yetakchilik qiladi. Bilishning bunday harakati formal, texnik
prosedura emas, balki predmetning rivojlanishidagi qarama-qarshilikni, ichki
qarama- qarshiliklarga muvofiq uning bir darajadan boshqa darajaga o‘tishini aks
ettiruvchi dialektik ziddiyatli harakatdir.
Umumilmiy tadqiqot metodlari -
falsafa bilan maxsus fanlarning
fundamental nazariy-metodologik qoidalari o ’rtasida o ’ziga xos «oraliq
metodologiya» bo ’lib xizmat qiladi.
Umumilmiy tushunchalar qatoriga ko‘pincha
«axborot», «model», «tuzilma», «fimksiya», «tizim», «element», «oqilonalik»,
«ehtimollik» singari tushunchalar kiritiladi.
Birinchidan, bir qancha xususiy fanlar hamda falsafiy kategoriyalaming
alohida xossa, belgi va tushunchalari umumilmiy tushunchalaming mazmuniga
«singdirib» yuborilganligi, ikkinchidan, (falsafiy kategoriyalardan farqli o‘laroq)
matematik nazariya va simvolik mantiq vositalari bilan ulami formallashtirish,
ularga aniqlik kiritish mumkinligi umumilmiy tushunchalaming o’ziga xos
jihatlaridir.
Dostları ilə paylaş: 
