1-mavzu: Kirish. Qadimgi davr madaniyati va san’ati, uning taraqqiyot bosqichlari (2 soat) Reja

Dalvarzuntepa xazinasi
oltin buyumlar soni 
115 ta, ular yombilar, bilaguzuklar, oltin shodalar va boshqa taqinchoqlardir.
Qoratepa
- budda g‘or ibodatxonalar majmuasi (milodiy I-III asrlar). Eski Termizning 
shimoliy-sharqiy qismida joylashgan. Qoratepada olib borilgan arxeologik ishlar buddizm bilan 
bog‘liq me’morlik kompleksining ochilishini ta’minladi. Bu yerda arxeologik ishlar davom 
etmoqda.
4. Buyuk Ipak yo‘lining O‘rta Osiyo xalqlari madaniyati va san’ati taraqqiyotidagi 
o‘rni. 
Qadimgi xalqlarning taraqqiyotida savdo va tranzit yo‘llarning ahamiyati nihoyatda kattadir. 
Mil. avv. III ming yillikka kelib, O‘rta Osiyoning ko‘pgina hududlari qadimgi aholi tomonidan 
o‘zlashtirib bo‘lingan edi. Cho‘l va dasht hududlardagi ko‘chmanchi chorvador aholi vohalardagi 
o‘troq aholi bilan o‘zaro aloqalarni bronza davriga kelib yanada rivojlantiradilar. Tarixiy 
adabiyotlardan ma’lum bo‘lishicha, Buyuk Ipak yo‘li tashkil topmasdan ancha ilgariyoq Qadimgi 
Sharq va O‘rta Osiyo hududlarida o‘zaro almashinuv yo‘llari mavjud edi.
Qadimdan shakllanib kelgan bu yo‘llar Sharq va G‘arb o‘rtasidagi savdo munosabatlarini 

---

10 
ta’minlagan va kelgusida bunyod etilajak Buyuk ipak yo‘lning shakllanishida muhim bo‘lgan 
edi. Mil. avv. II asr xalqaro ahamiyatga va aniq yo‘nalishga ega bo‘lgan savdo – tranzit yo‘li, 
ya’ni qitalararo karvon yo‘li 
«Buyuk ipak yo‘li»
vujudga keldi. Buyuk Ipak yo‘li atamasi 
qadimda ishlatilmagan. Buyuk Ipak yo‘lini tarixiy, geografik va madaniy jihatlarini ilmiy 
o‘rganish amalda ko‘plab mamlakat olimlari tomonidan XIX asrning 2-yarmidan boshlangan. 
Uni tadqiq etishga G‘arbiy Evropa, Rossiya va YAponiya olimlari salmoqli hissa qo‘shdilar. 
Xususan, Yaponiyada «Buyuk ipak yo‘li ensiklopediyasi» nashr qilindi. 1877-yilda mashhur 
nemis olimi