1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi
Yüklə 8,73 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Yuzaning g‘adir-budirligi
– bu yuza relefini tashkil etuvchi kichik qadamli noteksiliklarning yig‘indisidir. Mexanik ishlov berishdan keyingi g‘adir-budirlik – bu kesuvchi asbobning (metal yoki abraziv) geometrik izidir. 55 Zagotovkani kesuvchi asboblar bilan yo‘nib detallar tayyorlashda ularning sirt yuzalarida turli darajada g‘adir-budirliklar hosil bo‘ladi. Jumladan, xomaki yo‘nib, ishlovdan keyin sirt yuzaga qaralsa, ko‘zga tashlanadigan, nafis ishlovdan keyin esa ko‘z ilg‘amas g‘adir-budirliklar bo‘ladi. Sirt yuzadagi bu g‘adir- budirliklar darajasi asosan mikroskop ostida kattalashtirilib ko‘riladi va ular zagotovka va keskich xossasiga, keskich geometriyasiga, kesib ishlash usuliga, rejimiga, moylovchi-sovutuvchi suyuqliklardan foydalanilgan yoki foydalanilmaganligiga va boshqalarga bog‘liq. Shuni aytish joizki, sirt yuzada g‘adir-budirlik darajasi qancha katta bo‘lsa, detallarning puxtaligi, korroziyaga bardoshligi shuncha kamayadi. GOSТ 2309-79 bo‘yicha g‘adir-budirlik darajasi 14 sinfga ajratiladi va ular o‘z navbvtida yana a, b, va v razryadlarga bo‘linadi. Sinflar tartib raqamidagi son ortgan sari sirt yuza g‘adir-budirligi kamayadi. G‘adir-budirliklar chizmada profil balandligi Rz profilning o‘rtacha arifmetik profilidan tafovuti Ra ishora ko‘rinishida ko‘rsatiladi. Shuni ta’kidlab o‘tish kerakki, 1 5; shuningdek, 13 14-sinf g‘adir- budirliklari Rz bo‘yicha, 6 12-sinf g‘adir-budirliklari Ra bo‘yicha aniqlanadi. Bunda 1 2- sinf g‘adir-budirliklarini aniqlashda baza uzunligi (I) 8mm, 3 4-sinf uchun 0,9, 9 11-sinflar 0.25 mm va 12 14-sinflar uchun 0,08 mm olinadi. R z bo‘yicha g‘adir-budirlikni aniqlashda baza uzunligi chegarasida g‘adir- budirlikning beshta eng baland nuqtasi bilan beshta eng past nuqtalari orasidagi masofa o‘rtasidan o‘tgan o‘rta chiziqdan o‘lchanadi. G‘adir-budirlikni Ra bo‘yicha aniqlashda profilning ayrim nuqtalaridan o‘rta chiziqqacha bo‘lgan masofalar oraliqlari o‘lchanib aniqlanadi. Yüklə 8,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|