1-tema. Buxgalteriya esabiniń predmeti hám metodi

Aylanıs aktivleri
	Debitorlıq qarizlar

Qisqa múddetli finanslıq qoyilmalar (bahali qaǵazlar)

Pul qarjıları

2.3-sizilma. Aylanıs aktivleri bólimleri

II-bólimniń aktiv bólegin toltiriwda tiykarǵı maǵliwmatlar «Materiallar», «Óstiriwdegi hám baǵıwdaǵı sharwa malları», «Arzan bahali hám tez toziwshi zatlar», «Arzan baha hám tez toziwshi zatlardiń toziwi», «Tiykarǵı óndiris», «Óz óndirisiniń yarim tayar ónimleri», «Járdemshi óndiris», «Kapital emes isler», «Kelesi dáwir qárejetleri», «Tayar ónim», «Tovarlar», «Sawda ústemesi», «Aylanıs qárejetleri» scheti qaldiǵınan alinadi.

Pul hám valyuta qarjıları, ǵáziynedegi pullar, qisqa múddetli qoyilmalar bántlerinde material túrde bolmaǵan baylıqlar kórinis tabadi. Bul qarjılardiń kólemi kárxananiń qánigelestirilgenligi, bazar qatnasiqlarında támiynattiń shólkemlestiriliwi hám basqa kóp ǵana sebeplerge baylanısli. Máselen, sanaatta pul salmaǵı joqarı bolsa, sawda shólkemlerinde bolsa debitorlar menen esap-kitaplar kóp bolıwi múmkin, sebebi bul tovarlardi satiwǵa barip taqaladi. Eń áweli debitorlar menen esap-kitaplar kórsetiledi, sebebi házirgi sharayatta bul máseleni analiz etip turiw zárúr. Debetorlar basqa yuridikalıq (kárxana, shólkem hám mekeme) hám fizikalıq tárepler tólewi kerek bolǵan qarizdarlar, qarizdarlardi shártli eki toparǵa ajiratiw múmkiń ádettegi hám tiykarlanbaǵan. ádettegi qarizlarǵa óndiris, tovarlar satiw hám xizmet kórsetiwge áwelden qariz beriw, dawa qiliw hám usi siyaqli qatnasiqlar sebepli júzege kelgen, biraq tólew múddeti ele jetpegenleri kiredi. Tiykarlanbaǵan qarizlar iskerlik dawamindaǵı kemshilikler, tovar hám materiallıq baylıqlardiń qichilǵı, urlıq hám hár túrli joǵaltiwlar esabına payda boladi. Bul jaǵday bárqulla baqlawda bolip, bárqulla analiz etip bariwin talap etedi. Uliwma, debitor qarizlardiń bar ekenligi finanslıq jaǵdayǵa keri tásir kórsetedi. II-bólim aktivinde tovar jetkerip beriwshiler hám arendashilarǵa berilgen avanslar hám qisqa múddetli finanslıq qoyilmalar da keltiriledi.
Qarjılardi úyreniwde aqsha qarjılarıniń analizi ayriqsha orindi iyeleydi. Bunday qarjılarǵa esap-kitap, valyuta scheti hám ǵaziynedegi pullar túsiniledi. Usi qarjılar tólew minnetlemelerin orinlaniwinda birlemshi qural bolip xizmet qiladi, ásirese esap-kitap hám valyuta schetindaǵı qarjılar ónim jetkerip beriwshiler, arendashilar, jumisshi-xizmechiler, byudjet, bank, qamsizlandiriw hám basqalar menen bolatuǵın baylanıs deregi.
Kárxana múlki hám qarjılardiń kelip shiǵıw derekleri balanstiń passivinde kórsetiledi. Bular ózine qarasli hám shetten tartilǵan dereklerge bank kreditleri hám kreditorlıq qarizlar kiredi.
Passivte aktiv bólim siyaqli eki bólimnen ibart. Birinshi bólim «Óziniń qarjılarıniń derekleri» dep atalip oniń quramı 3.4-sizilmada keltirilgen.

Ustav fondi, qosimsha hám rezerv kapitalı