1. Tomas Hobbs və fərdiyyətçi mütləqiyyət



Yüklə 33,82 Kb.
səhifə11/13
tarix12.12.2022
ölçüsü33,82 Kb.
#73939
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13
T.Hobbs,Spinoza,Liberalizm,C.Lokk,XVlll əsr

3.6. Mülkiyyət anlayışı
İnsan ağıllı bir məxluq olduğu üçün edə biləcəyi ən yaxşı iş ağlını ətrafına və özünə faydalı olacaq şəkildə istifadə etməkdir. Çünki yerin üstü və altı sərvətlər həmişə insanlar üçündür. Təbii yaşayış, yəni istehsal etmədən istehlak dövründə heç kimin bu sərvətlərə xüsusi hüququ yox idi. Çünki hər şey hər kəs üçün kifayət qədər bol idi. Ov heyvanları və tərəvəz və meyvələr kimi. Beləliklə, ümumi malları şəxsi edən onun əməyi idi. Bunun səbəbi odur ki, yer üzündə əhalinin artmasına baxmayaraq, qida ehtiyatlarının azalması nəticəsində onların çoxalmasına ehtiyac duyulmasının səbəbi, əvvəllər təbiətdən ehtiyacı qarşılayan insanların həyatlarını davam etdirmələri üçün qida məhsullarının təkrar istehsalına ehtiyac olmasıdır. Əməyin tələbatının ödənilməsinə baxmayaraq, təbiətin məhdud sərvətinə görə əməyin müqabilində əmlak alınmalıdır. Yeni mülkiyyət əməyin müqabilində olmalıdır. Çünki ehtiyacından artıq olanlar başqalarının hüququndan istifadə edirlər. .Bu qayda həm daşınar, həm də daşınmaz əmlaka aiddir.Fərdin yalnız becərdiyi və məhsulundan ehtiyaclarını ödəmək üçün istifadə etdiyi torpaqda mülkiyyət hüququ vardır.Çünki fərd öz davranışı ilə heç kimə zərər yetirməmişdir.Lakin ticarətin inkişafı və pul dövriyyəsinin artması ilə bu tip mülkiyyətçilik ideyasından imtina edildi.Mülkiyyətin iradə çərçivəsində idarə olunması səmərəli oldu. vez mavi və Ticarətin inkişaf etmədiyi, pul dövriyyəsinin olmadığı dövrlərdə insanın öz əməyinin gücünə uyğun olaraq mülkiyyət hüququ var idi. Əmək və əməklə məhdudlaşan bu hüququn genişləndirilməsi lüzumsuz idi. Ticarət inkişaf edəndə, insanlar arasında puldan istifadə olunmağa başlayanda əhalinin artması ilə paralel olaraq torpaq kifayət etmirdi, sonra dövlətlər və insanlar öz aralarında razılaşaraq öz torpaqlarının sərhədlərini müəyyən etməli oldular. Əvvəllər çürümək və xarab olmaq qorxusundan ehtiyaclarından artıq yığmaqdan qorxan insanlar həm mübadilə yolu ilə bu zərərdən qurtulub, həm də uzunmüddətli mallar və qiymətli metallar toplamaq şansı qazanıblar. Bu, insanların istədikləri qədər mülkə malik olmasına və xüsusi mülkiyyətin yaranmasına şərait yaratdı. Nəticədə, mikromühitin istismarı (istehsal etmədən istehlak) dövründə işçi qüvvəsi və işçi qüvvəsi fərdin xeyrinə mülkiyyət hüququnu, elmi-texniki inkişafdan sonra ticarətin inkişafı və pul dövriyyəsi isə insanlara öz mülkiyyətini əldə etməyə imkan verir.

Yüklə 33,82 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin