12-Mavzu iqlim o‘zgarishi

rasm. Qoraqalpog‘iston Respublikasi hududidagi muhofaza qilinadigan tabiiy hududlar (ming gektar hisobida)³².

Ammo, tabiat insoniyatdan o‘ch ola boshlaganda ekologiyani asrab-avaylash haqida eslab qoladi. Orol dengizining halokatiga nima sabab bo‘ldi, degan savolga to‘g‘ridan-to‘g‘ri javob bor: qishloq xo‘jaligini rivojlantirish va sanoatlashtirish ekologik inqirozga olib kelgan asosiy ta’sir omillaridir. O‘z o‘zidan ayonki, mazkur rivojlantirish 1930-1980-yillarda amalga oshirilgan, Markaziy Osiyo respublikalari rahbariyati Amudaryo va

Sirdaryodan suv olib qo‘yilsa, Orol dengizi qurib qolishini tushungan va bilgan, albatta. Lekin ikki daryodan ulkan miqdordagi suvni olish 1990-yillarga qadar davom etgan, hatto.
Antropogen omillar tabiiy faktorlar bilan birgalikda (iqlimning quruq (arid)ligi — yuqori havo harorati, kuchli bug‘lanish va kam yog‘ingarchiliklarning qo‘shilib kelishi) Orol dengizining o‘limiga olib keldi. Amudaryo va Sirdaryodan dengizga suv qancha kam quyilsa, u shuncha sayozlashib boraverdi, undagi bor suv ham juda tez isib, bug‘lanish osonlashdi, bu esa uning qurishini tezlashtirdi.
Qoraqalpog‘iston Respublikasi hududidagi muhofaza qilina- digan tabiiy hududlarga ajratilgan yer maydoni umumiy maydoni yildan-yilga ortib bormoqda.

24. rasm. Qoraqalpog‘iston Respublikasi bo‘yicha aholi uylarining ichimlik suvi bilan ta’minlanganligi (jami uylarga

nisbatan foizda)³³.
Rasmiy statistik ma’lumotlarga ko‘ra, Qoraqalpog‘iston Respublikasi hududida istiqomat qiluvchi aholining ichimlik suvi bilan ta’minlanish holatiga ahamiyat qaratadigan bo‘lsak, 2010- yilda 69,6 foizni tashkil etgan bo‘lsa, 2019-yil yakunlariga ko‘ra 52,9 foizni tashkil etgan holda, 2010-yilga nisbatan 16,7 foizga kamaygan. Aytish joizki, ushbu yer maydonining ortishiga asosiy sabab Orol dengiz qurishi natijasida dengiz sathining qurg‘oqlashishi oqibatida sodir bo‘lmoqda.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “2017-2021-yillarda Orolbo‘yi mintaqasini rivojlantirish davlat dasturi to‘g‘risida” gi qaroriga muvofiq Orolbo‘yi mintaqasida ekologik va ijtimoiy- iqtisodiy vaziyatni, aholining yashash sharoitlarini yaxshilashga, Orol dengizining ekologik falokati oqibatlarini yumshatish bo‘yicha investitsiya loyihalarini o‘z vaqtida va samarali ro‘yobga chiqarishga yo‘naltirilgan chora-tadbirlar kompleksini amalga oshirish maqsadida belgilab olindi:

• 
  yangi ish joylarini yaratish, aholi bandligini ta’minlash, shuningdek, mintaqaning investitsiyaviy jozibadorligini yaxshilash borasidagi kompleks chora-tadbirlarni amalga oshirish;
  

24.