1412-Tohfetul Iraqeyn-Xaqani Shirvani-67s

JƏMALƏDDİN MOSİLİ İLƏ GÖRÜŞ

VƏ ONUNLA SÖHBƏT

Ey fələk cəlallı, ucalsın şanın

Daha da çox olsun sənin cəlalın! Ey

dünya şöhrətli, sənin nüfuzun,

Yüksəlsin fövqünə ayın, ulduzun.

Özünsən, mən bunu etmişəm yəqin.

Birinci rəqəmi tanrı xə inin.

Parlaq işıq saldın zəmanəyə sən,

Ulduzlar parlayır nurlu kölgəndən.

Xilqətin dörd arxı, görünsən əgər,

Sənə qibtə edər, paxıllıq edər.

Vuran baş düyünü can ilməyinə

Sən oldun, ümidim sənədir yenə. O

biri dünyaya bizi bir zaman,

Özünlə aparan sən olacaqsan.

Oxudum, dinlədi o söz hakimi.

Bəyəndi ürəkdən şerlərimi.

O, sədəf ağzından səpdikcə gövhər

---

Elə bil, dolurdu dürlə dənizlər.

Həmişə çıxsa da dürlər dənizdən, O

dür dənizləri yaratdı sözdən. Düşən

mirvarilər iki dodaqdan Hər iki

dünyanı bəzərdi, inan! Nurdan

yaranmışdır nitqi, nəfəsi Zəbur

nəğməsidir şirin nəğməsi. Dedi: -

Soruşuram, mənə söylə bir Əslən

haralısan? De, adın nədir? Dedim: -

Tələbəyəm, həm də sözbilən. Şərvan

şəhərində doğulmuşam mən.

Xəlilullah olmuş dövründə atam

Deməli, əslində nəccar oğluyam. Bəla

kahasını gəzdim hər addım, Ağıl

barmağımı sorub yaşadım. Fələklər

paxıllıq edərək mənə, Saldı

günahkarlar cəhənnəminə. Sənin öz

lütfünlə haman cəhənnəm Çiçəkli

behiştə çevrildi o dəm. Mən eşqin

səhrası, qəlbin qibləsi Yoluna üz

qoydum, könlümün səsi Həqqə yaxın

olsun, deyə yetirdim - Qəlbimin

oğlunu qurban gətirdim. Dedi: - Necə

gəlib çıxdın İraqa, Neçin qədəm

qoydun bizim torpağa?

Dedim: - Çox şuluqluq oldu oralar.

Nə bir parça çörək, nə güzaran var...

Füsunkar olsa da təbiəti çox, Lakin

ağır keçir vəziəti çox.

Onun ətrafında olsa da çaylar,

Odlu sinəsində yanar dağlar var.

Gərdişindən onun o gözəl yerlər

Jəhənnəmə dönmüş, indi, sərbəsər.

Şəhərin üstündə vurarkən vulkan,

Uymaz yaşıllığa ağıllı insan. Orada

qəhətlik məni didirdi, İqbalım

İraqa çəkib gətirdi.

Nə xoş ki, İraqa eylədim səfər, Mənə

behişt kimi gəlir bu yerlər, İndi, bir

özün de, şad olmazmı, bəs

Kənandan çıxaraq Misrə çatan kəs?

Sən şaha bildir ki, bu qərib axşam,

Onun dərgahına gəlib çıxmışam.

---

Məni qəbul etsin, minnət et şaha.

Doğru bir yol göstər sən barigaha!

Möcüzlər yaradan barigahda sən,

Mənim kimisini görməyəcəksən.

Tərifdən yüksəkdə dursa da dərbar,

Mənim tərifimə ehtiyacı var. Əgər

üzük qaşı qiymətlidir, bil, Onun

muma işi düşməmiş deyil. Üzük

qaşındakı tərsə yazılar Bir mum

üzərində düzgün oxunar. Dedi: -

Natamamsan bil ki, hələ, sən Qayıt,

o məqama layiq deyilsən! Mənəm,

mənəm deyib, öymə özünü! Həmişə

müxtəsər söylə sözünü. Jahildir

özünü tərif edənlər.

Çox "bilirəm" demə, bilsən də əgər.

Boş söz insanların abrını tökər. Yalan

şerlər də bağrını sökər. Uzunçuluq,

igid adamların da, Bir dəfə dadına

çatmamış darda. Məntiqsiz, dəlilsiz

yalan danışmaq, Nadan adamların

işidir, ancaq. Kimin şəcərəsi

Adəmdən gəlir, Ona "mənəm,

mənəm" layiq deyildir. Rənglərə

baxaraq, özünü öysən, Xəcalət

çəkərsən Tavus kimi, sən.

Görsə öz əksini, Tuti aynada

Özünü tanıya bilməz dünyada.

Lakin, öz-özünü görməyən zaman,

Daha da həvəslə danışar, inan.

Tərif xoşlasa da, əgər, bizim şah,

O, söz sərrafıdır, yaxşı ol agah.

Fəzilət xələti saralıb, solmaz,

Hər yeniyetməyə o, qismət olmaz.

Çoxu şərbət içər ədalətindən,

Heyif ki, qədrini bilməz hər yetən.

Dəryanın yanında bir damla nədir?

Sən sıfır, şah zəngin bir xəzinədir.

Gəlib, xəzinəni bağlı gördükdə

Yatmış əjdahanı oyatma bir də. Bir

az təvazölə danış sözünü,

Heç döyüb döşünə, öymə özünü!

---

Az danış, hörmətlə durasan gərək,

Müəllim önündə duran şagird tək.

Hər kim acıdildir, yaxşı bil bunu,

Şahın qapısına qoymazlar onu. Dil

gülünc etməsin, deyə, insanı İnsan

ağzı olmuş dilin zindanı. Bəzən,

dil sıyrılmış qılınca bənzər, Ayıq

ol, başını bədəndən üzər. Çəksən

qılıncını din yolunda çək, Onu çox

bəzəmə, ağac qılınc tək! Jan

cəhənnəminə qapıçıdır dil,

Dilsizlik behiştin açarıdır, bil.

Balıq dilsizliklə tapdı gücünü

Tutdu göy üzündə Balıq bürcünü.

İlan iki dilli olduğu üçün

Jənnətdən qovuldu nifrətlə bir gün.

Janını saxlamaq istəsən, əgər

Dilini özündə saxla bir təhər.

Qayıt, geri qayıt buradan, hökmən,

Get, öz doğulduğun yerdə yaşa sən!

Məktəbdə elm oxu, fənn öyrən, dərs al,

Hər nə oxumusan, bir-bir yada sal.

Əcəmi olduğun yetər, indidən, Get,

otur, bir az da ərəbcə öyrən. Get, oxu,

İraqa gəlmək istəsən, Haçan

püxtələşdin, onda gələrsən. Dedim ki,

mən uzaq yerdən gəlmişəm. Əliboş

qayıdım geri dönərkən?

Buradan nə alım sovqatdır, deyə

Qəhətlik içində qalmış ölkəyə.

Xacədən nə aldın? - deyə qonşular

Sorsalar, cavabım mənim nə olar?

Mən böyük xacənin yanından, əbəs

Əliboş qayıtsam heç yaxşı düşməz.

Dedi ki "Al, durma, qayıt vətənə

Apar bu üzüyü, töhfədir sənə." Bu

üzüyün qaşı, adi qaş deyil, Böyük

qiyməti var, bunu yaxşı bil! Üzüyü

verirəm, lakin sən gərək Onu

qoruyasan göz bəbəyi tək. Bu üzüyün

qaşı bahadır, düzü, Jamın gövhəridir,

Jəmşidin gözü Dünyada, nə qədər

yanındadır bu, Sənə heç bir şeyin

---

yoxdur qorxusu. Burada yazılmış

müqəddəs adlar, Həm də mayasında

şəfa sehri var. Bu möhür zidd olmuş

nəhs əhrimənə, Jəmşiddən yadigar

qalmışdır mənə. Şirvanda qəhətlik

güclənsə, əgər, O bəladan səni, bu

xilas edər. Belə bir dövlətə nail

olarkən, Çalış bu dövləti vermə

əlindən! Bu üzüklə Jəmşid

"comərdəm" deyə Padişahlıq etdi

yeddi ölkəyə. Hakim olmasan da,

ömrün uzunu Barı, şərəfləndir

ölkəndə bunu, Əlində hər zaman olar

bir meyar Şərbəti, zəhəri sənə tanıdar.

Yəqin çox olacaq gəlib istəyən, Sən

də acığına onların, qəsdən - Üzüyün

üstünə bu sözləri yaz: "Kimsəyə

satılmaz və bağışlanmaz!" Qorxuram

əlinə üzük keçəndə, Bilməyəsən

onun qədrini sən də! Deyib,

üzüyünü verəndə mənə, Önündə

üzük tək əyildim yenə. Janına dualar

etməklə, həmən Təşəkkür söylədim,

yüz yol ürəkdən. Onun

qulluğundan, öpərək yeri, Sədi-əkbər

kimi qayıtdım geri, Gördüm ki,

taleyim sevindi haqdan. Sevinclə,

fərəhlə döndüm İraqdan.

Keçdim Kuhistanın sərhədlərini, Yenə

də Şərvanın gördüm şərini. Gördüm

ki, əyanlar tapdıqca fürsət, Mənim

üzüyümdən açırlar söhbət. Danışır

üzükdən, görən, görməyən, Əfsunlu,

tilsimli möcüzlərindən. Nəhayət,

şöhrəti çatdı hər yana, Yetişdi bu

xəbər böyük xaqana. O, qasid

göndərib, dərhal, yanıma. Qara-qorxu

saldı mənim canıma. Gəlib,

hüzuruma, dil tökdü bubbu Dedi ki,

xaqanın öz hökmüdür bu - "Get, ona

söylə ki, tapşırdı şahım Sənə bəs

deyilmi, razı qalmağım? Bu özü bir

töhfə deyilmi, məgər. Şahanə üzüyü

---

xaqana göndər! O üzük hər canın

mayəsidir, bil! Göndər, dustaqlığa,

heç, layiq deyil! Barmaqların ona

yaraşır məgər? Sənə, qurşun üzük

kifayət edər. Jəmşid üzüyünü etmə

oyuncaq, O sənin başına bəladır,

ancaq." Dedim: - Ədalətli sayırlar

şahı, Lakin az deyilmiş zülmü,

günahı. Ədalət axtaran olarmış şahlar,

Zülmkar olarsa bir şah az yaşar. Ədlin

mühəndisi qurmasaydı, bəs Qərar

tutardımı, bu mavi günbəz? Ədalət

suyundan içməsə torpaq, Qoyarmı

qızıl gül qızıldan papaq?! Ədalət

olmasa, hər qış çıxandan Sonra bahar

gəlməz, batar bağ-bostan. Yerlə göy

hərəsi, bax, bir yandadır - Onlar

ədalətlə bir mizandadır. Çəməndə

güllərin can damarından, Ədlin

nəştəriylə dikan alır qan. Dedi: - Gəl,

üzüyü, onda, sat mənə! Əvəzində

şəhər bəxş edim sənə. Dedim ki,

dünyada nə qədər varam, Mənə

hədiyyədir, bunu satmaram.

Dünyanın kimyası verilsə mənə, Bunu

bir kimsəyə satmaram yenə, Taxıb

barmağıma gəzəndə hərdən Sanki aya

qədər ucalıram mən.

Xızrın gördüyü o dərin dəryalar,

Üzük qaşımın bir damlası olar. Mən

dırnaq tutarkən, onu fələklər,

Göyləri dolaşan hilal zənn edər.

Günəş paxıllıqdan edərək, təlaş,

Deyirdi: - "Bu üzük qütb olaydı, kaş!"

* * *

Üzüm saralanda, qəlbim sınanda,

Mən qüvvət alardım ondan bir anda,

Bəzən də eyb tək gizli tutardım,

Gahi qoynumdakı cibə atardım.

Gəzdirər, bir sir tək üstünü örtər,

---

Gizlin saxlayardım onu bir təhər.

Alçaq adamların qorxusundan mən

Evin bir küncündə gizlərdim, bəzən.

Uzaqda olsaydım üzük qaşından,

Bir ağrı qalxardı, sanki, başımdan.

Ağıl sərhəddini keçərək şeytan,

Xəyal tək beynimdə dolanan zaman,

Qəzəb Tuğan şaha tərəf çəkərdi,

Tamah Təkin şaha tərəf çəkərdi. Biri

deyərdi: gəl, mərd adamların

Yanında böyükdür sənin vüqarın. O

biri deyərdi: namusu, arı

Atıb da tərif et hökmdarları.

Mənsə, bu döşəmə üstə oturdum,

Nə irəli getdim, nə geri durdum.

Lakin möhtac qalıb çörəyə bəzən,

Öpdüm hər alçağın süfrəsini, mən.

Gah zəngin məclisdə çox utanmışam,

Qızıl tək torpaqda ayaqlanmışam. Gah

azca şad oldum... Düşdüm bəlaya,

Maral tək yem oldum bir əjdahaya.

Gah səhər çağında məni bədnamlar

Jam kimi tez alıb, tez qaytardılar.

Şadlıq məclisinin bir adəti var; Jamı

dolu alıb, boş qaytararlar. Mənim

könül camım sınmamış hələ, Heyif,

çox gəzəcək o, əldən-ələ. Sən

cami-Jəmşidsən, bu halət nədir? Adi

bir cam olmaq ar deyilmidir?

Daldım təfəkkürə yenə bir gecə,

Xəyalat yurdunu gəzirkən təkcə.

Ağlım qulağımdan yapışdı birdən,

Vəhdət aləminə götürdü yerdən.

Mən ağır, o isə cəld iş görəndi, Mən

bir kor, o mənə yol göstərəndi. Bir

əlimlə tutdum ağlın yaxasın, O biri

əlimlə şərin əsasın.

Onların köməyi çox oldu, əlbət,

Doğru yola düşdüm gəlib, nəhayət.

Bir nazik mil çəkdi gözümə, bu an,

Gözümdən qara su çəkildi, haman.

Yeddi qat gözümdə tez işıqlandı,

Doqquz qat, elə bil, alışdı yandı.

---

Gözümü dünyaya açarkən, səhər

Al-əlvan don geymiş gördüm üfüqlər.

Bir səhər nəfəsi, bir aşiq ahı,

Duydum, seyr edəndə gülən sabahı.

Gördüm bir ağ çadır qalxdı göylərə

Onun al ipləri sallandı yerə.

Bir qızartı tutdu göyləri bütün,

Ay da üzüyünə bənzədi sübhün.

Füsunkar bir lövhə yaratdı səhər,

Bürüdü ətrafı müxtəlif səslər.

Açılan səhəri - bu ülviyyəti

Seyr ilə fəth etdim əbədiyyəti. Qırx

səhərdə nələr görmüşsə Adəm, Tək

bircə səhərdə gördüm mən o dəm,

* * *

Səhərin bayrağı yüksələn zaman,

Birdən daxil oldu Xızr qapımdan.

Boynunda var idi onun həmail,

Yox, dörd kitab idi, Həmail deyil;

Müqəddəs bir xəyal gəzdi başımda,

Fəzilət heykəli durdu qarşımda...

Onun bir əlində əsa oynardı,

O biri əlində bir kuzə vardı.

Tünd yaşıl rəng idi əlində əsa,

Kuzəsi doluydu abi-həyatla.

Doğruluq yolunda yola düşüb o,

Neçə bəlalardan tez ötüşüb o.

Ətri, Çin ətri tək könül açandı,

Ağılda, kamalda kamil insandı. O,

elm aləmində, bilin, təkdi, tək,

Bilikdə dolmuşdu o, hind qozu tək.

Gözəl xasiyyəti, hər şirin sözü Dadlı

meyvədən də şirindi, düzü. Qəlbim

uçulurdu, əzab çəkərək, Xəzinə

üstünə çökmüş divar tək, O məni

tamahkar gördüyü zaman, Bunu bir

uşaqlıq sandı, çox güman, O, tamah

hissini boğub, öldürdü, Sanki,

təmizlədi alaqdan gülü. Sikkəni

---

götürdü pulun üzündən, Gördüm o

saf, təmiz gümüşünü mən. Təzimlə

diz çökdüm o böyük dağa, Onun

qarşısında düşdüm torpağa. Məni

görən kimi, üzü qönçə tək, Açıldı,

hörmətlə dönüb, gülərək, Söhbətə

başladı; yarım hilali - Açılar-açılmaz

mən oldum hali O yarım hilalı

şölələnərkən,

Bir günəş doğurdu hər bir sözündən.

Günəşi andıran parlaq sədəflə, Otuz

iki ulduz parladı səflə.

Mehriban oturdu o, gövhər kimi -

Söz açdı, görüşə gələnlər kimi, O

gördü bir çöpə dönmüş bədənim,

Qəlbim yaralıdır, yorğundur mənim.

Ağrımı, dərdimi kökündən ovdu,

Qaldırıb dərdin öz başına qoydu.

Sözləri gülab tək, hind kafuru tək,

Başıma, üzümə səpələnərək, O

gülab, o kafur, keçmədi bir an,

Bütün ağrıları aldı canımdan. Bu

hörmətə əvəz düşündüm, ancaq,

Mən ona nə verim, töhfə olaraq?

Dilləndi qeybdən ağlımın səsi,

"Xızrın odlu sözü, isti nəfəsi

Şəfa verdi, dərhal sən gəldin cana,

Xacənin üzüyü layiqdir ona" -

Deyərkən, üzüyü gətirdim həmən,

Öpüb, qarşısına qoydum onun mən.

Qiymətli peşkəşi süzüb diqqətlə,

Ona heyran qalıb, dedi heyrətlə: -

Jamin bu möcüzü sənin əlinə

Haradan keçmişdir, agah etsənə!

Dedim ki, İraqa yolum düşərkən,

Böyük xacə ilə tanış oldum mən.

Doğru yol göstərdi, ülfət bağladı,

Bu üzüyü mənə o, bağışladı

Xızr da səxavət əlini açdı.

Bir üzük çıxardı ki, şölə saçdı...

Onu üzüyümün qoydu üstünə,

Birlikdə özümə qaytardı yenə.

---

Dedi: - Sağ əlinə tax bunu, ancaq

O birini isə, sol əlinə tax!

İnan ki, qoruyar səni hər zaman

Bunun biri sağdan, digəri soldan!

Ona çox təşəkkür edib dedim mən.

Azmış yolçulara düz yol göstərən,

Hikmət dünyasının sən açarısan,

İsmət dünyasının xəznədarısan, Nicat

verir nurun, gündə min kərə,

Qaranlıq yollara düşən kəslərə. Uca

Qaf dağını məskən etmişkən, Bu

alçaq yerlərə, necə endin sən? Səbəb

nə olmuş ki, min bir zəhmətlə Məni

yoxlamağa gəlmişsən belə? Xızr

cavab verdi, dedi: - Mən, dünən,

Sərin yaylaqlarda yalnız gəzərkən,

Dağlar arasında yurd salmış olan Bir

tayfa gördüm, çox fazil, mehriban.

Keçdi məclisimiz, şirin, səmimi, O

tayfanın əhli sənin, tük kimi Çox incə,

çox zərif şerlərindən

Ləzzət alırdılar, gördüm onu mən.

Şeri həyəcanla oxuyub onlar,

Böyük maraq ilə soruşurdular: -

Görən, haralıdır bu söz ustadı?

Necədir elində şöhrəti, adı?

Dedim: - Şirvanlıdır, şanı hər yana

Yayılmış, Xaqani deyirlər ona!

Sözün sərrafıdır, bir dahidir o,

Biliyin atəşin məddahıdır o. -

Mən sənin haqqında çox dedim... Qərəz.

Ağıllı adamlar dedilər ki, bəs

Belə məharətli, dərin alimi,

Bunca alçaq tutmaq, ayıb deyilmi?

Belə bir ustadın o, kor xəbislər

Qədrü qiymətini bilərmi məgər?

Mənə üz tutaraq, dedilər belə:

- Ey Xızr, get, ona nəsihət elə!

Yar ol sənətkara ömrü uzunu,

Xatadan, bəladan hifz elə onu.

Onların səmimi ilticasına

Biganə qalmadım, gəldim yanına! İndi,

---

sözlərimi yaxşı dinlə, həm Xatirində

saxla, bunları möhkəm. Hər sözüm

qızıldır, gövhərdir, sən də Bunları gəl

hifz et, can xəzinəndə. Qızıldan aləmə

pay vermək üçün, Xəzinəmdən bollu

pay götür bu gün. Qulağında yaxşı

saxla, sən bunu, Gəl, topla başına, indi,

huşunu! Hər sözümdür mənim min

gövhər kanı, Kəl topla, onunla sevindir

canı! Eyb etməz sən bu gün şabaş yığan

ol, Bu şabaşı sabah səp yola bol-bol!

Hər yerdə gözəllər sənə yar olar, Bu cür

şabaşından pay alar onlar. Qoru

hurilərin ismətini sən,

Əyri adamlardan, yol kəsənlərdən.

Sən, sözün qədrini bilməyəndən

qaç, Gəlinin üzünü sevənlərə aç.

Mühüm nəsihətim budur ki, zaman

Sənin pusqundadır, unutma bir an.

Fikir ver, sənə bir nəsihətim var:

Etibarsız olur bal rəngli, ruzkar;

Durma kölgəsində ikirənglinin -

Olma heç fələyin felinə əmin,

Baxma, nə rənginə, nə də iyinə

Axşamın, səhərin gözəlliyinə.

Kişinin bəzəyi silahdır, inan,

Arvadın bəzəyi, ənliklə kirşan!

Dünyanın ömrünü bilənlər kimdir?

Onun dövrü qədim, sirri qədimdir.

Yeddi min ildirsə yaşı Adəmin, Bir

günlük görünsün gözündə sənin!

Belə nəsihətlər verdikcə mənə

Döndü rəngim sarı qızıl, rənginə.

Narınci bir niqab örtdü üzümü,

Yenidən toxtatdım, bir az özümü.

Fürsəti qənimət bilib, bu zaman

Utana-utana soruşdum ondan:

- Ey fələk sifətli, mənə söylə bir,

Deyirsən bu dünya min bir rənglidir.

Dünya həm ucadır, həm də ki, alçaq

Bu dünya nə zaman, de, məhv olacaq?

De, nə vaxta qədər yazıq insanlar

---

Ümidlə, qorxuyla yaşayacaqlar?

Bu odlu körpüdən keçmək olarmı?

Yoxsa ki, odlarda yanacaq hamı? Ağıl,

huş ki, uçur: "Nur alım"-deyə Yol tapa

bilərmi yeddi tağ göyə? Beş hiss, altı

cəhət tilsim torundan, Qurtulmaq

mümkünmü bizlərə, bir an? Qaşımız

üstündə bu yüksək çətir Gömgöy, əyri

tağlı bu səhnə nədir? Bu çevrə nə

zaman bir qərar tapar? Bu nöqtə nə

cürə yerindən qopar? Necədir o yanı,

xə üstüvanın?

Kimdir sakinləri, bəs, o

dünyanın? Qəribə olmazmı

xə üstüvadan - Bizə tərəf olan

yerdə yaşayan,

Janlılar, sonradan bir zaman əgər,

O biri tərəfi məskən etsələr?

Dörd ana, doğrudan, qəribədir bu, Nə

üçün görəsən üç inci doğdu?! Hər zaman

sürətlə dövr edən aləm, Nə üçün gah

bərkdir, gah boşdur, bilməm? Dalbadal

suallar verdim mən ona Suallar gəlmədi

əsla xoşuna.

Dedi: - Mən görürəm səni nə qədər,

Yoldan çıxarmışdır kor əhrimənlər.

Arifə xas deyil heç bu suallar.

Bunların məğzində müxalifət var.

Belə suallardan ətalət yağır,

İxtilaf düz yolun tikanlarıdır.

Bu sayaq zərərli sözlərdən inan

Büdətlər əmələ gəlir hər zaman,

Əvvəl din barədə söhbət açıb sən,

Sonra, can qədimdir dindən, deyirsən.

De, nə vaxta qədər, sən yorulmadan

Çürük fəlsəfədən dəm vuracaqsan?

Əslinə baxanda "fəlsəfə" sözü,

Lap "səfeh" sözünə bənzəyir, düzü.

Ayrı bir mənası olmamış dərin

Quranın, danılmaz bu hədislərin

Önündə, məlum ki, anlayır hər kəs,

Yunan fəlsəfəsi bir çöpə dəyməz. Vaz keç,

---

bu hədisdən, heç bənd olma, sən! Bir

fülus yaxşıdır min fəlsəfədən. Janını, gəl,

dinə sən tapşır, ancaq, Səni şübhələrdən o

qurtaracaq.

Quran xəzinədir, şair, gərək sən

- Hər sözü alasan bu xəzinədən.

Qurana inandı Məhəmməd,

Osman, Özlərini ona etdilər

qurban.

Quranı bəzədi Osmanın qanı

Din yolunda şəhid etdi o canı.

Şəriətdən kənar elm yoxdur, bil,

Varsa qara xaldır, heç bilik deyil.

Qara xalı üzə çıxarma, hərdən,

Gizlət ağ xal kimi iman

əhlindən. Sən uçmaq istəsən

Turi-Sinayə

Heç zaman meyl etmə

Puri-Sinayə. Gecikmə bir an da,

qəlbini, həmən Bağla kəlamına

Məhəmmədin sən. Gəl ey Puri-Əli,

üz tut allaha,

Gəl Əbu Əlidən az danış daha.

Gözün doğru yolu seçirkən, hələ

Nə üçün yolundan sapırsan belə?

Dini ayağının altından hər kim

Çəkərsə, tez onu siz dara çəkin!

Kəbəyə üz çevir, boş şeydən əl

çək! Altı üzlü olma, sən, nərd zəri

tək, Köhnə xərabatda hər

yeniyetmə Min zarafat etsə,

dalınca getmə! Hər boşboğazlığa

inanma barı.

Mövhumdur onların danışıqları. Bir

məna kəsb elə, məzmunsuz qalma,

Hübab günbəzi tək içi boş olma!

İkiüzlü olma, başsız, bədənsiz

Dəf kimi, içiboş, üzü tər-təmiz

Şirin busə kimi bir an xoş gələn,

Bəhrəsiz işlərlə məşğul olma sən.

Gəl dinə arxalan, unutma dini,

Böyük sanma yunan Üqlidisini

---

Dərs olmasın ucuz sözləri sənə,

Aldanma mənasız şəkillərinə.

Sən bülbülə tapşır çox dil tökməyi,

Hörümçəyə tapşır şəkil çəkməyi.

Görmürsən, həndəsə bilən hörümçək

Daima haramla dolansın gərək.

Soruş dindarların etiqadını,

Qədim insanların əhvalatını.

Şəriət başçısı gedən yolla get! Yoldan

çıxanlara, daim nifrət et! Böyüklər pul

kəsər, lakin nə çıxar, Saxsıdan qayırsa

pulu uşaqlar. Sən din gəmisinə minsən

üzərsən. Yeddi cəzirəni tamam

gəzərsən. Torpaq aləmindən, gəl vaz

keç bu gün, Qoy, torpaq başına torpaq

tökülsün... Dünyanı əzəli, sayan varsa,

bil, O, belə, hikmətdən xəbərdar deyil

Piləqurdu kimi bu din bağında,

Açılmaz qanadın əgər, olsa da. Çünki,

ipəkqurdu qanadı ilə

Göylərə yüksələn olmamış, hələ...

Sənin tamah oxun al qana batmış,

Nəmrud tək səni də dünya aldatmış.

Bu solğun üzlüyə qapılma, bir an, -

Bu qoca kaftarın, tez qaç yanından

Sus, elə ki, gördün qışdır zamana,

Bülbül tək, arı tək çəkil bir yana.

Bülbül, bal arısı gəzsə də əgər,

Dağlarda qış vaxtı nə tapa bilər?

Sinəni mətbəx et, öz oduna yan! Öz

cigər qanını özün iç dolan! Öz cigər

ahınla canını odla!

Yandır şəhvətini sən, həmin odla. Sən

belə bir işıq yandırsan, əgər, Günəş

işığından xəcalət çəkər. Qızınmaq

istəsə günəş, bir zaman Gələr pay

almağa sənin odundan. Çalış, dörd

qapını möhkəmcə bağla, Başda üç

mərkəzi yaxşı nizamla, Hələlik, başqa

cür heç mümkün deyil, Toxum səp

sədaqət yerinə hər il. Gəlib tez keçər,

bil, hər zülmün qışı, Üzünə nur səpər

---

məqsəd günəşi, Ta, bahar fəslinə

gedib çatarsan, Ömür gülüstanın

gülər o zaman...

Dünya dairəsi əyridir bir az,

Əyridən heç düzlük gözləmək

olmaz. Başına əhli-din papağı qoysan

Papaq istəməzsən xaqandan, şahdan,

Papaqsız qalsan da dərd çəkmə, yenə

Papaqsızlıq özü papaqdır sənə.

Papaqsız qalanın hər şeyi vardır. Hər

iki dünyaya o hökmdardır. Başında

şan-şövkət papağı olan Qoy fəxr

eyləməsin onunla, bir an! Şöhrət

papağına yoxdur etibar, Onu itirənlər

olur zəlil, xar,

De, nə vaxta qədər başqasının, sən

Gedib, qapısında baş əyəcəksən?

Gözlə öz nəfsini, öz izzətini,

Tapdaq etməsinlər heysiyyətini.

Torpaqdan yarandın, xatırla hər an,

Bil ki, xəlifəyə, dinə bağlısan.

Atəşpərəstə de, sən nə vaxtadək

Salam verəcəksən, təzim edərək?

Peyğəmbər yerində oturub onlar,

Sonra peyğəmbərə asi olurlar.

Xeyir iş oldumu pozurlar müdam,

Yetimin payını yeyirlər tamam.

Hərənin Dəccal tək bircə gözü var

İlan kimi ikidillidir onlar.

Baxırsan hər biri qanadlı quşdur,

Lakin quş olsa da çirkin bayquşdur...

Ey, ağlının Tuğan şahı olan kəs, Özgə

çörəyinə eyləmə həvəs! Getdi o

dövranlar, getdi o dəmlər Ki, Jəmşid

şah idi, div isə nökər. Nə işlər, törədir,

yaxşı bax cahan, Jəmşid qul olmuşdur,

div sə hökmran. Hər kim alçaqlara

eyləsə xidmət, Jəhənnəm suyudur, bil,

ona qismət. Tamahın dalınca gedərsə

hər kəs, Xalqın hörmətini qazana

bilməz. Hər zaman dəyişir hökmü

dövranın, Dünya tuluğudur su

paylayanın, Quruyub yapışar boş

---

qalsa, əgər, Doldumu, şişərək,

dağılmaq istər. Bəlkə, ruzi tapdım,

deyə, bir qarın, Sən nə vaxta qədər bu

alçaqların

Bərəkətsiz olan süfrələrindən

Çörək qırıntısı düşürəcəksən?

Gedib, hər qapıda olmasan

köpək, Fikrin əyri olmaz it

quyruğu tək, İş adamı deyil naəhl

olanlar,

Onlarda çox çirkin it xisləti var.

Köpək xasiyyətli olduqlarından,

Daşqalaq olunur onlar hər zaman.

İtin boyunbağı, zənciri, inan,

Üstündür onların zərli tacından.

Bu allahsızların qulluğundan qaç!

Haqqın qapısını ehtiramla aç!

Şər dolu qapıdan, uzaqlaş,

daha, Xaqani, get sığın o bir

allaha!