2 Mazkur majmuada “Fan va texnika” faniga doir me’yoriy ta’minot (o‘quv dasturi, ishchi fan dasturi), ta’lim texnologiyalari o‘z aksini topgan. Ushbu o‘quv-uslubiy majmua oliy ta’lim muassasalarining professor- o‘qituvchilari uchun tavsiya

AFLOTUN (PLATON) 
- o‘z faoliyatini shoirlikdan boshlagan. Keyinchalik Suqrot 
(Sokrat) va Arastu (Aristotel) ta'siri ostida antik davrning mashhur faylasufiga aylandi. U 30 

---

146 
dan ortik risolalar muallifidir. "Parmenid", "Davlat", "Teetet", "Pir", "Fedon", va "Fedr", 
"Sofist", "Politik", "Timey", "Kritil" va boshqa asarlarni yozgan. 
BERUNIY 
Abu Rayhon MUHAMMAD ibn Axmad (973 - 1048) - mashhur qomusiy olim 
va yirik mutafakkir. Xorazmning Qiyot shahrida tug‘ilgan. B. ilm-fanning barcha sohalarida 
samarali ijod etib, 162 ta kitob va risolalar yozgan deb taxmin qilinadi. Shulardan atiga 28 
tasi bizgacha yetib kelgan xozirgi vaqtda allomaning "Qadimgi halklardan qolgan 
yodgorliklar", 
"Hindiston", 
"Geodeziya", 
"Ma'danshunoslik", 
"Ma'sud 
qonuni", 
"Farmakognoziya", "Munajjimlik san'atidan boshlang‘ich tushunchalar", uning Ibn Sino 
bilan savol-javoblari va boshqalar turli tillarga tarjima qilindi hamda nashr etildi. 
BILISH 
- inson faoliyatining ijtimoiy-tarixiy jarayoni, ob'ektiv voqyealikni inson ongida 
aks ettirishga qaratilgan ma'naviy faoliyat. 
BILISH USULI 
- bilish jarayonining tamoyili, qonun-qoidasi, talablar tizimi, uslub va 
vositasi. 
BIOSFERA 
- (yunoncha: 
bios - 
xayot va 
sphaira 
- shar) - hayotni qamrab olgan yer qobigi. 
XVIII-XIX asr boshlarida yer qobig‘ida xayot namunasi mavjudligi tug‘risida fikr aytilgan 
(Lamark). 1875 yili avstraliyalik olim. E.Zyusse biosfera tushunchasini fanga kiritgan. 
BRUNO JORDANO FILIPPO 
/1548, Nola - 1600. 17,2. Rim/ italyan faylasufi va shoiri; 
panteizm namoyandasi. 15 yoshida monaxlikni qabul qildi. Keyinchalik cherkov aqidalarini 
tankid qila boshladi. 1575yilda monaxlikdan voz kechib, Rimga keldi, keyin Shveytsariya, 
Fransiya, Buyuk Britaniya va Olmoniyada yashadi. Universitetlardan astronomiya va 
filosofiyadan leksiyalar o‘qidi. Sxolastik filosofiyaga katolik cherkoviga qarashli asarlar 
yezdi. 1952 yilda roxiblar uni aldab, Venetsiyaga taklif kildilar va inkvizitsiya qo‘liga 
topshirdilar. B. dinsizlikda ayblanib, 8 yil qamoqda yotdi. Lekin o‘z dunyoqarashidan 
qaytmadi. Bundan g‘azablangan katolik cherkovi B.ni Rimda gulxanda kuydiradi. 
BEKON FRENSIS 
(1561-1626) - mashhur ingliz faylasufi, "Fanlarning buyuk tiklanishi", 
"Yangi Atlantida" kabi qator asarlar muallifi. B.ning maqsadi fan tarixini bir bor ko‘zdan 
kechirish, unda uchraydigan kamchiliklarni bartaraf etish, sxolastikaga zarba berish, Yangi 
davr fanining induktiv usulini yaratishdan iborat. Olam tarixi fan tarixidan judo bo‘lgan 
taqdirda, u "ko‘zi nogiron Polifem xaykaliga juda ham o‘xshab ketadi". B. qadimgi 
yunonlar va arablar tomonidan erishilgan yutuqlar kamtarona bo‘lganligini ta'kidlaydi. 
Bekon amaliyot fani uslubiyatini yaratuvchisi hisoblanadi. Uning ta'limoti yangi davrning 
tafakkur uslubini belgilab berdi. Alximiya, astrologiya, sehrgarlikni o‘tmish qoldirgan 
meros sifatida talqin qiladi. Lekin ularning zaminida yotgan kuzatuvlar, tajribalar samarali 
natija berganligini e'tirof etadi.