21. Natamam quyuların növləri və natamamlığın quyu hasilatına təsiri (Not sure)

25. Qaz quyularının tədqiqatı və onların nəticələrinin araşdırılması. (Kitabda yox idi)
Məhsuldar qazlı laylar və quyular haqqında informasiya əldə edilməsi üsullarını şərti olaraq iki qrupa bölmək olar:
1. Süxur və quyu məhsulu nümunələrinin birbaşa öyrənilməsi üsulları, yəni kavernometriya, qaz karotajı, qazma zamanı şlamın
öyrənilməsi kimi laboratoriya tədqiqatları və birbaşa köməkçi üsullar.
2. Geofiziki və qazhidrodinamik tədqiqatlar nəticəsində alınmış ölçülən parametrlər vasitəsilə layın və alınan məhsulun fiziki xüsusiyyətlərinin öyrənilməsinin dolayı üsulları. Qaz quyularının qazdinamik tədqiqatları qərarlaşmış yığımlar üsulu və təzyiqin bərpa üsulları ilə aparılır.
Stasionar süzülmə rejimlərində quyu tədqiqatları aşağıdakıları müəyyənləşdirməyə imkan verir:
– quyu debitinin laya depressiyadan asılılığı, qaz-kondensat vəqaz-neft yataqlarında quru qazın geri vurulması zamanı layın qəbuletməsinin laya depressiyadan asılılığı;
– quyu debitinin temperaturdan asılılığı;
– layın quyudibi zonasının dağılma, çirklənmə və təmizlənmə şəraiti, quyudibində maye və bərk hissəciklərin toplanması və çıxarılması;
– müxtəlif istismar rejimlərində təzyiq və temperaturun layda və quyu gövdəsi üzrə paylanması;
– süzülmə müqavimətləri əmsalları, layın açılma dərəcəsi və xarakterinə görə natamamlıqlar, quyudibi avadanlıq və lift borularının hidravlik müqavimətləri;
– axının intensivləşdirilməsi üzrə işlərin səmərəliliyi;
– quyunun istismarının texnoloji rejimi;
– qaz-neft-su ilə doymuş intervalların süzülmə parametrləri və quyunun debit üzrə potensial imkanları.
Quyudibi və lay təzyiqlərini dərinlik manometrləri ilə ölçürlər. Qaz debitini ölçmək üçün müxtəlif cihazlardan istifadə edirlər: qaz sənayesində daha çox istifadə edilən diferensial manometrlər, böhran axınının diafraqmalı ölçəni (BADÖ), əsas quyu tədqiqatları PNL cihazının köməyi ilə aparılır. Quyu tədqiqatları zamanı quyudibi zonası dağılmaya məruz qalır. Qumdaşılar pyezovericiyə dəyərək cərəyan yaradırlar, bu cərəyanın qiymətinə görə qumun miqdarı
hesablanır.
Stasionar süzülmə rejimlərində quyular əvvəlcədən tərtib və təsdiq edilmiş proqram üzrə tədqiq edilir. Mədənin avadanlıqlarından asılı olaraq tədqiqatlar quyunun tədqiqat sxemi üzrə UKPQ
qoşulmamış sxem üzrə avadanlığın montaj edilməsi və ya UKPQ sxemi üzrə həyata keçirilir.
Qərarlaşmış yığımlar üsulu ilə tədqiqatlara başlamazdan öncə quyuağzında təzyiq statik təzyiqə qədər bərpa edilməlidir. Tədqiqatlar debitin kiçikdən böyüyə ardıcıl pilləli artırılması şəraitində (birbaşa gediş) aparılır. Tədqiqat rejimində quyununistismarı termoqazodinamik parametrlər tam stabilləşənə qədər davam etdirilir. İndikator əyrisinin hesablanması üçün rejimin axırıncı nöqtəsi o zaman seçilir ki, verilmiş diafraqmada təzyiq və quyunun debiti dəyişməz qalsın. Təzyiq və debitin stabilləşmə prosesi fasiləsiz qeydə alınır və alınan məlumatlar gələcəkdə lay parametrlərinin müəyyən edilməsi üçün istifadə olunur. Quyudibində və quyuağzında təzyiqləri, qaz debitini, maye və bərk cisimlərin miqdarını ölçdükdən sonra quyunu statik təzyiq bərpa olunana qədər bağlayırlar. Proses fasiləsiz olaraq TBƏ-də zamana görə qeyd olunur. Gələcəkdə TBƏ-nin məlumatlarının uyğun emalı yolu ilə layın parametrləri müəyyən edilir. Tədqiqatları təsdiq edilmiş plandan asılı olaraq 5-6 düz gedişli və 2-3 əks gedişli rejimlərdə aparırlar. Boru arxası fəzada paker, qaz axınında böyük həcmdə maye olduqda quyuağzı ölçmələrə görə quyudibi təzyiqin müəyyən edilməsi böyük xətalara gətirib çıxarır. Buna görə də termometrlə kompleksdə olan dərinlik manometrləri tövsiyə edilir ki, bilavasitə quyudibi təzyiq və temperaturu ölçmək mümkün olsun

26.Yatağın cari və son qazverim əmsalı və ona təsir edən amillər (Kitabda yox idi)

The Recovery Factor (RF) represents the portion of the original gas in place (OGIP) that can be economically and technically recovered from a reservoir over its lifetime. It is expressed as a percentage and is a key indicator of the reservoir's production potential. Recovery Factor depends on various reservoir and fluid characteristics, as well as the production methods employed. It takes into account factors such as reservoir pressure, rock properties, fluid type, production strategy, and reservoir drive mechanisms.

The formula for calculating Recovery Factor is:

the values of the current and last recovery factors can differ from each other. The recovery factor is not a fixed value and can change over time as reservoir conditions evolve and as new production techniques are applied. Here's why the current and last recovery factors might differI
Reservoir Depletion: As gas is produced from a reservoir, the pressure within the reservoir decreases, which can affect gas mobility and recovery efficiency. The recovery factor might change over time due to changes in reservoir pressure and fluid dynamics.

Enhanced Recovery Techniques: If enhanced recovery techniques such as gas injection, water flooding, or other methods are employed, they can alter reservoir conditions and improve recovery factors. These techniques can lead to an increase in the recovery factor compared to previous stages of production.

Reservoir Management: Changes in reservoir management practices, well spacing, drilling techniques, and production strategies can influence recovery efficiency. Improved management practices might lead to higher recovery factors in the current phase of production.
Reservoir Behavior: Over time, as more data is collected and reservoir behavior is better understood, engineers may revise their estimations of recovery factors. New insights into reservoir properties and performance can lead to adjustments in recovery factor estimates.
Advancements in Technology: Technological advancements in reservoir simulation, data analysis, and production methods can lead to more accurate predictions and better recovery strategies. These advancements might result in changes to recovery factor estimates over time.
Fluid Behavior: Changes in the composition of the extracted gas, including the presence of impurities or variations in gas-to-liquid ratios, can influence recovery factors.