4-§. Maktabgacha ta’lim muassasasida nutqini rivojlantirishga doir ishlar tizimi
Yüklə 352,74 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Tayanch tushunchalar
- Birinchi qonuniyat
- Ikkinchi qonuniyat
- To‘rtinchi qonuniyat
|
57 4-§. Maktabgacha ta’lim muassasasida nutqini rivojlantirishga doir ishlar tizimi Reja: 1. Maktabgacha yoshdagi bolalar nutqini rivojlantirish qonuni- yatlari. 2. «Bolajon» tayanch dasturida bolalar nutqini rivojlantirish- ning ilmiy asosi. Tayanch tushunchalar: sensomotorika, tajriba-validatsiya, bilish instinkti, me’yorlangan nutq, nutq me’yorlari, bolaning nutqi, til qo- nuniyatlari, kattalar nutqi. 1. Maktabgacha yoshdagi bolalar nutqini rivojlantirish qo- nuniyatlari. Ma’lumki, bolaning nutqi til qonuniyatlariga to‘g‘ri amal qilish, kattalar nutqini idrok etish va o‘zining ijodiy faolligi natijasida rivojlanadi. Shunday qilib, til va nutq maktabgacha katta yoshdagi bolaning psixologik rivojlanishi hamda dastavval xotirasi, fikrlashi, idrok eti- shi, hissiyoti va ehtirosini ta’minlaydigan ikkita muhim vositadir. Birinchi qonuniyat: Ona tilidagi nutqni idrok etish qobiliyati bola nutq organlari muskullarining mashq qildirilishiga bog‘liq (shuning uchun ham so‘z, ibora va gaplarni talaffuz etishni takomil- lashtirish uchun nutq organlarini mashq qildirishga yetarli darajada e’tibor bermoq muhimdir). Ikkinchi qonuniyat: Nutq ma’nosini tushunish bola tomonidan nutqning leksik va grammatik qonuniyatlarining o‘zlashtirilishiga bog‘liq. Uchinchi qonuniyat: Nutq ifodaliligini o‘zlashtirish bolada fo- netika, leksika va grammatikaning ifoda vositalarini tushunishga bo‘lgan moyillikka bog‘liq (maktabgacha katta yoshdagi bolalarni nutq ifodaliligini tushunishga o‘rgatish hamda bu hissiyotlarning bola tomonidan o‘zlashtirilishiga erishish lozim). To‘rtinchi qonuniyat: Nutqni boyitish, avvalo, nutq ko‘nikmala- rini takomillashtirishga bog‘liq (agar oldingi yosh bosqichida maktab- 58 gacha katta yoshdagi bola nutqini shakllantirish muvaffaqiyatli bo‘lgan bo‘lsa, undan keyingi nutqni boyitish jarayoni hamda uni o‘zlashtirish oson va tez boradi). Bundan tashqari, tadqiqotchilar tomonidan nutq- ni boyitish jadalligi tilni his etish, bilish imkoniyatlari (sezish, xotira, idrok qilish, fikrlash), iroda kuchining rivojlanishiga ham bog‘liq. Yüklə 352,74 Kb. Dostları ilə paylaş:
|