4-§. Maktabgacha ta’lim muassasasida nutqini rivojlantirishga doir ishlar tizimi

2. «Bolajon» tayanch dasturida bolalar nutqini rivojlanti-
rishning ilmiy asosi. Maktabgacha yoshdagi bolalar rivojlanishiga 
qo‘yiladigan Davlat talablari 2008-yil 28-sentabrdagi XTV hay’at 
yig‘ilishining 10/4 qarori bilan tasdiqlangan. Bu Davlat talablarini 
amaliyotga joriy etish zarurati O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi 
vazirligi Maktabgacha ta’lim muassasalari xodimlarini qayta tay-
yorlash va malakasini oshirish Respublika o‘quv-metodik Markazi 
«Bolajon
» tayanch dasturining ishlab chiqilishiga sabab bo‘ldi.
«Bolajon» tayanch dasturi yangi takomillashtirilgan dasturning 
maqsad, vazifasi bugungi Davlat va jamiyat boshqaruvining erkin-
lashuvi sharoitida, fuqarolik jamiyatining bo‘lg‘usi shaxslarini barka-
mol qilib kamolga yetkazishga bo‘lgan talab va ehtiyojini qondirish, 
amaldagi «Uchinchi mingyillikning bolasi» tayanch dasturining sama-
rali mazmun-mohiyatini saqlab qolgan holda, maktabgacha yoshdagi 
bolalarni yangi Davlat talablari asosida tarbiyalashga qaratilgan. 

---

61
– o‘quv materialining mazmuni, uni o‘rganishning ayrim usullari 
hamda ularga tegishli tamoyillarga tayanib, tarbiyachi nutq o‘stirish 
bilan bog‘liq bo‘lgan barcha ishlarni rejalashtirmog‘i zarur.
Biz ayni muammoga oid tadqiqot ishlari olib borish jarayonida 
nutq o‘stirish borasida quyidagi didaktik tamoyillarga tayanib ish 
ko‘rish yaxshi natija beradi degan xulosaga keldik:
– nutq organlari hamda qo‘lni o‘rgatish uchun nutq materialini 
tushunish;
– nutq ahamiyatini tushunish hamda leksik va grammatik 
ko‘nikmalarni rivojlantirish;
– nutq ifodaliligini baholash. Buning uchun maktabgacha yosh-
dagi katta bolalarda muayyan hissiyotni rivojlantiradigan didaktik 
materiallarni tanlash maqsadga muvofiqdir;
– ona tiliga muhabbat tuyg‘usini rivojlantirish tamoyili (bu 
o‘rinda bolalarga, xususan, nutqda ona tili faktlarini qo‘llash 
an’anasini o‘zlashtirish bo‘yicha ta’limni tashkil etish nazarda 
tutiladi);
– muayyan mavzuga oid yozma nutqni og‘zaki nutq bilan qi-
yoslash;
– nutqning asta-sekin boyib borishi.