441 Araştırma Makalesi (Research Article )

7. Annelerin Çocukları İle İletişimde Kullandıkları İletişim Engellerine 
İlişkin Bulgular
Annelere çocukları ile sağlıklı iletişim kurmayı engelleyen davranışların neler 
olduğu sorusuna verilen cevaplardan elde edilen bulgulara göre; iletişim engelleri 
üç başlıkta toplanmaktadır. Bunlar; annenin kendisinden kaynaklanan, çocuğun 
tutum ve davranışlarından kaynaklanan ve dış etkenler olarak ortaya çıkmaktadır.
Bulgulara göre; annelerin yarısı iletişim sorunu yaşamadığını, bu nedenle 
iletişim engeline sebep olacak bir davranışlarının olmadığı yönünde görüşlerini 
bildirmişlerdir. Annelerin büyük bir kısmı ise iletişim kuramama sebeplerini 
kendi tutum ve davranışlarından kaynaklı olduğunu düşünmemekte, iletişim 
engellerinin çocuklarının tutum ve mizaçlarından kaynaklandığı düşünmektedir. 
Dış etkenlere bağlı olduğunu düşünen anneler için tablet / televizyon / telefon 
kullanımın fazla olması ve ortamda anne-çocuk ilişkisine müdahele eden 
insanların olması iletişim engeline sebep olan durumlardır.
Anneler en çok iletişim kuramama sebebi olarak, çocuklarının inatçı olmalarını 
ifade etmişlerdir. K19 kodlu katılımcı, 
“İnatçılık. karşılıklı inatlaşıyoruz. 
Birimiz alttan alınca iletişim kurabiliyoruz.” 
ifadesinde bulunmuştur.
 
K14 kodlu 
katılımcı,
 “Oğlumun kısa süreli inatlaşması ve öfkelenmesi” 
şeklinde durumu 
ifade etmiştir
.

---

460
İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi - İAÜD - ISSN: 2757-7252, Nisan 2021 Yıl 13 Sayı 2
Velilerin kendilerinin tutum ve davranışlarından kaynaklı iletişim engeli 
olduğunu belirttikleri durumlar ise; karşılıklı inatlaşma, evde yapılması gereken 
zorunlu işler nedeniyle vakitsizlik, dışarıdan ilişkilerine müdahale (anneanne, 
babanne gibi), iş dönüşü yorgun ve stresli olmak, çok fazla konuşmak, çocuğu 
anlamadan karşılık vermek, sürekli yönetmeye çalışmak ve emir vermek olarak 
ifade etmişlerdir.
K24 kodlu katılımcı görüşünü 
“Çok fazla konuşmak engel 
oluyor fakat kontrolün elimde olmasını istiyorum”
şeklinde ifade etmiştir. K6 
kodlu katılımcı 
“Onu kırmamak adına fazla esnek davranmak”
şeklindeki ifadesi 
ile çocuğa karşı esnek davranmanın bir iletişim engeli olduğunu düşündüğünü 
göstermektedir. 
Anne ile iletişimde dış etkenlerin olduğunu düşünen annelerden K11 kodlı 
katılımcı durumu 
“Eğer ortamda üçüncü kişiler varsa genellikle iletişimimize 
onlar engel oluyor veya çocuğum istediği şey olmadığı için beni dinlemediğinde 
ve hırçınlaştığında iletişim kuramıyorum.”
şeklinde açıklamıştır. K20 kodlu 
katılımcı aynı sebep ile ilgili olarak görüşünü 
“Dış etkenler, müdahaleler. İşten 
geldiğimde yorgun olduğum zamanlar”
olarak ifade etmiştir.
Televizyon ve 
tabletin çocukla iletişim kurmaya engel olduğunu düşünen annelerden K3 kodlu 
katılımcı 
“Televizyon izlemesi sürekli bir engeldir. Bu sebeple sınırlı tutuyoruz.”
şeklinde görüşlerini paylamışlardır
Çalışan anneler, kısıtlı zamanlarından dolayı çocuklarına vakit ayıramamaktan 
kaynaklanan iletişim sorunları yaşadıklarını dile getirmiştir. K9 kodlu katılımcı 
durumu, 
“Yoğun iş tempomdan dolayı pes ettiğim haller
oluyor”
şeklinde ifade 
etmiştir. K15 kodlu katılımcı ise görüşünü 
“Evde yapılması zorunlu işlerin, vakit 
daraltması büyük bir engeldir”
olarak ifade etmiştir.
Çocukla sağlıklı iletişim kurmaya engel olan davranışların kendi tutum ve 
davranışlarından kaynaklandığının farkında olan sadece üç anne olmuştur. Bu 
annelerden K22 kodlu katılımcı düşüncelerini şu şekilde belirtmiştir; 
“Onu 
anlamadan karşılık vermek. Öfkesini boşaltmasına, ağlama krizine zaman 
tanımamak. O sırada uykulu olması veya benim o esnada ruhsal anlamda hazır 
olmamam. O sırada oğlumun ilgisini çeken, başka bir uyaranın ortamdaki 
varlığı
.
”
K12 kodlu katılımcı ise düşüncelerini; 
“Bazen en büyük iletişim engeli 
çocukla konuşmamak, karşılıklı duygu, düşünce ve gerekçeleri öğrenmeden tepki 
göstermektir”
şeklinde ifade etmiştir. 
K2 kodlu katılımcı iletişim engelleri ile ilgili düşüncelerini, 
“Ona emir vermek, 
sürekli yönetmek, çocuk için oldukça sıkıcı olduğundan her daim bu tarz 
konulardan uzak kalmakta fayda var ve engel olmamalı”
şeklinde açıklamıştır. Bu 
bulgulardan yola çıkarak, annelerin iletişim engelleri hakkında yeterli bilgi sahibi 
olmadıkları söylenebilir. Dolayısıyla soruya verdikleri cevaplardan da, annelerin 
kendi ebeveynlik rolleri ile ilgili öz değerlendirme yapamadıkları düşünülebilir. 

---