Microsoft Word Qabusname doc

PEYҒƏMBƏRLƏRİN YARANMASI HAQQINDA 
Ey oğul, bil ki, böyük yaradan bu dünyanı  məqsədlə 
yaratmış  hədərə yaratmamışdır, onu ədalət və hikmət  əsasında 
qurmuşdur, çunki o varlığın yoxluqdan, xeyrin şərdən, bolluğun 
qıtlıqdan, gözəlliyin eybəcərlikdən daha yaxşı olduğunu bilirdi. 
O, bunların hər ikisini bilir və  hər ikisini yaratmağa qadir idi, 
lakin o, yaxşılarını yaratdı, bildiyinin əksinə etmədi, hər  şeyi 
vaxtında və  ədalət  əsasında yaratdı, cəhl, fəsad və nadanlıq 
əsasında yaratmadı. Beləliklə, dünyanın bünövrəsi hikmətlə 
qoyuldu. Hər nə gözəl idisə, onu da yaratdı. O, edə bilərdi ki, 
günəşsiz işıq versin, buludsuz yağış yağdırsın. tərkibsiz maddə 
yaratsın, ulduzlara ehtiyac olmasın, yaxşı  və pis hadisələr 
cərəyan etsin, lakin dünya qanuna uyğunluq  əsasında 
qurulduğundan o, səbəbsiz olaraq heç bir şey yaratmadı  və bu 
səbəbi dünyanı nizama salan bir vasitə etdi. Bu vasitə ortalıqdan 
qalxsa, işləri nizama salan səbəb də ortalıqdan qalxar, səbəb 
ortalıqdan qalxdıqda isə bütün nəzm-nizam da pozular. hər bir 
işdə nizam olduğu kimi onu yaradan vasitə  də lazım olar. 
Vasitəni ona görə yaratmışdır ki, biri hakim olsun, biri məhkum, 
biri ruzi verən olsun, biri ruzi yeyən. Bu ikilik isə Allahın 
təkliyinə dəlalət edər. Deməli, sən yalnız vasitəni görə bilərsən. 
Ona görə diqqətli ol ki, az və çoxluğu vasitədən deyil, vasitəni 
yaradan Allahdan biləsən.  Əgər torpaq məhsul vermirsə, onu 
təqsirkar hesab etmə,  əgər ulduz ədalətli gərdiş etmirsə, onu 
müqəssir sayma. Ulduzların ədalət və zülmdən nə qədər xəbəri 
var isə, yerin də məhsul yetirməkdən o qədər xəbəri var. 
www.duddud.com - Elektron kitab, proqram yükləmə saytı
www.duddud.com saytından yüklənlib

---

 
 
Torpaq  şirin meyvə  əkilən yerdə  zəhər bitiirə bilmədiyi 
kimi, ulduzlar da öz bildiklərini edə bilməzlər, yaxşılığa adət 
etmiş olan pislik edə bilməz. 
Dünya hikmətlə  bəzəndirilmiş olduğundan ona zinət də 
lazım idi. Bu dünyaya diqqətlə bax ki, onun zinətini görə 
biləsən. Bu zinət nəbatat, heyvanat, yemək, içmək, geyim və 
müxtəlif ne'mətlərdən ibarətdir. Bunlar hamısı hikmət  əsasında 
yaradılmışdır, neçə ki, özü bu barədə deyir: 
"Biz yeri, göyü və onlar arasında nə varsa, hamısını 
əyləncə üçün yaratmadıq, onları biz hikmətlə yaratdıq"
9
. 
İndi ki sən dünyanın Allah tərəfindən hədərə 
yaradılmadığını bildin, onu da bilməlisən ki, bu yaradılan 
ne'mətlər kimə isə ruzi verilməsə idi mə'nasızlıq olardı. Ruzi 
ona deyərlər ki, sən çörəyi ehtiyacı olana verəsən ki, o da yeyə. 
Bax, ədalət buna deyərlər. O, insanları yaratmaq istədi ki, onlara 
ruzi versin, indi ki insanlar yaranıbdır, deməli, bütün ne'mətlər 
onlarındır. 
Lakin insanlara dövlət və qayda-qanun lazımdır, dövlət isə 
rəhbərsiz keçinə bilməz, çünki ədalət və qayda-qanun 
olmadıqda ruzi yeyən adam ruzi verənin qədir-qiymətini bilməz. 
Bu isə ruzi verənin nöqsanı olar ki, o, öz ne'mətini nadana verə. 
Ruzi verən nöqsansız olduğundan öz ruzi yeyənlərini nadan 
qoymadı. O özü Qur'anda belə deyir: "insanların bilmədiklərini 
onlara öyrətdi". 
O, peyğəmbərlər göndərdi ki, onlar bilik, ruzi yemək və 
ruzi verənə şükr etmək qayda-qanunlarını insanlara öyrətsinlər. 
Beləliklə, dünyanın  əsası  ədalətlə,  ədalətin təkmilliyi hikmətlə 
hikmətin tamlığı ne'mətlə, ne'mətin bütövlüyü ruzi alanlarla, 
ruzi alanların kamilliyi yolgöstərici peyğəmbərlə tamamlansın. 
Peyğəmbərin ruzi alanlardan üstünlüyu orasındadır ki, 
onlar ruzi yeyənlərə ruziyə çatmaq yolunu göstərirlər. 
Deməli,  əgər ağıl gözü ilə baxsan, görərsən ki, ruzi alan 
aldığı ruzi və ne'mət müqabilində, arzu və istəklərinin yerinə 
yetirilməsi xatirinə öz rəhbərinin haqqını e'tiraf etməyə və ruzi 
verəninə minnətdar olduğunu bildirməyə borcludur. Demək, 
peyğəmbərlərin haqq olduğuna inanmalısan, onlardan kömək 
ummalısan və Adəmdən tutmuş  Məhəmmədə (xatəmə) qədər 
(Allah onların hamısına rəhmət eləsin) bütün peyğəmbərlərin 
düz danışan olduğunu qəbul etməlisən, dinin dediklərinə  əməl 
etməlisən,  şükr və niyazda ehmallıq göstərməlisən, haqqın 
buyruqlarını yerinə yetirməlisən ki, beləliklə, yaxşı ad qazanıb 
tə'riflənəsən. 
38 /
 ﻪﻣﺎﻨﺳﻮﺑﺎﻗ   .……………………………………………..
 
 
 
Üçüncü fəsil