6- mavzu: IX-XII asrlarda o„zbek davlatchiligi, siyosiy, ijtimoiy, iqtisodiy va madaniy hayot. Reja

  
G„aynaviylar 
sulolasi  
 
Sabuktegin (977-
997 yy)
 
Mahmud G„aznaviy 
(998-1030yy)
 
Ma‟sud G„aznaviy 
(1030-1041yy)
 
Mavdud G„aznaviy 
(1041-1050yy)

---

4. Saljuqiylar 
  
 Saljuqiylar bu etnik nom emas, ular turkiy 
o„g„iz qabilalaridir. Ular Sirdaryo quyi 
etaklarida, Orol havzasida yashagan, ko„proq 
ko„chmanchi hayot kechirgan. «O„g„iznoma» 
kitobida naql qilinishicha, o„g„iz urug„lari, 
qavmlari juda qadimiy tarixga ega bo„lib, 
ularga ilk bor O„g„izxon nomli buyuk shaxs 
boshchilik qilgan. IX asr oxiri X asr o„rtalariga 
kelib Orolbo„yi va Kaspiy shimolida O„g„iz 
urug„lari ittifoqi shakllangan. X asr oxirlarida 
Sirdaryo etagida poytaxti Yangikent bo„lgan 
o„g„izlar davlati tashkil topadi. XI asr 
o„rtalariga kelib bu davlat shimoliy sharqdan 
bostirib kelgan qipchoqlar zarbasiga uchraydi. 
Natijada o„g„iz urug„larining bir qismi shimolga 
- dashtli hududlarga, bir qismi old Osiyo 
mamlakatlariga chekinadi, yana bir qismi esa 
hozirgi Turkmaniston hududiga o„tib, erli aholi 

---

bilan qo„shilishib, turkmanlar nomi bilan atalib 
ketadi. Tarixchi Rashiddidin, shuningdek, 
Mahmud Qoshg„ariy, Abul G„oziylarning 
ma‟lumotlariga qaraganda, o„g„izlar 22 yoki 24 
qabiladan, chunonchi, chavdir, emreli, ichdir, 
yazir, salir, qoradoshli, bayot, koyi, taturga va 
boshqalardan tashkil topgan.
Sirdaryo quyi oqimida paydo bo„lgan o„g„iz 
davlatining dastlabki yobg„usi (podshosi) 
Saljuqbek bo„lgan. Uning avlodlari 
Tug„rulbek, Dovudbek, Chag„ribek va 
Shakarbeklar o„z davrlarida saljuqiylar 
shuhratini yuksakka ko„tardilar.