6- mavzu: IX-XII asrlarda o„zbek davlatchiligi, siyosiy, ijtimoiy, iqtisodiy va madaniy hayot. Reja
Yüklə 0,71 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Abu Rayhon Beruniy (973-1048)
|
Baytul Hikma (akademiya)ning nomdor
namoyandalaridan biridir. Al-Farg„oniy ilmiy salohiyatining mahsuli bo„lgan «Astronomiya asoslari haqida kitob», «Asturlub yasash haqida kitob», «Al-Farg„oniy jadvallari», «Oyning Er ostida va ustida bo„lish vaqtlarini aniqlash haqida risola», «Etti iqlimni hisoblash haqida», «Al-Xorazmiy «Zij»ining nazariy qarashlarini asoslash» nomli kitoblari haqli ravishda jahon fani xazinasining noyob durdonalari sanaladi. U G„arb olimlari orasida «Alfraganus» nomi bilan mashhur. Jahon fani ravnaqiga benazir hissa qo„shgan Uyg„onish davri daholari orasida buyuk yurtdoshimiz Abu Nasr Forobiy (873-950) siymosi yorug„ yulduzdek fan osmonida charaqlab turadi. O„zining qomusiy bilimlari, ayniqsa falsafa sohasidagi betimsol xizmatlari bilan u «Al-Muallim as-soniy» - «Ikkinchi muallim» (Aristoteldan keyin), «Sharq Arastusi» nomi bilan mashhurdir. Ilmu urfonga oshuftalik, insoniyat baxtu saodati yo„liga o„zni baxshida etishlik Farobiyni o„z tug„ilgan ona yurti - Forob-O„trorni o„smirlik chog„idanoq tark etib, o„sha davrning eng mashhur ilm maskanlari hisoblangan Eron va Arabiston shaharlariga borib, bir umr ilm-fan bilan mashg„ul bo„lishga undaydi. U tabiiy va ijtimoiy fanlarga oid 160 dan ziyod asarlar yaratgan. Ayniqsa falsafa ilmini rivojlantirishga katta ulush qo„shgan. Forobiyning Aristotel (Arastu) asarlarini, xususan uning «Metafizika», «Etika», «Ritorika», «Sofistika» singari shoh asarlarini chuqur ilmiy sharhlash, mazmunmundarijasini teran yoritib berishdagi xizmatlari benazirdir. Forobiyning «Ilmlarning kelib chiqishi va tasnifi», «Falsafaga izohlar», «Fozil odamlar shahri»singari asarlari alloma qiziqish doirasi, ma‟naviy olamining nechog„lik kengligi, behududligidan nishona berib turadi. O„rta asrlar davri sharoitida Vatanimiz sharafini o„zining beqiyos dunyoviy asarlarida ulug„lagan, astronomiya, fizika, matematika, geologiya, geodeziya, geografiya, mineralogiya, tarix singari fanlar yo„nalishida mislsiz kashfiyotlar qilgan qomusiy bilm sohiblaridan yana biri Abu Rayhon Beruniy (973-1048)dir. Asli Xorazm yurtidan bo„lgan allomaning butun hayoti to„laligicha ilm-fanga bag„ishlangan. Uning qalamiga mansub yuzlab noyob asarlar ichida bizning davrimizgacha saqlanib, o„z bebaho ahamiyatini yo„qotmay, bugungi avlod kishilari uchun o„rganish manbai bo„lib kelayotganlari ham talaygina. Bular jumlasiga Yüklə 0,71 Mb. Dostları ilə paylaş:
|