A sh. Sheraliyev, U. X. Rahim ov

0 ‘SIMLIKLARNING OZIQLANISH SIFATINING
IM M UNITET XUSUSIYATLARIDAGI AHAMIYATI
0 ‘simliklar m ikroorganizm lar uchun oziqa muhiti hisobla­
nadi. M ikroorganizm lar yashaydigan m uhitning o ‘zgarishidan 
yuzaga keladigan o ‘zgarishlar o ‘simlikni oziqa sifatida foydala- 
nishga majbur qiladi. H ar bir parazit o ‘simlik hujayra shirasiga 
va m odda almashisnishiga moslashgan bo‘ladi. Bu o ‘zgarishlar 
o ‘simIik navining kasalliklarga chidamlilik darjasiga ta'sir qiladi.
0 ‘sim liklarning oziqa m uhitini o ‘zgartirishning asosiy 
yoMIaridan biri o ‘simlikni o ‘g ‘itlar, m ikroelem entlar bilan 
oziqlantirish hisoblanadi.
Qishloq xo‘jaligida q o ‘llaniladigan o ‘g‘itlardan azotli o ‘g‘itlar 
o ‘siinliklarning kasalliklarga chidamliligini pasaytirsa, kaliyli 
o ‘g‘itlar aksincha, chidamliligini orttiradi. Kaliyli o ‘g‘itlarni 
q o ‘llash natijasida olm a, m aym unjon, g‘alla ekinlarini un 
shudring, clioy o ‘simligining q o ‘ng‘ir dog‘lanish, bug‘doyning 
zang, qorakuyaga, m akkajo‘xorining pufakli qorakuyaga, kar­
toshka va pom idorni fitoftorioz kasalliklariga chidamliligi ort- 
tirilgan.
Sabzining ildizmevalari oziqlanishiga qarab turlicha saqlana- 
di. M asalan, kaliyli o ‘g ‘itlar bilan oziqlantirilgan ildizmevalar 
qishda om borxonalarda oq chirish kasalligi bilan kasallanmay, 
yaxshi saqlansa, azotli o ‘g ‘itlar bilan oziqlantirilgan ildizme­
valar shu kasallik tufayli chirib ketadi.
0 ‘g‘itlarni q o ‘llash m uddatlari ham o ‘simliklarning kasal- 
lanish darajasiga ta ’sir ko‘rsatadi. Masalan, maymunjon qalam - 
chalari ekilgan vaqtida ko‘chatlarga berilsa un shudring bilan 
um um an kasallanmaydi. 0 ‘simIiklardagi kasalliklarga nisbatan
42

---

bunday chidamlilikning kelib chiqishida o ‘g‘itlar bilan oziqlan- 
tirish natijasida ularning hujayra p o ‘stlari mustahkamligi ortishi 
sabab bo‘ladi.
0 ‘simliklarning immunogogik xususiyatlarining o ‘sishida 
m ikroelem entlar ham asosiy rol o ‘ynaydi. Ularni o ‘simliklarga 
ildiz orqali yoki o ‘simlikka sepish orqali yaxshi samaralarga 
erishish mumkin.
Tuproqqa ko‘p yillik o ‘tlarni ekish, foydali mikroorganizm- 
larni tuproqqa solish ham yaxshi natija beradi. Bu usullardan 
foydalanib g‘alla ekinlarining zang, qorakuya, g‘o ‘zani gorn- 
m oz kasalliklariga chidamliligi orttirilishi mumkin.