ABĠd tahġRLĠ
Yüklə 4,4 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
«ġərq» qəzeti 23 oktyabr 2003 «Azərbaycan mühacirəti» Abid Tahirlinin yeni kitabında mühacirətdə yaşamaq məcburiyyətində qalan tanınmış soydaşlarımızın fəaliyyətindən söhbət açılır. «Tural-Ə» Nəşriyyat Poliqrafiya Mərkəzi bu yaxınlarda Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin və Jurnalistlər Birliyinin üzvü, Həsən bəy Zərdabi mükafatının laureatı, filologiya elmləri namizədi Abid Tahirlinin «Azərbaycan mühacirəti» kitabını çapdan buraxıb. 359 Kitabda Azərbaycan mühacirətinin təşəkkül tarixi, coğrafiyası, həyat tərzi, sosial tərkibi, sayı, mədəniyyət mərkəzləri, mətbuat, eləcə də taleyin hökmü ilə qürbətdə məskunlaşan soydaşlarımızın bir qisminin vətən yolunda fəaliyyətindən ətraflı bəhs olunur, mühacirətin problemləri zəngin qaynaqlar əsasında araşdırılır. Kitab mühacirət problemi ilə maraqlanan tarixçi, filoloq, jurnalist, tələbə və aspirantlar, habelə xaricdəki həmvətənlərin həyat və düşüncə tərzi ilə maraqlanan oxucular üçün nəzərdə tutulub. Mirəvəz RƏHĠMOV «525-ci qəzet» 20 may 2001 «Sözlə yarananlar, sözü yaĢadanlar» Tanınmış alim və jurnalist Abid Tahirlinin yeni kitabı çapdan çıxıb. Söz sehrli bir aləmdir. Bu kəlmə səslənəndə təsəvvürümüzdə Nizami, Füzuli, Vaqif, Sabir… və digərləri canlanır, onların sözlə yaratdıqları, sözə verdikləri qiymət yada düşür. Nizamini Nizami, Füzulini Füzuli, Vaqifi Vaqif, Sabiri Sabir edən də söz olub, onları yaşadan da… «…Sözdən yaranan insan həmişə sözlə yaşamağa səy edib, təxəyyül və təfəkkürünün imkan verdiyi çərçivədə ecazkar bir «dünya» yaradıb. İnsanın ən böyük qüdrəti, möcüzəsi sözlə yaratdıqlarındadır» - bu fikirlər söz aləmində öz yeri olan, sözü ilə seçilən, tanınmış jurnalist, mətbuat tariximizin araşdırıcısı, filologiya elmləri namizədi Abid Tahirlinin «Əbilov, Zeynalov və oğulları» mətbəəsində nəfis şəkildə yenicə çapdan çıxan «Sözlə yarananlar, sözü yaşadanlar» kitabından götürülüb. «Azərbaycan mühacirəti» kitabıyla geniş oxucu kütləsinin rəğbətini qazanmış A.Tahirlinin «Sözlə yarananlar, sözü yaşadanlar» adlı yeni kitabı oxuculara dəyərli töhfədir. Zaur ZEYNALLI Elçin ƏLĠOĞLU «525-ci qəzet» 17 noyabr 2001 Mühacirət mətbuatı ilə bağlı dəyərli kitab Tədqiqatçı Abid Tahirlinin yeni çapdan çıxan kitabı Azərbaycan mühacir mətbuatının tarixinə işıq salır. Mühacirət ədəbiyyatı problemləri, xüsusilə də mühacir mətbuatı ilə bağlı maraqlı tədqiqatların müəllifi, filologiya elmləri namizədi Abid Tahirli bu mövzuda dövri nəşrlərdə sanballı məqalələrlə ardıcıl çıxışlar edir. Alimin bu 360 günlərdə «QAPP-Poliqraf» nəşriyyatı tərəfindən nəfis tərtibatla çapdan buraxılan «Azərbaycan mühacirəti mətbuatı» (I hissə) kitabı da onun gərgin axtarışlarının bəhrəsidir. Müəllif əsəri Azərbaycanda, Türkiyədə, Rusiyada, Gürcüstanda, Polşada, ABŞ-da, Argentinada son nəfəsinədək vətənimizin istiqlal idealına sadiq qalan və onun uğrunda fəal ideoloji mübarizə aparan azadlıq mücahidlərinin ruhuna ithaf edib. Kitab mühacir nəşrlərlə bağlı araşdırmaları bir topluda buraxmaq sahəsində ilk təşəbbüsdür. Mirəvəz RƏHĠMOV 27 sentyabr 2002 «525-ci qəzet». Belçikada Azərbaycan dostluq və kültür cəmiyyəti qurulacaq Azərbaycan Dostluq və Kültür Cəmiyyəti qurulacaq Abid Tahirli «Bu gün Azərbaycan üzərində oyunlar oynanılır. Qarabağ bizim canımızdır» - dedi Brussel (Tercüman) – Qlasnost və perestroyka işığında əmələ gələn bir qrupla Avropaya gələn Sovet qrupundakı qazeteçi Abid Tahirli ilk iş olaraq Avropada yaşayan azərilərlə türkləri tapıb onlarla dərdləşmək oldu. Yeni quruluş vaxtında son dərəcə məmnun qaldıqlarını ifadə edən Abid Tahirli: «Bu gün Azərbaycan üzərindən bir neçə ssenarilər qurulur. Qafqazlarda Azəri-erməni məsələsi bu ssenarinin məhsulu olaraq ortaya çıxarıldı. Bizdən Qarabağı istəyirlər… Qarabağ bizim canımızdır. Heç kim həvəslənməsin» deyərək, özbəklərlə vuruşan və yurdsuz qalan Məshəti türklərinə qucaq açdıqlarını söylədi. Belçikada qaldığı müddətdə türklər tərəfindən yalnız buraxılmayan azərbaycanlı qazeteçi Abid Tahirlinin də qoşulduğu bu yığıncaqda Belçikada Azərbaycan ilə əlaqələri qüvvətləndirəcək bir cəmiyyət qurulmasına qərar verildi. Yusif ÇĠNAL «Tercüman» qəzeti (Türkiyə) 29 noyabr 1989 Yaradan, yaĢadan tədqiqatçı-alim İstedadlı tədqiqatçı-publisist Abid Tahirlini 1988-ci ildən – «Odlar yurdu» qəzetinin redaktor müavini vəzifəsində işlədiyi müddətdən tanıyıram. O, öz 361 jurnalist qələmi, əqidəsi ilə sınanmış əməkdaşlardan biridir. «Odlar yurdu» yalnız «Vətən» Cəmiyyətinin yox, geniş mənada bütün cəmiyyətin orqanı sayılırdı. Sanki, cəmiyyət bu qəzetdən nəfəs alırdı. Qəzet də öz növbəsində cəmiyyətin nəbzini tutmuşdu, onu maraqlandıran, düşündürən mövzulardan bəhs edirdi. 1990-cı ildə qəzetin «Açılmamış səhifələr» rubrikasında «Mirzəli Aşiq Axundzadə» adlı məqaləm dərc olundu. Mirzəli Aşiqin həyat və yaradıcılığından ilk məlumatlar olduğuna görə, məqalə geniş oxucu kütləsinə müsbət təsir bağışlamışdı. Qəzetin redaktor müavini Abid Tahirli məqalənin ilk tədqiqat xarakterli olduğuna görə məni təbrik etdi. Abid Tahirli yüzlərlə məqalənin, 10-a yaxın kitabın müəllifidir. O, ömrü boyu yaradıcılığı uzun illər xalqdan gizlədilmiş mühacirətdə olan Ceyhun Hacıbəylinin həyat və yaradıcılığını araşdırmış, onun ədəbiyyat, mədəniyyət və ictimai fikir tariximizdə yeri və rolunun elmi dəqiqliklə müəyyənləşdirmişdir. Buna görə də, Abid Tahirlinin tədqiqat işini xalqımızın mütəfəkkir ziyalısı Ceyhun Hacıbəylinin həyat və fəaliyyətinin kompleks araşdırmasının birinci cəhdi kimi qiymətləndirmək olar. Abid Tahirlinin xüsusilə mühacirət mövzusundakı məqalə və oçerkləri ictimaiyyət tərəfindən böyük rəğbətlə qarşılanmışdır. Fakt və hadisələri məharətlə işıqlandırmaq, özünəməxsus publisistik ritmlərlə vermək qabiliyyəti Abid Tahirlinin mühacirətlə bağlı yazılarının təsirli alınmasında və oxucu qəlbinə yol tapmasında mühüm bir amildir. dos. Pərviz Axundbəyli On gün Ġsveçdə «Vətən» Cəmiyyətinin nümayəndə qrupu İsveçdən qayıtmışdır. Qrupun rəhbəri Abid Tahirli dedi: - On iki gün ərzində İsveçin 7 şəhərində olduq. Orada yaşayan həmvətənlərimizlə görüşlərimiz maraqlı oldu. Stokholm və Göteborq şəhərlərində fəaliyyət göstərən Azərbaycan mədəniyyət mərkəzlərində keçirilən rəngarəng tədbirlər hamının ürəyincə idi. İsveç Sülhü Müdafiə Komitəsinin Göteborq şöbəsində görüş keçirdik. Arlov şəhər bələdiyyə idarəsinin rəisi A.Yanson və Malme mühacirət idarəsinin rəisi R.Nilsonla söhbətlər etdik, Azərbaycan haqqında həqiqətləri çatdırdıq. Lund şəhərində isə yenicə nəşrə başlayan «Araz» jurnalının redaksiyasında hər iki tərəf üçün faydalı söhbətlər oldu. E.ĠSAYEV «Səhər» qəzeti, 10 aprel 1991 362 «Hər qələm millətin səfiridir» «Vətən» Cəmiyyətinin dəvəti ilə Azərbaycana gəlmiş Fransa, İsveçrə, İngiltərə, Kanada kütləvi informasiya vasitələri nümayəndələrilə keçirilən görüşdə cəmiyyətin rəyasət heyətinin sədr müavini Heydər Məmmədəliyev, Avropa və Amerika ölkələri şöbəsinin müdiri Abid Tahirli, eləcə də Azərinformun, Azərbaycan Teleradio Şirkətinin, «Bakı», «Həyat», «Bakinski raboçi», «Odlar yurdu», «Biznes» və «Xalq qəzeti» qəzetlərinin müxbirləri iştirak etmişlər. AFAQ «Odlar yurdu» qəzeti, aprel 1992. Tədqiqatçının tapıntısı Ədəbi-mədəni, ictimai-siyasi fikir tariximizdə böyük xidmətləri olmuş Ceyhun Hacıbəylinin (1891-1962) həyat və yaradıcılığının öyrənilməsinə son illər ciddi təşəbbüs göstərilir. Onun 1909-1910-cu illərdə qələmə aldığı «Hacı Kərim» povestinin üzə çıxarılması da belə bir təşəbbüsün nəticəsidir. Həmin povest bu yaxınlarda «Azərnəşr» tərəfindən rusca çapdan buraxılmışdır. Kitabı gənc tədqiqatçı Abid Tahirli tərtib etmiş və ona ön söz yazmışdır. «Azərbaycan müəllimi» qəzeti 29 avqust 1995 Yubileyə töhfə («Kitabi-Dədə Qorqud» - 1300) Bu yaxınlarda «Sultan-qrafiks» nəşriyyatının buraxdığı «Dədə Qorqud aliliyi» kitabı (məqalələr toplusu) BMT nümayəndəliyinin son bir ildə Dədə Qorqud mövzusunda nəşr etdirdiyi üçüncü kitabdır. Nəfis tərtibatlı bu kitabda ölkəmizin tanınmış qorqudşünaslarının əsərləri toplanmışdır. Kitabı tərtib edən filologiya elmləri namizədi Abid Tahirli, redaktoru Dilsuz, məsləhətçilər professorlar Tofiq Hacıyev, Samət Əlizadə və BMT-nin Azərbaycandakı nümayəndəliyinin məsul işçisi Sultan Hacıyevdir. M.Rəhimov «Xalq qəzeti» 27 oktyabr 1999 363 «Dədə Qorqud» yubileyinə töhfələr Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İnkişaf Proqramı (BMTİP) Azərbaycan və ümumtürk mədəniyyətinin görkəmli abidəsi olan «Kitabi-Dədə Qorqud» dastanın 1300 illik yubileyi ilə bağlı tədbirlərdə yaxından iştirak edir. Bu günlərdə BMTİP 1997-ci ilin fevralında respublika hökuməti ilə imzalanmış «Azərbaycanın mədəni irsinin qorunması» layihəsi çərçivəsində «Dədə Qorqud» bülletenini «Ozan» nəşriyyatında Azərbaycan və ingilis dillərində nəfis şəkildə çapdan buraxmışdır. Bülletenin tərtibçisi və redaktoru Abid Tahirli, məsləhətçiləri filologiya elmləri doktoru Məhərrəm Qasımlı və BMT-nin Azərbaycandakı nümayəndəliyinin məsul işçisi Sultan Hacıyevdir. Nəşrin üz qabığında və arxasında rəssam Fəxrəddin Əliyevin «Dədə Qorqud» mövzusunda illüstrasiyaları verilmişdir. «Dədə Qorqud»un yubileyi münasibətilə BMTİP-in köməyi ilə rəngli açıqcalar dəsti də çapdan buraxılmışdır. «Patronat-C» şirkətinin nəşr etdiyi bu dəstə Xalq rəssamı Mikayıl Abdullayevin, rəssamlardan Fəxrəddin Əliyevin, L.Quritskinin və L.Şarovun qədim dastanın ayrı-ayrı boyları mövzusunda çəkdikləri illüstrasiyalar daxildir. Fotoların müəllifi Yaşar Xəlilovdur. Redaktor və mətnlərin müəllifi Abid Tahirlidir. AzərTAc «Azərbaycan» qəzeti, 30 iyun 1999 «Sən həmiĢə bizimləsən» «Gənclik» nəşriyyatının nəfis tərtibatla çap etdiyi «Sən həmişə bizimləsən» toplusuna (tərtibçilər: Dilsuz, A.Tahirli, redaktoru: Dilsuz, səh.392) İlyas Əfəndiyevin həyat və yaradıcılığından bəhs edən xatirələr toplanmışdır. Kitabda İ.Əfəndiyevin vəfatı ilə əlaqədar ölkə rəhbərliyinin, tanınmış ədəbiyyat və mədəniyyət xadimlərinin nekroloqu, yazıçı ilə vidalaşma mərasiminin materialları, vəfatından sonra mətbuatda İ.Əfəndiyev haqqında yazılardan seçmələr çap olunmuş, dramaturqun Azərbaycan Milli Akademik Dram Teatrında tamaşaya qoyulmuş pyeslərinin siyahısı verilmişdir. Ramiz BĠLALOV, Mirəvəz RƏHĠMOV «Azərbaycan müəllimi» qəzeti, 7 oktyabr 1999. 364 «Gənc jurnalist»in ilk nömrəsi Azərbaycan Beynəlxalq Universitetinin jurnalistika fakültəsinin II kurs tələbələri xüsusi mövzulara həsr olunmuş qəzet buraxmağı qərara almışdılar. Artıq bu ideya reallaşmış, ilk mövzusu «Bakı küçələri» olan «Gənc jurnalist» qəzetinin birinci nömrəsi çapdan çıxmışdır. Mövzunun eyni olmasına baxmayaraq, qəzetdə yer almış yazılar çox rəngarəng, müəlliflərin yazı tərzi isə müxtəlifdir. Dərc olunmuş materiallarda hər gün paytaxtımızın küçələrində qarşılaşdığımız problemlər ətraflı işıqlandırılmış, onların həlli yolları araşdırılmışdır. Qəzet 6 səhifədən ibarətdir və gözəl tərtibata malikdir. Gənc yazarlar sözün əsl mənasında öz məharətlərini göstərməyə çalışmışlar. Yazılar müxtəlif janrlarda işlənilib. Son səhifədə isə yumoristik parçalar özünə yer tapmışdır. Qeyd etmək lazımdır ki, bu təşəbbüs fakültədə dərs deyən Abid Tahirliyə məxsusdur. «Xalq qəzeti», 13 dekabr 2000 Anar HÜSEYNOV ABU-nun tələbəsi Məcburi cavab «Ədəbiyyat qəzeti»nin 12 may tarixli 19 sayında Abid Tahirlinin «Missionerlik bəlası» başlıqlı məqaləsini oxudum. Yazı məndə qəribə assosiasiyalar yaratdı. Yadıma Səlib müharibələri, beş yüz il bundan əvvəl Avropa gəmilərinin Yava və Hind-Çin sahillərinə yan alıb Şərqi soymaları, 1869-cu ilin noyabrında Süveyş kanalının açılışından sonra Şərqin bütünlüklə Qərbin müstəmləkəsinə çevrilməsi, törədilən təxribatlara qarşı Şeyx Cəmaləddin Əfqaninin başçılığı altında Yaxın və Orta Şərqdə müqavimət hərəkatının başlanması çar hökumətinin Qafqazda yeritdiyi ruslaşdırmaq siyasəti, Volqaboyu, Şimal türkləri arasında onların ana dilində xristianlığa məhəbbət təlqin edən ədəbiyyat yaymaqları və Azərbaycan reallığı – xalqın düşdüyü ağır maddi çətinlikdən sui-istifadə edib, müxtəlif süni vasitələrlə, maddi şirnikləndirmə yolu ilə əhalinin müəyyən qismini xristian dininin katolik və pravoslav təriqətlərinə cəlb etmək cəhdləri düşdü. İslam dininə mənsub olan xalqlar arasında missioner təxribatına dair yazı yazmaq fikrinə düşdüm. Materialları sistemə salarkən əlimə məşhur Əhməd bəy Ağayevin XIX əsrin ikinci yarısından sonra Türkiyədə geniş vüsət almış missioner məktəblərinə qarşı yazılmış və 1912-ci ildə Bakıda «İqbal» qəzetində kiçik bir müqəddimə ilə dərc olunmuş «Məcburi cavab» məqaləsi keçdi. Yazıda Avropa missionerlərinin məqsədi və onların mənəvi təxribatları haqqında kifayət qədər aydın məlumatın olduğunu nəzərə alıb, onun yenidən nəşrini daha 365 münasib hesab etdim. Çünki məqalədə çoxlarını düşündürən və narahat edən məsələlərə cavab tapmaq olur. Xeyrulla MƏMMƏDOV «Ədəbiyyat qəzeti», 21 iyul 2000 Gənc yazıçının ilk kitabı Bu günlərdə Dövlət Gənc Tamaşaçılar teatrında «Qovuq» kitabının təqdimat mərasimi keçirildi. Filologiya elmləri namizədi Abid Tahirli əsər haqqında mərasim iştirakçılarına ətraflı məlumat verdi. Gənc yazıçıya bundan sonra da gələcək yaradıcılıq yollarında uğurlar arzuladı. Şairlərdən Əhməd Qəşəmoğlu və Abbas Abdulla, Vaqif İbrahimoğlu, Liza Nağıyeva, Muğam Əliyev, Aqil Səmədbəyli, həmyerliləri adından Şəlalə Tahirli və başqaları çıxış edərək kitabın məziyyətlərindən danışdılar, Aygün Həsənoğluya yeni yaradıcılıq müvəffəqiyyətləri arzuladılar. «Xalq qəzeti», 9 yanvar 2001 Mirəvəz RƏHĠMOV «ġuĢa – Bakı – Paris» - Ġstiqlal mücahidinin tale yolu ...Üzeyir Hacıbəylinin ev muzeyində Azərbaycanın istiqlaliyyəti uğrunda dönməz mücahidlərdən və milli yaddaşı mühacirətdə yaşadan ictimai xadimlərdən biri, istedadlı publisist və tədqiqatçı Ceyhun Hacıbəylinin anadan olmasının 110 illiyinə həsr olunmuş yubiley mərasimi keçirilmişdir. ...Ceyhun Hacıbəylinin ömür yolunun və irsinin ilk elmi araşdırıcısı, filologiya elmləri namizədi, jurnalist Abid Tahirli yubilyarın bəlalı taleyi, çoxcəhətli ictimai, elmi-mədəni fəaliyyəti barədə aşkarladığı diqqətçəkən məqamlardan söhbət açdı. Məruzəçi Ceyhun Hacıbəylinin milli demokratik mətbuatımızın müstəqillik uğrunda tarixi mübarizəyə qoşulmasının önündə gedən publisist və mətbuat tariximizin ilk tədqiqatçısı olduğunu xüsusi vurğuladı. Əsrin əvvəllərində çıxan «Kaspi», «Baku», «İrşad», «Tərəqqi», «İttihad» kimi qəzetlərdə milli oyanış mövzusunun aparıcı müəlliflərindən olan Ceyhun bəy təsadüfi deyil ki, Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyətinin rəsmi nəşri «Azərbaycan» qəzetinin 366 yaradıcılarından biri və ilk baş redaktoru olmuşdu. Ceyhun Hacıbəyli mühacirət illərində redaktorluq etdiyi «Qafqaz», «Azərbaycan» jurnallarında və «Azadlıq» radiostansiyasında da demokratik mətbuatımızın ənənələrini yaşatmışdı. Tahir Aydınoğlu «Xalq qəzeti», 2 mart 2001. Tarixi sənədlər nə deyir? Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti yanında Baş Arxiv İdarəsində Azərbaycanlıların Soyqırımı günü ilə bağlı böyük toplantı keçirilmişdir. Tədbirdə Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin məsul işçisi Abid Tahirli Prezidentin məlum fərmanının tarixi əhəmiyyətindən və həmin fərmanla bağlı həyata keçirilən tədbirlərdən ətraflı danışmışdır. Mirəvəz RƏHĠMOV «Xalq qəzeti», 1 aprel 2001. «Azərbaycan»ın ilk baĢ redaktoru Bu günlərdə dahi bəstəkar Üzeyir Hacıbəylinin ev-muzeyində onun kiçik qardaşı Ceyhun Hacıbəylinin anadan olmasının 110 illiyinə həsr olunmuş yubiley tədbiri keçirildi. Tədbirdə C.Hacıbəylinin tədqiqatçıları, alimlər, qohumları və gənclər toplaşmışdı. Elmlər namizədi Abid Tahirli bir tədqiqatçı kimi C.Hacıbəylinin yaradıcılığını təhlil etdi. Bildirdi ki, onun «Hacı Kərim» adlı povesti nadir əsər kimi uzun illər M.F.Axundov adına Dövlət Kitabxanasının xüsusi fondunda saxlanılıb. Azərbaycanın faciələri C.Hacıbəylinin publisistikasında, hekayə və felyetonlarında öz əksini tapıb. Rəsmiyyə Rzalı Yüklə 4,4 Mb. Dostları ilə paylaş:
|