Pepton nazariyasida, yahni pepton shokida immunologik bosqich bo’lmaydi, to’qima nafasi o’zgarmaydi, kuchsiz o’tadi, shokning og’irligi pepton moddasini kontsentratsiyasiga bog’liq, desensibilizatsiya bosqichi ham kuzatilmaydi. Fermentlar tizimning blokadasi kuzatilmaydi deb hisoblaganlar.
Gumoral nazariyasi asoschilari anafilaksiya asosida gistamin ajralishi va aktivligi yotadi. To’g’ri, gistamin muhim biologik aktiv modda bo’lib, tezkor allergik reaktsiyalar chaqiradi, lekin allergik reaktsiyalar yuzaga chiqishida boshqa, BAM roli borligi hammaga mahlumki, buni inobatda olinmagan, ko’plab allergik kasalliklarni antigistamin preparatlari bilan davolanganda, kutilgan effekt bo’lmagan, desensibilizatsiyani fazasi yo’qligi, shu bilan birga qonni ivishini kuchayishi ham kuzatiladi.
Bogomoletsning tsellyulyar nazariyasi bo’yicha antigen+antitelo kompleksi retikuloendotelial tizimda o’zgarishlar chaqiradi, bu tizimning organizmdagi roli diffuziya, filg’tratsiya, adsorbtsiya, osmos hodisasi, fermentlar, oqsillar, komplement tizim, antitelalar hosil bo’lishida ishtirok etadi.
Antitela-antigen kompleksi RES funktsiyasini bloklab, komplement tizimni bog’lab oladi, natijada distrofiya, to’qima gipoksiyasi, trofikasini buzilishi ro’y beradi. Agar RESni oldindan blokada qilinsa, shok kelib chiqmaydi.
Nerv-reflektor nazariyaga muvofiq narkoz paytida sensibilizatsiyalangan hayvonga parenteral yo’l bilan hal qiluvchi doza yuborilsa, shok kuzatilmaydi, shunga asoslanib, ushbu nazariya asoschilari allergik reaktsiya yuzaga chiqishida nerv-reflektor tizim rolini birinchi o’ringa qo’yishgan.
Adoning poliergik nazariyasi haqiqatga yaqin, u bosqichli jarayon ekanligini tasdiqlaydi.
a) Immunobiologik fazada birinchi marta yuborilgan antigenga antitelo hosil bo’ladi.
b) biokimyoviy fazada hal qiluvchi doza kiritilganda antigen+antitelo kompleksi hosil bo’ladi.
v) patofiziologik fazada strukturaviy o’zgarishlar yuzaga chiqadi.
Ado antigen+antitelo kompleksini hosil bo’lishi va to’qima hujayralarini shikastlanishiga qarab quyidagicha farqlaydi:
Xolinergik struktura – atsetilxolin, gistaminergik struktura – gistamin, adrenergik struktura – adrenalin ajratadi
