Аҳоли сони ва такрор барпо бўлиши O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus

2.3. Aholi migratsiyasi 
Aholi migratsiyasi ( lotincha migration “ko‘chish”)-yashash joyini doimiy
yoki vaqtincha o‘zgartirish maqsadida ko‘chishdir. Bugungi kunda yer shari
aholisining, uning hududlari bo‘ylab joylashuvi, zichligi aholining tabiiy o‘sishi
bilan bir qatorda, migratsion harakatining ham natijasidir. Insonlar, yashash,
ishlash, o‘qish, va rekreatsiya maqsadlarida doimo hududlar bo‘ylab harakat
qiladilar. Ularning hududiy harakatlari maqsadlariga binoan turli muddatlarga
belgilanadi. Aholining ma’lum qismi asosan o‘qish, ishlash maqsadida o‘zlariga
yaqin shaharlarga yoki qishloqlarga yashash joyini o‘zgartirmagan holda, bir
kunda
borib
qaytadilar.
Aholining
bunday
harakatini
mutaxassislar
“mayatniksimon migratsiya”deb o‘rganadilar va haqiqiy migratsion harakatga
qo‘shmaydilar.Aholi migratsiyasida aksariyat mutaxassislar aholi yashash joyini
o‘zgartirish jarayoniga asoslanadilar. O‘zbekstonda o‘tkazilgan aholi ro‘yxatlarida
respublikada ko‘chib kelib, ikki yildan kam yashagan aholi migrant hisoblangan.
Aholini bir hududdan ikkinchi hududga ko‘chib kelib, yashash muddatiga
qarab doimiy (ko‘chib ketgan aholi, oldingi yashagan hududiga qaytmaydi) va
vaqtincha migratsiya turlari ajratiladi. Vaqtincha migratsiyada aholi o‘qish,

---

---

35
armiya xizmati, shartnoma asosida ishlash uchun a’lum muddatga yashash joyini

o‘zgartiradi.
Migratsiyaning asosiy belgilaridan biri ma’muriy chegarani kesib o‘tish
(davlat, viloyat, aholi maskanlari va h.k.). Ana shu asosda migratsiya tashqi
(emigratsiya va immigratsiya) va ichki migratsiyaga ajratiladi.
Tashqi migratsiya-bir davlatdan ikkinchi davlatga, bir qit’adan ikkinchi
qit’aga aholining ko‘chishidir. Bu jarayonda davlatlar aholisi qayta taqsimlanadi va
ularda aholining kamayishi va ko‘payishi kuzatiladi.