Atalar deyir

603. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ət qanlı, iyid canlı olmalı

. 

ət qanlı, iyid canlı olmalı

. 

ə

t m

ət varıdı, duz istiyot çatmırdı

. 

ə

t olan yerd

ə

n, it getm

ə

z. 

ə

t sümüy

ə

 ç

ə

k

ər, kişilik suyuna (

xuyuna

) ç

ə

k

ə

r. 

ə

t yem

ə

g

ən quş, olmaz

. 

(yırtıcı quşun yemi ə

tdir). 

(oldağ (vaqeiyyə

t) 

danılamaz)

. 

ə

t yey

ən quş dimdiyindən tanınar

. 

ə

t yey

ən quşun dimdiyi əğri olar, pox yeyən qaşığı belində

. 

ə

t yiy

ən quşun dimdi

yi 

əğri olar, pox yiyənin qaşığı belində

. 

{h

ə

r g

ə

r

ə

yin 

g

ə

r

ə

ci var. h

ər işi özləşmiş aracı olur

. (g

ə

r

ə

ci: öz

əl ayqıtı, 

al

ə

ti)}. 

ətacı axdarmazlar, ras gə

l

ə

r. 

ətacıdan ıraq ol, kötü birlə

 

yaşama!

. çevr

ə

nd

ə

 d

əh düşün oynar, qapında 

qazanın qaynar, için yanar,

 gözün oynar. 

(d

əh tuşun

: 

d

ənğ tuşun

: qohum 

ə

qr

ə

ban). 

(pis yoldaş, boydaşla heç türə

 

barışıq, dinclik olamaz)

. 

ətacısın alınca, subay otur, ölüncə

. 

ə

t

əkinğ götüvə

 yetm

ə

sin

!. (iyilik üzü görm

ə

sin!). 

604. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ə

t

ə

kli, öt

ə

kli. 

(1. 

qadın sözü keçə

rli olur. 1. 

ə

t

ə

kli, ört

ə

kli. 

ə

t

ə

klinin, donlunun 

(qadının) hə

mm

əşə

 gizlisi olur). 

əti acı adamı axdarmazlar, ras gə

l

ə

r. 

ə

ti

 

büzütün şorbası düzün çıxmaz

. (

büzütün: h

əramın

). 

(düzün: duzun. 

dadlı

. 

h

ə

lal). 

ə

ti 

ə

td

ə

n k

ə

s

ə

rl

ə

r, uman yerd

ə

n küs

ə

rl

ə

r. 

ə

ti n

ə

 budu n

ə

?. -

yoluğda nə

 var 

yaluğa versin

. 

ə

tin gücü, ç

ə

lik d

ə

l

ə

r. 

(

ə

tin gücün, ç

ə

lik bilm

ə

z). . 

ə

tin gücün, ç

ə

lik bilm

ə

z. (

ə

tin gücü, ç

ə

lik d

ə

l

ə

r

). . 

ə

tin olsun, çölm

ək tapılar

. 

(bu söz kişini, ilkin, hə

r n

ə

yin içi, öz

əyi, amacı üzrə

 

düşünmə

y

ə

 

çağrır)

. 

ətin pişsə

 tilt

ə

si, günün keçs

ə

 ert

ə

si (

var). (tilt

ə

si: çör

ək doğramalı syuy)

. 

ətin yemiş, sümüyünə

 

dayanmış

. 

ə

tin yeyir, sümügün

ə

 göz tikir. 

ə

tl

ə

 

dırnaq ayrılmaz, iyi yavlaq ayrılsın

. 

ə

tl

ə

 

dırnaq ayrılmaz, iyi yavlaq ayrılsın

. 

(iyi yavlaq: 

yaxcı pis)

. 

ə

tl

ə

 

sözün çiği, yeyilmə

z. 

ə

tl

ə

s 

ə

sgils

ə

 bel

ə

 

patava çıxmaz

. 

(patava: 

cında)

. 

(sür duramı, dəvamı 

olmayan n

ə

rs

ə

). 

605. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ə

tliy

ə

 sütlüy

ə

 

qarışmamaq

. 

(soru çıxacaq işlə

rd

ə

n uzaq durmaq. öz keçimind

ə

, 

halında olmaq)

. 

ətsiz boş, gə

linsiz toy olmaz. 

(

boş

: 

aş türü)

. 

ətsiz olsun, atsız yox, adsız olsun, dadsız yox

. 

ə

vr

ə

n (

dünya

) qızıl güldür, qoxla ver yoldaşuva

. 

ə

y! qanuna 

ə

r is

ə

n, 

ə

y

ə

mm

ə

s

ə

n, 

ə

rirs

ə

n. 

ə

yl

ə

nm

ə

z ötür evrilir. 

(durmadan zaman d

əğişir)

. 

əyri ağaca yayım demə

, h

ə

r gör

ə

n

ə

 

yarım demə

 

(

dayım

 

dem

ə

). 

əyri ağaca yayım, hə

r gör

ə

n

ə

 

dayım demə

. 

ə

yr

i ağız bəy olsa, yalan sözü düz çıxar

. 

əyri azar doğru uzar demişlə

r, tam t

ə

rsin

ə, üzüldü doğru, uzaldı oğru

. 

əyri basılar, doğrusu çıxar

. 

əyri duvar tez yıxılar

. 

ə

yri olsan yay t

ə

ki, 

ə

ld

ə

 

dutulursan, doğru olsan oxq təkin fırladıp atılırsan

. 

(

Kordus

). 

ə

yrid

ə

 

tox, doğruda ac görmə

dim. 

ə

yrisin

ə

 baxan, tüsdünün düzünd

ə

n qalar. 

ə

z

əli düşman, el olmaz, ə

t

ə

gi k

ə

ss

ə

n dar olmaz. 

ə

zil

ə

bildiyin d

ə

r

ə

k 

ə

z

ə

rl

ə

r, d

əğə

r verdiyin d

ərək dəğə

rl

ə

rl

ə

r. 

606. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ə

ziziy

ə

m dil açar, b

ərk toprağı bel açar, toprak sənin dil başqa, körpə

 

dilin kim açar. 

ə

ziziy

ə

m dilim dilim, k

əs qarpızı dilim dilim, ə

lç

ə

km

ə

r

ə

m dilimd

ə

n, k

ə

ss

ə

n 

dilim, dilim dilim. 

ə

ziziy

əm qardaşıdı, oğlumunan qardaşıdı, mə

nl

ə

nd

ə

 

qardaşıdı, bə

s bu 

nec

ə

 

qardaşıdı

. (

''qar daşımaq''

). 

ə

zraill

ə

 ç

əlik ağac oynayır

. 

ə

zrayil vurar p

ə

nc

ə

, baxmaz qocaya, g

ə

nc

ə

. 

əzrayil, axşaq heyvan kimidir, hər qapıda dayanır

. 

fala inanan, suya dayanan, n

ə

yim

ə

 (skim

ə

) dön

ə

r. 

fala inanma, suya dayanma. 

fala inanma, suya dayanma. (

fala inanma, falsızda qalma

). 

fala uyan, fala düşə

r. 

faydalı yerə

 qaça - qaça get, z

ə

r

ə

rli yerd

ə

n qopa - qopa qaç. 

faydalı yerə

 qaça qaça get, z

ə

r

ə

rli yerd

ə

n qopa qopa qaç. 

Fazlalık (artık) mal göz çıkarmaz

. 

Fazlalık diy elimizden çıkarmaya 

çalıştığımız mal gün gelir işimize yarar

. Gereksiz 

olmadığı anlaşılmış olar

. 

İstihza ile

 

elinde aynı maldan 

olduğu halde bedavadan geldiği için istemem mal 

607. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

bendede var demiyenler için de kullanılır

. (

Bayram 

Özdemir). 

Felek kimine kavun yedirir, kimine (acı) kelek

. Kelek, kavunun 

olgunlaşmamış hali

. 

Bu dünyada bazı insanların işleri 

düzgün gid

er rahat yaşar

. 

Bazı insanlarda ne yaparsa 

yapsın işleri düzgün getmez başarılı olamaz

. (

Bayram 

Özdemir). 

f

ə

l

ə

kin bel

ə

 

işləri çox, qaplanı ac gə

zdirir, tülkünü tox. 

f

ə

l

əkin işinə

 bax, birin

ə

 qism

ə

t, birin

ə

 nisb

ə

t verir. 

f

ə

ls

ə

f

ə

 

inancdan asılı olmayaraq, so

yut bir bilgil

ə

r verm

ə

kd

ə

dir, inanclar 

somut. 

f

ə

ls

ə

f

ə

 

oxuyan filosof olmur, düğünü yozan, yaşamı yoran faylasof olur

. 

filosof. 

f

ə

ls

ə

f

ə

 

sorquyla başlır, sorağla sürür

. (sorquyla: sualla) (

sorağla

: 

yanıtla

. 

c

ə

vabla). 

FƏLSƏFƏ yolu kitabdan öğrəşilir, TƏMƏL FƏLSƏFƏ yaşamdan 

bilgil

ə

nir!. 

f

ə

ls

ə

f

ə, öğrəşmə

, bilm

ə

 

konusu deyil, yaşam yoludur

. 

f

ə

ls

ə

f

ə, yaşamı kəndi qafasına uyqulamadır

. 

608. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

fikir dili basar, dild

ə

 gücü. 

fil azacıq doğur, doğanda balası fil olur

. 

fil kimi ağır ol, bars kimi sıçraq

. 

filçini, fil basar, ovsunçunu, ilan çalar. 

Fincancı katırını ürküten dayak yer

. 

Fincancı

, 

kervanla ticaret yapılan 

zamanlarda, 

kırılabilen değerli malları alıp satan

, tüccar, 

tacir. 

Bir ülkede kurulu düzene karşı baş kaldıran, kurulu 

düzene çomak sokan cezsını ağır öder

. (

Bayram 

Özdemir). 

fırlanar cıvar, kiminə

 yem

ə

k bitidi kimin

ə

 

ə

m

ə

k. (

cıvar

: dünya

). 

fırlanır tə

rs

ə

sin

ə

 

bax devranımız, su götürmə

k yerin

ə

 suv tökülür güv 

quyuya

. (güv: 

yağış suyu yığışan çuxur)

. 

Fukaranın ahı, tahtdan indirir şahı

. Fakir, 

muhtaç kişilere yapılan 

kötülüğün karşılıksız kalmayacağı muhakkak bir gün 

cezasının çekileceğini belirtir

. (

Bayram Özdemir). 

Fukaranın tavuğu tek tek yumurtlar

. 

Zengin ve fakire eşit imkanlar sunulsa 

bile zengin çok kazanır

. 

Fakir az kazanır

. 

Şans

, 

kısmet 

yoksula pek gülmez. (

Bayram Özdemir). 

fürs

ə

t yel

ə

 b

ə

nz

ə

r, onu keç

ə

rk

ən tutmalı

. 

609. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

Gafile kelam, nafile kelam, 

Gaflet içinde olan kişi söz dinlemez

. 

Ona boş 

yere bir şeyler anlatıp kendinizi yormayın

. 

(Bayram 

Özdemir). 

gah sözünd

ə

 

seviş, gözündə

 

söyüş, gah sözündə

 

söyüş, gözündə

 se

viş

. 

bil

ə

m

ə

m göz

ə

 bil

ə

m

ə

m söz

ə

 

inanım

. 

(

söyüş

: nifr

ə

t). 

gahdan olur yol s

ə

ni bulur, gahda olur s

ə

n yolu. 

gahdan tovaçlıq 

seçdikl

ərin deyil, boşverdiklə

rindir. 

(

tovaçlıq

: 

tovçalıq

: 

tovğaclıq

: cür

ə

t. c

ə

sar

ə

tlilik. baturluq. 

bağraqulluq)

. 

(

boşverdiklə

rindir: vaz geçdikl

ə

rindir). 

gahdan tovaçlıq 

seçdikl

ərin deyil, boşverdiklə

rindir. 

(

tovaçlıq

: 

tovçalıq

: 

tovğaclıq

: cür

ə

t. c

ə

sar

ə

tlilik. baturluq. 

bağraqulluq)

. 

(

boşverdiklə

rindir: vaz geçdikl

ə

rindir). 

Gahrolsun Köroğlu

, 

Köroğlu bir yerde gezerken bir gadın gahrols

un 

Köroğlu diye gadın Köroğluna garış veriyormuş

. 

Köroğlu 

şaşırmış, gadına ana Köroğlu sana yaptıda garış 

veriyorsun diye sormuş

. 

Aman oğlum herkes diyor bende 

diyorum demiş

. 

Toplumun dedikodulardan nasıl 

etkilendiğini anlatmak için söylenir

. 

(Bayram Özdemir). 

Garip kuşun yuvasını Allah yapar

. 

Kimsesiz kişilerin yardımcısı Allahtır

. 

(Bayram Özdemir). 

610. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

Gavurun ekmeğini yiyen, gavurun kılıcını (gılıcını) çalar

. Gavur (kafir), 

Allah'ın varlığını inkar eden, ateist, Hrıstıyan (İsevi)

, 

Musavi (çıfıt) gibi farklı anlamlarda kullanılır

. 

Kişi farklı 

inançda da olsa ekmeğini yediği kişininin çıkarları 

doğrultusun da hareket eder

. Ondan yana olur, ona 

hizmet eder. 

(Bayram Özdemir). 

Gaylesiz baş yerin altına=Ağrısız baş mezarda olur

. Hayattayken rahat, 

sorunsuz günümüz geçmez. Sorunlardan ancak ölürsek 

kurtuluruz. 

(Bayram Özdemir). 

gec atılan ox, yersiz aytılan söz

. 

(ox atılmasın gecinə, söz düşsün yerinə

). 

gec böyüyüb, güclü qalan palıtdır

. 

gec des

ə

nd

ə

, heçg

ə

zin dem

ə

. 

gec des

ə

nd

ə

, heçqaçan dem

ə

. 

gec duran işdə

 geyin, ir 

duran işdə

 yeyin. 

gec ertiy

ə

 

sığmayır, öğrəşmə

kl

ə

 

yaxcılıq

. 

(öğrə

nm

ə

kl

ə

 

yaxşılıq, ertini yox, 

gecini yox. 

(öğrənişlə

 

yaxşılıq, ertə

 

gecin sayılmaz)

. 

gec qalan unutsun artıq ''keçəni'', dönüşə

 

yol qapalı

. (

yaşam yolu 

biyoladur, 

g

ə

lib köç

ə

ri yoldur. (biyola: biryön

ə

. bir t

ə

r

ə

f

ə

). 

gec qalanı yaşam heçin ötünmə

z

. (ötünm

ə

z: 

bağışlamaz

. 

ə

ff edm

ə

z)

. 

611. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

gec olar güc olar. 

gec olsun hec olmasın

. (gec des

ə

nd

ə

, heçg

ə

zin dem

ə

). (gec des

ə

nd

ə

, 

heçqaçan dem

ə

). 

gec olsun, güc olmasın

. (

gec olsunda, güc olmasın)

. 

gec yaxşı, gə

l

ən yaxşı

. 

gec yakşı, gə

l

ən yakşı

. 

(gec olduda, yeğ olsun!)

. 

(umarım iyi olacaq)

. (bu söz, 

ür

ək qırmayıb, sağlamaq (təşviq edmə

k) üçün, gecik

ən iş 

konuda söyl

ə

nir). 

(kişi olub itə

n

ə

 yox, olur bit

ə

n

ə

 

baxmalıdır)

. 

(olub it

ə

n

ə

: 

keçmişə

. keçib ged

ə

n

ə

). (olur bit

ə

n

ə

: 

baş tutb, 

üz ver

ə

n

ə

). 

gec

ə

 

basılan, günüz doğar

. (gec

ə

 

çağlanan, günüz çağalar)

. (gec

ə

 yükl

ə

n

ə

n, 

günüz balalar) (gec

ə

 

çağılı, günüz çağalı)

. (

çağılı

: 

taxılı

. 

yüklü. hamil

ə

). (

çağalı

: 

balalı

). 

gec

ə

 

boylu dan atırsa doğular

. 

gec

ə

 

boylu dan doğar, gec

in qalxan zor bular. 

gec

ə

 

boylu dan doğar, öndə

 ged

ə

n ön soxar. 

gec

ə

 

boylu düşə

n, irt

ə

 

doğur

. 

(dalıda alar, burunda doğar

). 

(h

ə

r gizin, g

ə

zi var 

açlımağa)

. 

gec

ə

 

boylu, dan doğar

. 

612. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

gec

ə

 

çağılı, günüz çağalı

. (

çağılı

: 

taxılı

. yüklü. hamil

ə

). (

çağalı

: 

balalı

). 

(gec

ə

 

çağlanan, günüz çağalar)

. (gec

ə

 yükl

ə

n

ə

n, günüz balalar) 

(gec

ə

 

basılan, günüz doğar)

. 

gec

ə

 

çağlanan, günüz çağalar

. (gec

ə

 yükl

ə

n

ə

n, günüz balalar) (gec

ə

 

basılan, 

günüz doğar)

. (gec

ə

 

çağılı, günüz çağalı)

. (

çağılı

: 

taxılı

. yüklü. 

hamil

ə

). (

çağalı

: ba

lalı

). 

gec

ə

 ç

ə

kilir, nisgil ç

ə

kilm

ə

z. 

(ç

ə