Ayələrin Tərcüməs(n)i
An cak iki si nin Al lah'ın sı nır la rı nı ayak ta tu ta ma ya cak la rın- dan kork muş ol ma la rı baş ka
Yüklə 6,43 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Əg ər iki si nin Al lah ın sı nır la rı nı ayak ta tu ta ma ya cak la rın dan kor kar sa nız, bu du rum da ka dı nın fid ye ver me sin de ikisi üçün d
- İş te bun lar, Al lahın sı nır la rı dır; on la ra te ca vüz et me yin. Kim Al lahn sı nır la rı na te ca vüz eder se, işd ə onlar zal ımların da özl
- 230) Yi ne onu bo şar sa, ka dın onun dı şın da bir baş ka ko cay la nikah lan ma dık ça ona halal ol maz... İşd ə bunlar, Allah ın s
- "İş te bun lar, Al lahın sı nır la rı dır." ifa de sin de za mir ye ri ne, za hir is min ye r al ma sı, söz mövzusu ola nın ön ce be lir ti len sı nır lar ol ma dı ğı na v
- Kim böy le ya par sa ar tık o, ken di nef si ne zul met miş olar … Allahın siz ə olan nemətini və sizə öyüd vermək üçün endirdiyi kitab
- "Al lahın si ze olan ni me ti ni …
- 232) Ka dın la rı bo şa dı ğı nız da, bek le me sü re le ri ni d
- İş te, içi niz de Al laha v ə ahi ret gü nü ne ina nan kim se ye bu nun la öyüd ve ri lir.
- Bu, si zin üçün da ha ha yır lı v ə da ha te miz dir.
|
An cak iki si nin Al lah'ın sı nır la rı nı ayak ta tu ta ma ya cak la rın- dan kork muş ol ma la rı baş ka. "Kor ku" ilə iki si nin Al lah'ın sı nır la rı nı ayak ta tu ta ma ya cak la rı na i-liş kin güç lü bir zənn bes le me le ri kas te di li yor. Al lah'ın sı nır la rı isə, di nin kap sa mın da be lir le di ği ha ram lar, farz lar, əmr və ya sak lar dır. Bu isə, an cak ka rı-ko ca nın ka rak ter le ri nin uyuş ma ma sı, ar zu la dık la rı şey le rin fark lı ol ma sı, bu na bağ lı ola rak də ara la rın da bir sev gi siz lik və nef ret or ta mı nın doğ ma sı ilə söz mövzusu ola bi lir. Əgər iki si nin Al lah'ın sı nır la rı nı ayak ta tu ta ma ya cak la rın dan kor kar sa nız, bu du rum da ka dı nın fid ye ver me sin de ikisi üçün də gü nah yok tur. Gö rül dü ğü gi bi, cüm le için de "kor kar sa nız" şek lin de bir ifa de kul la nı la rak "tes ni ye" (iki yi ifa de edən) za mi rin den "ço ğul" za mi ri ne bir ge çiş ger çek leş ti ri li yor. San ki, du yu la cak kor ku nun ge le ne ğin və ör fün ta nı yıp onay la dı ğı bir "kor ku" ol ma sı nın ge rek li li ği ne işa ret edi li yor. Kor ku nun ka rı-ko ca nın he ve sin den, ku run tu sun dan, ya da aşı rı ti tiz lik ten do ğan ves ve se ler den ile ri gel miş ol ma ma sı ge re kir. Bu yüz den bir dəfə da ha, bir ge çiş sağ la nı yor və "iki si nin Al lah'ın sı nır la rı nı ayak ta tu ta ma ya cak la rın dan" de ni li yor. Bu na kar şın "əgər bu hu sus ta kor kar sa nız" de nil mi yor. Bu nun ne de ni isə, bir ka rı şık lı ğa mey dan ver me mek tir. "Ge ri al ma nız si ze halal deyil." ifa de si, sa de ce "ko ca"yla il gi li ol du ğu hal de, "gü nah" ol gu su nun ka rı-ko ca nın iki sin den də uzak laş tı rıl ma sı na ge lin ce; çün kü, ko ca nın eşi nin ver di ği şe yi ya ni mih ri ye yi al ma sı nın ha ram kı lın ma sı, ka dı nın də ver me si nin ha ram ol ma sı nı ge rek ti rir. Bu, gü nah və had di aş ma nok ta sın da yar dım laş ma su çu nun kap sa mı na gi rer. An cak Hul' ni te lik li bo şan ma da bu hu sus ge çer li de ğil dir. Ka rı ko ca nın bo şan ma ama cıy la fid ye üze rin de uz laş ma la rı ca iz dir. Ya ni ko ca nın fid ye al ma sı nın, ka dı nın də fid ye ver me si nin bir sa kın ca sı yok tur. Böy le ce ka dı nın fid ye ver me sin de iki si üçün də gü nah ol ma dı ğı an la şı lı yor. İş te bun lar, Al lah'ın sı nır la rı dır; on la ra te ca vüz et me yin. Kim Al lah'n sı nır la rı na te ca vüz eder se, işdə onlar zalımların da özləridir. Al lah'ın sı nır la rı de yi mi ilə, iki ayet te işa ret edi len di ni öğ re ti ler kas te dil miş tir. Bun lar əxlaqi me se le ler le iç içə olan fık hi hü küm ler dir. Bir kıs mı də te mel ol gu la ra da ya lı, il mi ko nu lar dır. "İtidə" ke li me si aye tin ori ji na lin de ge çen "la te'te du ha" ke li me si nin mas ta rı dır və aş ma, te ca vüz et me an la mı na ge lir. Ayəs(n)i ke ri me fık hi hü küm ler le əxlaqi pren sip le ri ayır ma nın, sırf fık hi hü küm ler le əməl edib za hi ri an lam lar üze rin de do nuk laş ma nın, ka lıp laş ma nın ca iz ol ma dı ğı na yö ne lik bir me saj ve ri yor gi bi dir. Heç kuş ku suz, ka bu ğa ta kı lıp kal ma və fık hi ku ral lar için de do nuk laş ma, ilahi ya sa ma nın he def le di ği mas la ha tı ip tal et me, di nin ga ye si ni ge çer siz kıl ma və in san lık ha ya tı nın mut lu lu ğu na kas tet me an la mı na ge lir. Da ha ön ce de fa lar ca vur gu la dı ğı mız gi bi, İslam, söz de ğil, ey lem di ni dir. Pra ti ğin şe ri a tı dır, te o ri nin de ğil. Müs lü man top lu luk la rı nın bu gün için de ya şa dık la rı çö küş və ge ri le me nin tək ne de ni, hü küm le rin ka bu ğu na ta kı lıp, ah ka mın ru hun dan və iç dün ya sın dan yüz/üz çe vir me le ri dir. Ruh suz şe kil ci lik tir top lum sal çö kü şün ana ne de ni. "Kim böy le ya par sa ar tık o, ken di nef si ne zul met miş olar." (Ba ka ra, 231) aye ti də de ği ne ce ği miz gi bi, bu me sa jı pe kiş ti ri ci ni te lik te dir. Ayəs(n)i ke ri me de, ön ce le ri "si ze halal de ğil dir." və "əgər kor kar sa nız" ifa de le rin de ki ço ğul hi ta bın dan, "İş te bun lar, Al lah'ın sı nır la rı dır." ifa de sin de ki te kil hi ta ba yö ne lik bir dö nüş ger çek leş ti ri li yor. Son ra "on la ra te ca vüz et me yin." ifa de siy le ye ni den ço ğul hi ta ba dö nüş ya pı lı yor, ar dın dan "iş te on lar za lim le rin də ken di le ri dir..." ifa de siy le te kil hi ta ba ge çiş sağ la nı yor. [Aye tin ori ji na lin de kul la nı lan "til ke (=iş te bun lar)" və "ula i ke (=iş te on lar)" ço ğul hi tap ta kul la nıl maz. Bu iki söz cük te kil şa hıs ta kul la nı lır.] Kuş ku suz bu da, mu ha ta bın zih nin de bir di na mizm mey da na ge ti ri yor. Zi hin uya nık tu tu lu yor. Ora dan ora ya, za mir den za mi re ge çiş ya pı la rak tem bel leş me si nin önü ne ge çi li yor. 230) Yi ne onu bo şar sa, ka dın onun dı şın da bir baş ka ko cay la nikah lan ma dık ça ona halal ol maz... İşdə bunlar, Allahın sərhədləridir; bunları, bilən bir birlik üçün açıqlayar. Bu ra da üçün cü dəfə bo şan ma nın hük mü açık la nı yor. Bu na gö re, bo şa nan ka dın bir baş ka sıy la ev le nip bo şan ma dık ça es ki ko ca sı na halal ol maz. "Halal ol ma ma" du ru mu ka dı nın ken di siy le ilin ti li ola rak vur gu la nı yor. Oy sa ha ram olan ka dın la nikah lan ma ve ya onun la cin sel iliş ki ye gir me dir. Bu nun ne de ni də, ha ram lı ğın həm nikah la və həm də cin sel iliş kiy le bağ lan tı lı ola rak al gı lan ma sı nı sağ la mak tır. Ay rı ca, "Onun dı şın da bir başqa ko cay la nikah lan ma dık ça" ifa de sin den, həm nikah ak di, həm də cin sel iliş ki an la şıl sın di ye, böy le bir ifa de tar zı na baş vu rul muş tur. Ev len di ği ikin ci ko ca, ka dı nı bo şar sa, es ki ko ca nın ka rı sı ilə ye ni den ev len me sin de, bir bir le ri ne iki ta ra fın ona yı ilə dön me le rin de iki si üçün bir sa kın ca yok tur. Bu isə, ka rı-ko ca nın ken di is tek le riy le bi r bi ri ne dön me si dir. İlk iki bo şan ma da ko ca ya ta nı nan ka rı sı nı ge ri al ma hak kı ilə bir ben zer li ği yok tur. Kuş ku suz iki ta raf lı bu dö nüş ka ra rı, iki si nin Al lah'ın sı nır la rı nı gö ze te cek le ri ne iliş kin güç lü bir zənn bes le me le ri ne bağ lı dır. "İş te bun lar, Al lah'ın sı nır la rı dır." ifa de sin de za mir ye ri ne, za hir is min ye r al ma sı, söz mövzusu ola nın ön ce be lir ti len sı nır lar ol ma dı ğı na və fark lı sı nır la rın söz mövzusu ol du ğu nun vur gu la nı şı na yö ne lik tir. İn ce le di ği miz bu ayəs(n)i ke ri me, akıl la ra dur gun luk ve ren bir öz lü ifa de tar zı na sa hip tir. Söz son de re ce kı sa tu tul ma sı na kar şın, top lam on dörd ta ne za mir içer mek te dir. Üs te lik hər bir za mi rin dö nük ol du ğu yer/yeyər də fark lı dır. Bun ca ka rı şık lık için de sö zün akı şın da ən kiçik bir dü ğüm len me, an lam ka pa lı lı ğı də söz mövzusu de ğil dir. Kuş ku yox ki, bu Quranın ifa de tar zı nın göz ka maş tı rı cı bir ör ne ği dir. Ön ce ki ayet le bir lik te, in ce le di ği miz bu ayə, bir çox nek re ad və ki na ye li ifa de kap sa mak la be ra ber, ayet le rin akı şın da ən kiçik bir bo zul ma, gü zel li ğin de ən kiçik bir ze de len me gö ze çarp ma mak ta dır. Söz gelimi: "Ya iyi lik le tut mak ya da ih san və gü zel lik le bı rak mak." cüm le sin de, dörd ta ne nek re ad var dır. "On la ra ver di ği niz bir şe yi..." ifa de si isə, ka dı na, nikah ak di nin kap sa mın da ve ri len me hir an la mın da kul la nıl mış tır. "Əgər kor kar sa nız." ifa de si də, his se di le cek kor ku nun ge nel te ma yül le re, ör fe uy gun olu şu nun zo run lu lu ğu nu an lat mak ta dır. "Ka dı nın fid ye ver me sin de" ifa de si isə, ka dı nın ko ca sı na ken di si ni bo şa ma sı üçün ver di ği mal dan ki na ye dir. "Yi ne onu bo şar sa" cüm le si ilə, üçün cü dəfə bo şan ma kas te di li yor. "Ka dın ona halal ol maz." ifa de si ilə, nikah ak di nin və cin sel iliş ki nin ha ram lı ğı vur gu la nı yor. "Onun dı şın da bir baş ka ko cay la nikah lan ma dık ça" ifa de si ilə də, nikah ak di və cin sel iliş ki, bir lik te kas te dil miş tir ki, bu ədəb ku ral la rı gö ze ti le rek baş vu ru lan bir ki na ye dir. "Bir bir le ri ne dön me le rin de..." cüm le si ilə də, nikah ak di kas te dil miş tir. Yi ne in ce le mek te ol du ğu muz bu iki ayet te, "ka dı nı tut ma" ya da "bı rak ma" ara sın da, "iki si nin Al lah'ın sı nır la rı nı ayak ta tu ta ma ya cak la rın dan kork ma la rı" cüm le si ilə "iki si Al lah'ın sı nır la rı nı ayak ta tu ta cak la rı nı sa nı yor lar sa" ara sın da ol du ğu gi bi, gü zel kar şı laş tır ma la ra və yi ne "on la ra te ca vüz et me yin" və "kim te ca vüz eder se" ifa de le rin de ki, de ği şik ta bir ler kul lan ma sa na tı na rast lı yo ruz. 231) Ka dın la rı bo şa dı ğı nız da, bek le me sü re le ri ni ta mam la-mak üze re ler se, onları ya iyi lik le yapış ya da yaxşılıqla bı ra kın; hak la rı nı ih lal edib za rar ver mek üçün (ya nı nız da) tut ma yın. Bek le me sü re si ni ta mam la mak tan mak sat, bo şan ma son ra sı zo run lu bek le me sü re si nin so nu na yak la şıl ma sı dır. Çün kü aye tin ori ji na lin de ge çen "bu luğ" ifa de si, ama ca ulaş mak an la mın da kul la nıl dı ğı gi bi, ama ca yak laş mak an la mın da də kul la nı lır. Söz mövzusu ifa dey le bu ikin ci an la mın kas te dil di ği nin ka nı tı: "on la rı ya iyi lik le tu tun ya da iyi lik le bı ra kın." ifa de si dir. Çün kü, bo şan ma son ra sı zo run lu bek le me sü re si nin dol ma sın dan son ra, ka dı nı tut ma ya da bı rak ma bir an lam ifa de et mez. "Hak la rı nı ih lal edib za rar ver mek üçün tut ma yın" ifa de siy le ka dı na za rar ver mek mak sa dı ilə onu ye ni den ge ri al ma ya sak la nı yor. Ay nı şe kil de ta lak-ı hul' ilə bo şan ma nın dı şın da, ka dın dan mehi ri nin bir kıs mı nı al mak su re tiy le, onu bı rak mak də ya sak lan mış tır. Kim böy le ya par sa ar tık o, ken di nef si ne zul met miş olar… Allahın sizə olan nemətini və sizə öyüd vermək üçün endirdiyi kitabı və hikməti anın... Bu cüm lelerde, za rar amaç lı tut ma nın ha ram kı lı nı şı nın hik me ti ne işa ret edi li yor. Çün kü ev li lik, dün ya ha ya tı mut lu lu ğu nu ta mam la ma ama cı na yö ne lik tir. Bu isə, an cak eş ler den hər bi ri nin di ğe ri ilə hu zur bul du ğu, do ğal ih ti yaç la rı na ce vap ver di ği du rum lar da ger çek le şe bi lir. İlk iki bo şan ma sü re sin ce ger çek le şen ko ca nın eşi ne dön me du ru mu isə, özel lik le ay rı lık və ko puk luk son ra sı bir leş me, bir ara ya gel me ol ma sı açı sın dan önem li dir. Da ğı lıp git me son ra sı, kap sam lı bir top lan ma sü re ci dir. Za rar ver mek kastıy la ka dı nı ge ri al ma da bu özel lik var mı dır? "Kim bu nu ya par sa" ya ni ilk iki bo şan ma sü re ci için de sırf za rar ver mek ama cı ilə eşi ni tek rar ge ri alır sa, kuş ku suz nef si ne zul met miş olar. Çün kü nef si ni öz ya ra tı lı şı nın ulaş tı ra bi le ce ği dos doğ ru yol dan sap tır mış olar. Kənar yan dan za rar amaç lı ge ri al ma lar, Al lah'ın ayet le ri ni ala ya al ma an la mı na ge lir. Çün kü yü ce Al lah, koy du ğu ya sa la rı və in dir di ği şəri hü küm le ri bas ma ka lıp, kli şe leş miş, al mak, ver mek, tut mak və bı rak mak gi bi so mut ey lem ler le ifa de edi len ku ru ku ral lar ol sun di ye in dir me miş tir. Tam ter si ne ulu Al lah inanc və ha yat sis te mi ni ge nel mas la hat esa sı üze ri ne bi na et miş tir. Bu sis tem le, top lu mun bo zu lan yön le ri ıs lah edi lir, in san lık ha ya tı üçün ön gö rü len mut lu luk un su ru te min edi lir. Bu yüz den bı rak mış ol du ğu ya sa la rı, üs tün ahlak la be ze miş tir ki, ne fis le ri onun la ter bi ye et sin və ruh la rı onun la arın dır sın. Tev hid, vəlayət və ben ze ri inanc il ke le rin den olu şan yü ce de ğer le ri bil lur laş tır sın. Bu ba kım dan bir in san, di ni açı sın dan sırf hü küm le rin xarici gö rü nü şü ilə ye ti nir, ge ri si ni ku lak ar dı eder se, kuş ku yox ki, bu in san Al lah'ın ayet le ri ni ala ya al mış olar. "Al lah'ın si ze olan ni me ti ni… anın." ifa de sin de ge çen ni met ten mak- sat, "din" ni me ti dir. Ya da di nin ha ki ka ti dir ki bu, di nin koy du ğu ya sa la ra gö re ha re ket et me nin so nu cu el de edi len mənəvi mut lu luk tur. Ka rı-ko ca nın kay naş ma sı ilə sağ la nan xüsusi ha yat mut lu lu ğu gi bi. Bi lin di ği gi bi yü ce Al lah, din sel mut lu lu ğu ni met ola rak ni te le miş tir: "Üze ri niz de ki ni me ti mi ta mam la dım." (Maidə, 3) "Üze ri niz de ki ni me ti ni ta mam la mak is ter." (Maidə, 6) "Siz onun ni me tiy le kar deş ler ol du nuz." (Al/götürü İm-ran, 103) Bu na gö re, "si ze öyüd ver mek üçün in dir di ği ki ta bı və hik me ti..." ifa de si, söz mövzusu "ni met"in bir açık la ma sı ni te li ğin de dir. Do la yı sıy la "ki tab" və "hik met" kav ram la rı ilə də şe ri a tın za hi ri və ba tı nı ya ni hü küm le ri və hik met le ri kas te di li yor. Ayet te ge çen "ni met" kav ra mı ilə, yü ce Al lah'ın bah şet ti ği bütün ni met ler is ter yaratma ni met ler is ter di ğer ni met ler ol sun kas te dil miş ola bi lir. Bu na gö re şöy le bir an lam çı kı yor kar şı mı za: Ha ya tı nı zın an la mı nın ger çek ma hi ye ti ni, özel lik le iki bərabər/yoldaş ara sın da ki kay naş ma və hu zu run gü zel lik və me zi yet le ri ni anın. Bu nun yanında, ulu Al lah'ın öyüd ni te li ğin de sun du ğu doğ ru dan iliş ki li hü küm və hik met le ri də ha tır la yın. Siz bun lar üze rin de du rup dü şün dü ğü nüz za man, mut lu luk yo lu nu iz le me niz ha ya tı nı zın ke ma le yö ne lik gi di şa tı nı, və var lı ğı nı zın ni me ti ni boz ma ma nız ka çı nıl maz olar. Al lah'tan kor kup sa kı nın. Şu nu unut ma yın ki, ulu Al lah hər şe yi bi lir. Do la yı sıy la xarici gö rü nü şü nüz le iç dün ya nız ara sın da her han gi bir çe liş ki nin ol ma ma sı na diqqət gös te rin. Di nin za hi ri ni onar mak adı al tın da ba tı nı yık mak su re tiy le Al lah'a kar şı küs tah laş ma yın. 232) Ka dın la rı bo şa dı ğı nız da, bek le me sü re le ri ni də bi tir di ler mi, bir bir le riy le ma ruf bir bi çim de an laş tık la rı tak dir de, on la ra, ken di le ri ni (es ki) ko ca la rı na nikah la ma la rı na en gel çı kar ma yın. Aye tin ori ji na lin de ge çen "la ta'zuluhunne" fi i li nin mas tarı olan "əl-azl" ifa de si en gel le me, me net me, an la mı na ge lir. An la şıl dı ğı ka da rıy la "En gel çı kar ma yın." ifa de sin de ki hi tap ka dın la rın ve li le ri ne ya da ka dın lar nez din de ka ra rı na iti raz edil me ye cek ko num da olan kim se le re yö ne lik tir. "Ko ca la rı..." ifa de si ilə də, bo şan ma ola yı ger çek leş me den ön ce ki ko ca la rı dır. Do la yı sıy la ayəs(n)i ke ri me, ka dın la rın id de ti dol duk tan son ra ve li le rin ya da ve li ler ko nu mun da olan baş ka kim se le rin kız gın lık la, ayaq di re te rek ka dın la rın ikin ci dəfə ko ca la rı na dön me le ri ni en gel le me le ri ya sak la nı yor. Bu ayet te, nikah akdi nin an cak ve li nin iz ni ilə sa hih ola bi le ce ği ne iliş kin bir ka nıt də yok tur. Bir ke re, "on la ra en gel çı kar ma yın..." ifa de si, şa yet nikah işin de, ve li nin bir et ki si nin ol ma dı ğı na de la let et mi yor sa, et ki si nin ol du ğu na də de la let et mi yor. İkin ci si; hi ta bın sa de ce ve li le re yö nel til miş ol ma sı na bir ka nıt yok tur. Ter si ne, an la şı lan, hi ta bın on la rı də içi ne ala cak şe kil de kap sam lı olu şu və bu ifa de nin içer di ği ya sa ğın, ka rı-ko ca nın bir bi ri ne dö nü şü ilə sağ la na cak ya rar la ra və mas la ha ta yö ne lik bir yol gös te ri ci lik iş le vi ni gör mek te ol du ğu dur. Ni te kim yü ce Al lah şöy le bu yu ru yor: "Bu, si zin üçün da ha ha yır lı və da ha te miz dir." Mü fes sir ler den ba zı la rı de miş ler ki: Aye tin ba şın da ye r a lan "Ka dın la rı bo şa dı ğı nız da" ifa de sin den ha re ket le, hi ta bın "ko ca la ra" yö ne lik ol du ğu nu söy le ye bi li riz. Bu na gö re kas te di len an lam şu dur: Ey ko ca lar, ka dın la rı bo şa dı ğı nız da, bek le me sü re le ri ni də ta mam la mış lar sa, baş ka eş ler le ev len me le ri ne en gel çı kar ma yın. Bo şa dı ğı nı zı on lar dan giz le yip, bek le me sü re le ri ni uzat mak su re tiy le on la ra za rar ver me yi amaç la ma yın. An cak, bu yo rum "az va ce hun ne (=ko ca la rı na)" ifa de siy le bağ daş ma mak ta dır. Böy le bir an la ma bu növ bir ifa de da ha uy gun düş mek te dir: "Ən/en yen kih ne (=nikah la ma la rı na)" ve ya "ən/en yen kih ne ezvacen (=her han gi bir ko cay la nikah la ma la rı na)." Bu ba kım dan ko nu son de re ce açık tır. "Bek le me sü re le ri ni də bi tir di ler mi" ifa de si ilə, bo şan ma son ra sı zo run lu bek le me sü re si nin (id det) ta mam la nı şı kas te di li yor. Çün kü, əgər bu sü re so na er me miş se, nə ka dı nın ve li si, nə də bir baş ka sı, onun ko ca sı na dö nü şü nü en gel le ye bi lir. Çün kü yü ce Allah şöy le bu yur muş tur: "Ko ca la rı bu sü re için de ba rış mak is ter ler se on la rı ge ri al ma da da ha çox haqq sa hi bi dir ler." Kal dı ki, "dön me le ri ne" ye ri ne "nikah la ma la rı na" ifa de si nin kul la nıl mış ol ma sı də böy le bir ih ti ma li dış la mak ta dır. İş te, içi niz de Al lah'a və ahi ret gü nü ne ina nan kim se ye bu nun la öyüd ve ri lir. Bu ifa de, da ha ön ce ge çen bu ifa de yi an dır mak ta dır: "Əgər Al lah'a və ahi ret gü nü ne ina nı yor lar sa Al lah'ın ra him le rin de ya rat tı ğı nı sak la ma la rı on la ra halal ol maz." Eş ler le il gi li ayet ler gru bu nun için de, özel lik le bu iki ko nu Al lah'a və ahi ret gü nü ne ya ni tev hi de iman ilə ilin ti len di ri li yor. Çün kü tev hid esa sı na da ya lı bir din bir li ğe ça ğı rır, ay rı lı ğa de ğil. Bir leş me ye dö nük ka rar lar ve rir, ay rı lı ğa de ğil. "İş te, içi niz de Allaha və axirət gününə ina nan kim se ye bu nun la öyüd ve ri lir." ifa de sin de ço ğu la yö ne lik hi tap tan (Ka dın la rı bo şa dı ğı nız da), te ki le yö ne lik hi ta ba (za li ke=iş te) doğ ru bir ge çiş (il ti fat) ger çek leş ti ri li yor. Son ra te kil den, ço ğu la (içi niz den) hi tap dö nüş tü rü lü yor. Bu ayet ler gru bun da top lu hi tap asıl dır. Ya ni, Re su lul lah efen di miz le bir lik te bü tün üm me ti ne hi tap edi li yor. An cak hü küm söz mövzusu ol ma yan du rum lar da, sa de ce Re su lul lah'a yö ne lik bir hi ta ba yer/yeyər ve ri le bi li yor: "İş te bu, Al lah'ın sı nır la rı dır. On la ra te ca vüz et me yin." "İş te on lar za lim le rin də ken di le ri dir." "Ko ca la rı on la rı ge ri al ma da da ha çox haqq sa hi bi dir ler." "İş te… ina nan kim se ye bu nun la öyüd ve ri lir." gi bi... [Ön ce den də be lir til di ği üze re, bu ayet le rin ori ji nal le rin de ku lla nı lan "til ke, ula i ke, za li ke" sözləri ilə te ki le yö ne lik hi tap edi lir.] Bu cür bir hi tap tar zı nın ter cih edil me si nin se be bi, hi ta bın da ya na ğı nı ko ru mak və bu ko nuş ma da baş rol oy na yan Re su lul lah'ın du ru mu nu gö zet mek tir. Çün kü ko nuş ma nın di rekt mu ha ta bı odur. Onun dı şın da ki ler, ko nuş ma nın do lay lı mu ha tap la rı dır. An cak, hü küm ler içe ren ifa de ler de hi tap top lu lu ğa yö ne lik tir. Ko nuş ma es na sın da, il ti fat sa na tı nın bu cür ör nek le ri ne baş vur ma nın al tın da ya tan ne den, da ral mış bu lu nan hi tap ala nı nı ge niş let mek, ge niş le me eği li mi gös te ren hi tap ala nı nı ye ni den da ralt mak və ar dın dan ye ni den ge niş le me si ne imkan ver mek tir. Bu ko nu üze rin de ge re ği gi bi dü şün me li sin. Bu, si zin üçün da ha ha yır lı və da ha te miz dir. İfa de nin oriji na lin de ge çen "ez ka" ke li me si nin tü re di ği "zəkat" kav- ra mı, yaxşı, ya pı cı, sa lih ge liş me de mek tir. "Et har" ke li me si nin mas ta rı olan "ta ha ret" kav ra mı ilə il gi li açık la ma lar da bu lun muş tuk. Ayet te iştirak edən "za li kum (=iş te)" eda tı ilə, "ka dın la rın ko ca la rı na dö nüş le ri nin en gel len me me si" ve ya "ko ca la rı na dö nüş le ri" kas te di li yor. As lın da, hər iki si də ay nı ka pı ya çı kar. Da ha te miz və da ha ha yır lı ol ma sı nın ne de ni şu dur ki: Ka rı-ko ca nın ye ni den bir leş me si, çat la ma və ay rıl ma nın ar dın dan kay naş ma və bu luş ma de mek tir. Tev hi di özüm se yen duy gu la rın pe kiş me si an la mı na ge lir. Bu nun üze ri ne, bü tün din sel fa zi let ler ge li şir, neş vu ne ma bu lur. Ay rı ca, bu nun ge ri planın da ka dın lar da ki if fet li lik və həya duy gu su nun ge liş ti ril me si yat mak ta dır. Böy le si ka dın lar üçün, da ha ko ru yu cu, da ha ör tü cü və ne fis le ri üçün da ha te miz dir. Kənar yan dan, bu nun la ka dın la rın kalp le ri nin ya ban cı er kek le re kay ma sı də, ön len miş olar. Ko ca la rı ilə ev len me le ri en gel le nir se, bu du rum ka çı nıl maz olar. İslam, zəkat (arın ma), te miz lik və elm di ni dir. Ni te kim ulu Al lah şöy le bu yu ru yor: "On la rı arın dı rı yor və on la ra ki ta bı və hik me ti öğ re ti yor." (Al/götürü İmran, 164) "Amma si zi te miz le mek is ter." (Maidə, 6) Yüklə 6,43 Mb. Dostları ilə paylaş:
|