Az Book Library Palanik Çak DÖYÜŞÇÜ klubu “Döyüşçü klubu”nun birinci qaydasında deyilir: «“Döyüşçü klubu” barədə heç kimə danışmamaq

17

Müdirim yenə masaya dirsəyimin yanına hansısa kağız parçasını qoyur. Mən daha
qalstuk taxmıram. Müdirim mavi qalstuk taxıb, deməli bu gün — çərşənbə
axşamıdır. İndi onun kabinetinin qapısı bağlı olur. O, surətçıxaran maşından
döyüşçü klubunun qaydalarını tapdığı və mən onun qarnını böyük kalibrli silahla
deşə biləcəyimi ehtimal edəndən sonra biz iki kəlmə də kəsməmişik. Ancaq mən
giclik edirdim.
Yaxud tutalım ki, mən götürüb Nəqliyyat Departamentinin keyfiyyət şöbəsinə
zəng edə bilərəm. Ön oturacağın bərkitmə bəndi istehsala göndərilənə qədər bir
dəfə də olsun qabaq toqquşmada sınaqdan keçirilməyib.
Əgər harda axtardığını bilirsənsə, istənilən şkafda skelet tapacaqsan.
— Sabahın xeyir, — deyirəm mən.
— Sabahın xeyir, — deyir o.
Mənim dirsəyimin yanında Taylerin çoxaltmağımı xahiş etdiyi daha bir tam
məxfi sənəd var. Bir həftə əvvəl Tayler Kağız küçəsindəki evimizin zirzəmisini
addımlarla ölçürdü. Yan-yana qoyulmuş altmış beş addım uzununa və qırx addım
— eninə. Tayler ucadan götür-qoy edirdi.
— Altını yeddiyə vuranda nə qədər edəcək?
— Qırx iki.
— Qırx ikini üçə vursan?
— Yüz iyirmi altı.
Tayler mənə əlyazması verdi və onu yığıb, yetmiş iki nüsxə çoxaltmağı xahiş
etdi.
— Bu qədər niyə?
— Çünki, — deyir Tayler, — əgər bu zirzəmiyə üçmərtəbəli əsgər çarpayıları
qoyulsa, orda məhz bu qədər oğlan yata bilər.
Bəs onların əmlakı? — soruşdum mən.
Tayler cavab verdi:
— Onlar özlərilə ancaq bu siyahıda göstərilənləri gətirəcək, hər şey döşəyin
altında yerləşir.
Mənim müdirimin surətçıxaran maşında tapdığı siyahı. Sayğacı yetmiş iki surət
üçün qurulmuş surətçıxaran maşında.
«Bu əşyaların mövcudluğu məşqə buraxılmaq üçün zəmanət deyil, ancaq
onlarsız və dəfn üçün beş yüz dollar olmadan gələnlər buraxılmayacaq».
Meyidin yandırılması üç yüz dollardan ucuz deyil, — Tayler iddia edir, —
qiymətlər isə daima artır.
Əgər sən ölsən və bu qədər pulun yoxdursa, tələbəhəkimlərin qənimətinə
çevriləcəksən.
Müdavim pulları həmişə ayaqqabısının içində daşımalıdır ki, öldürüləcəyi
halda onun dəfnini «Darmadağın Layihəsi» ödəməli olmasın.
Bundan əlavə müdavimin əlinin altında bu şeylər olmalıdır:
İki qara göynək.

İki cüt qara şalvar.
İki cüt davamlı qara ayaqqabı.
İki cüt qara corab və iki cüt dəyişək, adi alt paltarı.
Bir davamlı qara palto.
Bütün bunlar — bir dəst əynində, ikinci —üstündə.
Bir ağ məhrəba.
Bir paralondan səyyar əsgər döşəyi.
Bir ağ plastik qazan.
Mən stolun arxasında oturmuşam, müdirim yanımda dayanıb. Mən stoldan
siyahının orijinalını götürüb deyirəm.
— Təşəkkür edirəm.
Müdirim kabinetinə qayıdır, mən də işimə — kompyuterimdə yarımçıq qalmış
pasyansa qayıdıram.
İşdən sonra surətləri Taylerə verirəm. Günlər bir-birinin ardınca keçir. Mən işə
gedirəm.
Mən evə gəlirəm.
Mən işə gedirəm.
Mən evə gəlirəm, qapımızın ağzında isə oğlan dayanıb. O dayanıb və əlində
içində dəyişək köynəyi və ikinci qara şalvarı olan qəhvəyi kağız paket var idi. Digər
üç əşya — ağ məhrəba, əsgər döşəyi və plastik qazanı — sürahidən asıb. Evin ikinci
mərtəbəsindən biz Taylerlə oğlanı öyrənirik və Tayler mənə onu evə yollamağı
tapşırır.
— Çox cavandı, — deyir Tayler.
Evin qabağındakı oğlan — Taylerin «Darmadağın Layihəsi»ni icad etdiyi axşam
məhv etməyə çalışdığım həmin mələkciyəzdir. Gözünün altındakı qançırlar və qısa
əsgəri saç düzümünə baxmayaraq, onun sifəti hədsiz incə və hamardır. Ona qadın
paltarı geyindir və gülümsəməyə məcbur elə — qızdan ayırd edə bilməzsən. Mister
Mələk üzü evin qapısına tərəf farağat dayanıb, gözləri çatlaq taxtalara zillənib.
Onun əynində qara köynək, qara ayaqqabı və qara şalvar var.
— Ondan canını qurtar, — Tayler deyir mənə. — Çox cavandır.
Taylerdən soruşuram: — Bu neçə yaşdı belə? Çox cavandır?
— Əhəmiyyəti yoxdur, — Tayler cavab verir. — Əgər namizəd cavandırsa, biz
ona deyirik ki, o, çox cavandır. Əgər kökdürsə, biz ona deyirik ki, o, həddindən
artıq kökdür. Əgər qocadırsa — onda həddindən artıq qocadır. Əgər arıqdırsa
— həddindən artıq arıqdır.
Əgər ağdırsa — həddindən artıq ağdır. Əgər qaradırsa — həddindən artıq
qaradır.
Kvadrilyon və billion illər boyunca buddizm monastırlarında namizədləri məhz
belə yoxlayırdılar, izah edir Tayler. Namizədi rədd edirlər, ancaq əgər onun
əzmkarlığı güclüdürsə və o, qapının ağzında açıq havada üç gün ac gözləyəcəksə,
yalnız və yalnız onda içəri girib məşqlərə başlaya bilər.

Ona görə də mən Mister Mələyə həddən artıq cavan olduğunu dedim, ancaq
nahar vaxtı aşkarladım ki, o əvvəlki kimi qapının ağzında dayanıb. Nahardan sonra
mən düşüb Mister Mələyi süpürgə ilə yüngülvari kötəklədim və onun əşyaları
yığılmış torbanı küçəyə atdım. Mənim əvvəl oğlanın qulağının dibinə süpürgə ilə
ilişdirdiyimə, sonra onun əşyalarını su arxına atıb üstünə qışqırdığıma Tayler yuxarı
mərtəbədən baxırmış.
— Rədd ol, — qışqırırdım mən. — Nədi, karsan? Sən çox cavansan. Səndə heç
nə alınmayacaq, qışqırıram mən. Bir neçə ildən sonra qayıt və yenidən cəhd elə.
Rədd ol. İtil mənim evimin yanından.
Səhəri gün oğlan yenə ordadır və onunla danışmağa Tayler çıxır.
— Bağışla, — deyir Tayler.
Tayler oğlanın məşqlər barədə eşitdiyinə təəssüf edir, ancaq o həqiqətən də
çox cavandır və onun evə getməyi daha yaxşı olardı.
Yaxşı polis. Pis polis.
Mən yenidən o yazığa qışqırıram. Ona görə, altı saatdan sonra Tayler çıxıb
deyir ki, — təəssüf! — ancaq heç bir imkan yoxdur. Oğlan getməlidir. Tayler deyir
ki, oğlan getməsə, polis çağıracaq.
Ancaq oğlan qaldı.
Onun əşyaları isə elə su arxında qalıb. Külək kağız torbanın cırılmış hissələrini
aparır.
Oğlan isə dayanıb.
Üçüncü gün qapının ağzına ikinci namizəd gəldi. Mister Mələk əvvəlki tək
ordadır. Tayler aşağı düşüb ona deyir:
— Keç. Əşyalarını yığ və keç.
Təzə oğlana Tayler deyir ki, təəssüf olsun, yanlışlıq baş verib. Təzə oğlan burda
məşğul olmaq üçün çox qocadır və onun getməyi yaxşı olar.
Mən hər gün işə gedirəm. Evə qayıdıram və hər gün bir və ya iki oğlanın
qapının ağzında gözlədiyini görürəm. Mən daha heç onların üzünə də baxmıram.
Arxamca qapını çırpıram və onları bayırda qoyuram. Bu demək olar hər gün baş
verir: bəzən namizədlər çıxıb gedir, ancaq əksər halda onlar üç gün dayanıb
gözləyir, beləcə bizim Taylerlə alıb zirzəmidə yığdığımız yetmiş iki çarpayının
əksəriyyəti dolana qədər.
Günlərin bir günü Tayler mənə beş yüz dollar nağd pul verir və onları
ayaqqabımın içində saxlamağı xahiş edir. Mənim dəfnim üçün pullar. Bu da buddist
monarxlarının adətlərindən biridir.
İndi işdən evə qayıdıram, ev Taylerin yığdığı tanımadığım adamlarla doludur.
Hamı vaxtını işə sərf edir. Birinci mərtəbə bütünlüklə mətbəxə və sabun bişirmə
zavoduna çevrilib. Ayaqyoluya düşmək mümkün deyil. Bəzən bir qrup müdavim bir
neçə günlük yoxa çıxır və yağla, sulu yağla dolu qırmızı, rezinləşmiş torbalarla
qayıdırlar.
Bir gün gecə Tayler mənim yataq otağıma qalxıb dedi:

— Onları boş-boşuna narahat eləmə. Onları hamısı nə etməli olduqlarını bilir.
«Darmadağın Layihəsi» belə qurulub. Heç kim planı bütünlüklə bilmir, ancaq hər
kəs bir sadə məsələni yerinə yetirmək üçün mükəmməl öyrədilib.
«Darmadağın Layihəsi»nin qaydalarından biri — Tayler həmişə haqlıdır.
Daha sonra Tayler yoxa çıxdı.
«Darmadağın Layihəsi»ndəkı oğlanlar səhərdən gecəyə qədər piy əridirlər.
Mən yatmıram. Bütün gecəni o biri oğlanların qələvi ilə piy bişirdiyini, sabunu
parça-parça doğradıqlarını, bişmək üçün kağızlara yığdıqlarını, sonra isə hər
parçanı əskiyə büküb «Kağız Küçəsindəki Sabun Zavodu» yarlıkı yapışdırdıqlarını
eşidirəm. Məndən başqa hamı nə edəcəyini bilir. Tayler isə yoxdur.
Mən təlim keçmiş meymunlar kimi dinməz və enerjili avtomat-adamların
növbə ilə sabun bişirdiyi, işlədiyi divarlar boyunca tələyə düşən siçan kimi
veyillənirəm. Astronavt-meymunların bir dəstəsi bütün günü yemək bişirir, o biri
dəstəsi bu yeməyi özləri ilə gətirdikləri plastik qazanlardan yeyir.
Bir gün səhər işə gedəndə qapının ağzında Böyük Bobun dayandığını gördüm.
O, qara ayaqqabı, köynək və şalvar geyinmişdi. Mən ondan bu günlərdə Tayleri
görüb-görmədiyini soruşdum. Bəlkə onu bura Tayler göndərib?
— «Darmadağın Layihəsi»nin birinci qaydası, — ayaqlarını cütləşdirib mil
dayanan Böyük Bob deyir, — «Darmadağın Layihəsi»nə aid sual verməmək.
Tayler şəxsən ona hansı ağıl tələb etməyən işi tapşırıb, soruşuram mən. Axı,
elə müdavimlər var ki, onların vəzifəsi hər gün düyü bişirmək, yaxud qazan yumaq,
yaxud xalça təmizləməkdir. Hər gün. Bəlkə Tayler Böyük Boba müdrikləşməyə
çatana qədər on altı saat sabun parçalarını qablaşdırmağı tapşırıb?
Böyük Bob heç nə cavab vermir.
Mən işə gedirəm. Mən evə gəlirəm, Böyük Bob isə eləcə qapının ağzında
dayanıb. Mən bütün gecəni yatmıram, səhəri gün isə Böyük Bobu bağı səliqəyə
salan görürəm.
İşə getməmişdən əvvəl Böyük Bobdan onu kimin içəri buraxdığını soruşuram.
Kim onu bağa baxmağa təyin edib? O, Tayleri görübmü? Tayler gecə burda
olubmu?
Böyük Bob cavab verir:
— «Darmadağın Layihəsi»nin ikinci qaydası — suallar vermə ...
Onun sözünü kəsirəm. Hə, deyirəm mən, hə, hə, hə, bir daha — hə!
Mən kontorda çalışdığım vaxtda astronavt-meymunların komandası evin
ətrafında palçıqlı çəmənlik qazıyır, turşuluğu azaltmaq üçün torpağa ammoniumlu
kübrə doldurur və kürəklə fermadan əldə edilən peyini, siçan və köstəbəkləri
qovan və torpaqda proteinlərin miqdarını artıran bərbərxanadan aldıqları saçı
tökürlər.
Gecənin yarısında astronavt-meymunların digər komandası torpaqda dəmirin
miqdarını artırmaq üçün sallaqxanadan torbalarda qanlı ət və yüksək fosfor tərkibli
sümük tozu gətirir.

Astronavt-meymunların komandası reyhan, kəkotu və kahı tumu,
kaleydoskopik qaydada fındıq, evkalipt, dekarativ portağal və istiotlu nanə şitilləri
əkirlər. Hər yaşıl ləkin arasında — cəhrayi kol. Digər komandalar gecələr əllərində
fənərlə çıxıb ilbizləri öldürür. Daha bir komanda təbii boyaq maddəsi düzəltmək
üçün ardıc kollarından yarpaq və giləmeyvələri yığır. Delfinium — çünki bu təbii
dezinfektantdır. Bənövşə yarpaqları — baş ağrısına qarşı vasitədir, ətirli jasmin
sabuna təzə yığılmış otun ətrini verir.
Mətbəxdə şəffaf ətirşah sabunu, yanıq qənd rəngli sabun və paçuli sabunu
düzəltmək üçün lazım olan qırx faizlik araq şüşələri var. Mən bir şüşə araq
oğurladım, dəfn pullarını isə siqaretə xərclədim. Marla gəlmişdi. Biz bitkilər
haqqında danışdıq. Biz Marla ilə bağın kaleydoskopik-yaşıl çiçək ləkləri arasında
çınqıl tökülmüş yolla gəzir, içir və siqaret çəkirdik. Biz onun sinəsi barədə
danışırdıq. Biz Tayler Derdendən başqa istənilən şey barədə danışırdıq.
Günlərin birində qəzetlərdə məlumat getdi ki, qara geyinmiş bir qrup adam
yaxşı rayona və dəbdəbəli avtomobil satan mağazaya hücum edib, beysbol ağacları
ilə bamperlərə zərbələr vurmağa başlayıblar, nəticədə hava torbaları partlayıb və
salonun içində partlamağa və oranı talliumla bulamağa başlayıb, qaçırılma
əleyhinə qurğular isə vıyıldayıb.
«Kağız Küçəsindəki Sabunbişirmə Zavodunda» astronavt-meymunların
komandası qızıl gül, anemon və lavandanın ləçəklərini qırıb onları gül ətirli
sabunların istehsalı üçün vacib olan efir yağlarını özünə hopduracaq təmiz yağla
dolu qablara yığırlar.
Marla mənə bitkilər barədə danışır:
— Qızılgül yaranı sağaldan təbii vasitədir.
Bəzi bitkilərin adları qocalar evində ölənlərin adlarının siyahısı kimi səslənir:
Qızılgül, Verbena, Zanbaq, Nərgiz. Digərləri, Tabulqa, Bukvitsa Şekspirin
komediyalarındakı pərilərin adlarına oxşayır. Asırqal — şirin vanil ətri ilə. Fındıq
ağacı — daha bir təbii yara sağaldan vasitədir.
Air, yabanı ispan irisi.
Taylerin bu gün də gecələməyə evə gəlmədiyinə əmin olana qədər hər gecə
biz Marla ilə bağda gəzirik. Ardımızca həmişə hansısa astronavt-meymun sürünür,
Marlanın dərib və mənə iylətmək üçün barmaqlarında ovuşdurduğu balzam,
sədəfotu, yaxud nanə budağını yerdən yığır. Yaxud atılmış siqaret kötüyü.
Astronavt-meymun dalımızca sürünür ki, bizim bağda olduğumuzun bütün izlərini
silsin.
O biri gecə şəhərin düz mərkəzindəki parklardan birində daha bir qara geyimli
adamlar qrupu hər ağaca benzin töküb və ağaclar arasında benzin zolağı çəkib
balaca, ancaq əsl meşə yanğını təşkil edib. Qəzetlər yazıb ki, istidən parkla üzbəüz
evlərin pəncərələri əzilib, dayanacaqdakı avtomobillərin şinləri isə ədəbsiz səslə
partlayıb.

Taylerin Kağız küçəsində kirayələdiyi ev orada o qədər adamın yaşaması,
tərləməsi və nəfəs alması səbəbindən içi yaş olan canlı məxluqa çevrilib. İçəridə o
qədər adam gəzir ki, ev silkələnir.
O biri gecə Tayler yenə gecə evə qayıtmadı, kimsə bankomat və taksofonlarda
deşik açıb, sonra deşiklərə kateter taxıb və sürtkü işləri üçün istifadə edilən şprislə
onları içəridən solidol və vanil pudinqi ilə doldurub.
Taylerin evdə olmamasına baxmayaraq, bir aydan sonra əksər astronavt-
meymunların əllərinin arxa tərəfində Taylerin öpüşünün izi görünürdü. Sonra
həmin astronavt-meymunlar harasa yoxa çıxdı, onların yerini isə təzələri, onların
əvəzinə evin qabağına gələnlər tutdu.
Hər gün qruplar başqa-başqa avtomobillərlə evə gedib-gəlirdi. Heç vaxt eyni
maşını iki dəfə görmək mümkün olmurdu. Bir dəfə axşam Marlanın evin qabağında
astronavt-meymuna dediklərini eşitdim:
— Mən Taylerin yanına gəlmişəm. Tayler Derdenin yanına. O, burda yaşayır. O
— mənim dostumdur.
Astronavt-meymun cavab verdi:
— Təəssüf edirəm, ancaq sən bizimlə məşq etmək üçün həddən artıq...
həddən artıq cavansan.
— Get işinə, — Marla onun sözünü kəsdi.
— Bundan əlavə, — meymun davam edir, — sən zəruri olanları gətirməmisən:
iki qara köynək, iki cüt qara şalvar...
— Tayler, — qışqırır Marla.
— Bir cüt davamlı qara ayaqqabı.
— Tayler!
— İki cüt qara corab və iki dəyişək alt paltarı.
— Tayler!
Mən bayır qapının necə çırpıldığını eşitdim. Marla üç gün gözləməyəcək.
İşdən qayıdandan sonra mən, adətən, özümə yerfındığı yağı ilə buterbrod
düzəldirəm.
Bu dəfə evə gələndə gördüm ki, meymunlardan biri yerdə oturub bütün birinci
mərtəbəni tutanlar üçün bu parçanı oxuyur:
— Sizlərdən heç biri qar dənəciyinin unikallığına və gözəlliyinə sahib deyil. Siz
— digər canlı məxluqlar kimi yalnız çürüyən üzvü materiyasınız. Siz yalnız — eyni
kompost topanın hissəsisiniz.
Astronavt-meymun davam edirdi:
— Bizim mədəniyyət bizi hüquqlarımızda bərabərləşdirib. Daha heç kim özünü
tam əsasla ağ, yaxud qara, varlı, yaxud kasıb adlandıra bilməz. Biz hamımız eyni
şeyi istəyirik. Bizim fərdiliyimizin heç bir dəyəri yoxdur.
Mən özümə buterbrod düzəltmək üçün içəri girəndə oxuyan səsini kəsir və
bütün astronavt-meymunlar sakit oturublar, elə bil məndən başqa burda heç kim

yoxdur. Dəyməz, — deyirəm mən. — Mən artıq bunu oxumuşam. Bu mətni mən
yığmışam.
Bəlkə də mənim müdirim də bunu oxuyub.
Biz — sadəcə olaraq böyük zibil topasıyıq, deyirəm mən. Davam edin, öz
oyununuzu oynayın. Mənə fikir verməyin.
Astronavt-meymunlar sakitcə mənim buterbrodu düzəldib, daha bir şüşə araq
götürüb yuxarı qalxmağımı gözləyirlər. Arxamca eşidirəm:
— Sizlərdən heç biri qar dənəciyinin unikallığına və gözəlliyinə sahib deyil.
Mən — Cekin Sınmış Ürəyiyəm, çünki Tayler məni atıb.
Axşamlar, işdən sonra mən gah bir, gah o biri döyüşçü klublarına girib kiminsə
Derden Tayleri görüb-görmədiyini soruşuram.
Hər yeni döyüşçü klubunda kimsə başqası, mənim tanımadığım adam hər
tərəfdən zülmətlə əhatəyə alınmış dairədə lampanın altındakı işıqda dayanıb
Taylerin sözlərini oxuyur.
Döyüşçü klubunun birinci qanununda deyilir: heç kimə döyüşçü klubu barədə
danışmamaq.
Döyüş başlayanda mən klubun rəhbərini kənara çəkib ondan Tayler Derden
barədə eşidib-eşitmədiyini soruşuram. Mən Taylerlə birlikdə yaşayıram, —
deyirəm mən, — o, çoxdandır evə gəlmir.
Oğlanın gözləri böyüyür və o, mənim həqiqətən də Tayler Derdenlə tanış olub-
olmadığımla maraqlanır.
Bu bir çox yeni klublarda baş verir. Hə, deyirəm mən, biz Taylerlə ən yaxşı
dostlarıq. Onda heç bir səbəb olmadan əlimi sıxmaq üçün üstümə atılırlar.
Bu təzə uşaqlar mənim yanağımdakı deşiyə və üzümün kənarları sarı və
yaşılaçalar qara dərisinə baxırlar və mənə «ser» deyə müraciət edirlər. Yox, ser.
Qətiyyən yox, ser. Onlar Tayler Derdenlə tanış deyil və onların tanışlarından da heç
kim tanış deyil. Onların dostlarının dostları Taylerlə görüşüb, onlar da döyüşçü
klubunun bu bölmələrini yaradıb.
Sonra onlar mənə göz vurur.
Onlardan heç kim Tayler Derdenlə tanış deyil.
Ser.
Hamı da məndən soruşur ki, bu doğrudur? Duzdur ki, Tayler Derden ordu
yaradır? Belə şaiyələr gəzir. Düzdür ki, Tayler Derden gecələr bir saatdan artıq
yatmır? Bir də şaiyələr gəzir ki, Tayler bütün ölkə boyu gəzib hər yerdə döyüşçü
klubları yaradır. Bunun ardınca nə gələcək? — maraqlanır hamı.
«Darmadağın Layihəsi» iştirakçılarının toplantısı başqa, bir qədər böyük
zirzəmiyə köçüb, çünki bütün komitələr — «Yanğın», «Basqın», «İtaətsizlik» və
«Dezinformasiya» — döyüşçü klubu məktəbinə yeni-yeni adamlar gəldikcə o, get-
gedə böyüyür. Hər komitənin — öz rəhbərləri var, onlar da Taylerin harda
olduğunu bilmir. Onlar onunla hər həftə telefonla əlaqə saxlayır.

«Darmadağın Layihəsi»nin bütün iştirakçıları bunun ardınca nəyin olacağı ilə
maraqlanır.
Biz nəyə gedib çatacağıq?
Qarşıda bizi nə gözləyir?
Kağız küçəsində biz Marla ilə gecələr hər addımda adaçayı, limon verbenası və
çəhrayı ətirşah ətrini nəfəsimizə çəkərək bağda ayaqyalın gəzirik. Qara köynəklilər
əllərindəki şamla ilbizi öldürmək üçün yarpaqları qaldıraraq ardımızca gəlirlər.
Marla burda nəyin baş verdiyini soruşur?
Əski kəsikləri layı ilə kəsilmiş saç layı. Saç və peyin.
Çiy ət və sümük tozu ilə yemləmə. Bitkilər astronavt-meymunların onları
kəsməsindən tez böyüyür.
Marla məndən soruşur:
— Sən nə etməyə hazırlaşırsan?
— Sən necə dedin?
Palçıqda nə isə qızıl kimi parıldayır və mən yaxşı baxmaq üçün əyildim. Mən
bundan sonra nə olacağını bilmirəm, — deyirəm Marlaya.
Deyəsən, bizim ikimizi də atıblar.
Gözümün ucu ilə əllərində şamla arxamızda toplaşan qara geyimli astronavt-
meymunları görürəm. Bu parıldayan qızıl diş tacında azı dişləri idi. Onların yanında
— gümüş plomblu daha iki diş. Bu — insan çənəsidir.
Bilmirəm, deyirəm mən, bilmirəm bunun ardınca nə gələcək. Mən parıldayan
dişlərlə çənəni ora, Marlanın görməyəcəyi yerə, dərinə, palçığa, saçlara, zibilə, qan
və sümüyə soxuram.
18
Cümə günü mən kontorda iş masamın arxasında yuxulamışam.
Oyananda hamı getmişdi, masamın üstündə isə telefon zəng çalırdı. Telefon
yuxumda çalırdı, mənə hələ də aydın deyil ki, reallıq yuxuma soxulub, yoxsa yuxum
reallığa yiyələnib.
Mən zəngə cavab verdim: Məsuliyyətin Müəyyən Edilməsi.
Mənim şöbəm belə adlanır: Məsuliyyətin Müəyyən Edilməsi.
Gün batır, göydə Vayominq ştatı və Yaponiyanın birgə həcmi boyda bulud
topası sürətlə gedir. İşdə özümün pəncərəm yoxdur. Sadəcə, bizim kontorda

divarlar şüşədəndir. Bu binada bütün divarlar şüşədəndir — döşəmədən tavana
qədər. Hər yerdə — şaquli jaluzlər. Hər yerdə — fərdi kompyuterlərin lokal
şəbəkəyə qoşulması üçün istifadə edilən balaca qurğuların yazılarla bəzədilmiş boz
istehsalat kovrolini. Şəffaf plastik və dekorativ panellərdən qəfəslərin labirinti.
Hardasa tozsoran uğuldayır.
Mənim müdirim məzuniyyətə gedib. O, mənə e-mail göndərib, daha sonra
əkildi. Mən iki həftəyə tam hesabatı hazırlamalıyam. Konfrans-zalı
kirayələməliyəm. Pul düzəltməliyəm. İşlərin yekununu çıxartmalıyam. Nə isə buna
bənzər bir şeylər. Məni açıq-aşkar ilişdirmək istəyirlər.
Mən — Conun Tam Təmkiniyəm.
Mənim davranışım çoxdandır bütün çərçivələrdən çıxıb.
Mən dəstəyi götürürəm, xətdə Taylerdir, o mənə deyir:
— Bayıra çıx, orda avtomobil dayanacağında səni oğlanlar gözləyir.
Kimdi onlar, soruşuram mən.
— Onlar səni gözləyir, — deyir Tayler.
Mənim əllərimdən benzin iyi gəlir.
Tayler davam edir:
— Ayaqları yerdən götürmək vaxtıdır. Onların maşını var. «Kadillak».
Mən hələ də yatıram.
Mən anlaya bilmirəm ki, Tayler mənim yuxuma girir, ya yox?
Ya mən Taylerin yuxusuna girmişəm?
Mənim əllərimdən benzin iyi gəlir. Binada başqa heç kim yoxdur. Mən aşağı
düşüb avtomobil dayanacağına çıxıram.
Döyüşçü klubuna gələn oğlanlardan biri avtomobillərlə işləyir. O, döngədə
kiminsə qara «Korniş»ini saxlayıb, mənim bacardığım yeganə şey — məni uzağa
götürüb aparmağa hazır olan bu qara-qızılı podsiqara baxmaqdır. Avtomobildən
çıxan avtomexanik mənə deyir ki, hər şey qaydasındadır: o maşının nömrəsini hava
limanındakı uzunmüddətli dayanacaqdakı avtomobildən çıxardığı nömrə ilə
əvəzləyib.
O deyir ki, istənilən şeyi işə sala bilər, «Kadillak»ın sükan sütunundan iki məftil
sallanır. Məftilləri birləşdirin, cərəyan starterin sarğısına dəyir... və yel kimi irəli!
Yaxud qaçırılmaya qarşı olan qurğunun koduna dükandakı məlumat bazasında
baxmaq olar.
Üç astronavt-meymun öz qara uniformalarında arxa oturacaqda oturub. Heç
nə eşitmirəm. Heç nə görmürəm. Heç kimə heç nə deməyəcəm.
Mən onlardan soruşuram: Bəs Tayler hanı?
Döyüşçü klubundan olan avtomexanik mənim qarşımda sürücü kimi
«Kadillak»ın qapısını açır. Mexanik — arıq çiyinləri olan ucaboylu yekəpər — yol
kənarında dayanan teleqraf dirəyini xatırladır.
Mən soruşuram: biz Taylerin yanına gedirik? Ön oturacağın ortasında məni
yanan şamlarda ad günü tortu gözləyir. Mən maşına otururam. Biz gedirik.

Hətta döyüşçü klubuna gedəndən bir həftə sonra sən özünü sürəti
artırmaqdan güclə saxlaya bilərsən. Mümkündür ki, səndə daxili qanaxma var və
artıq iki gündür — laxtalanmış qandan qara olan qarın işləməsi var, ancaq yenə də
özünü əla hiss edirsən.
Maşınlar sənin yolundan kənara qaçır. Sürücülər sənə barmağını göstərir.
Sənə tamamilə tanış olmayan adam nifrət etməyə başlayır. Burda şəxsi heç nə
yoxdur. Döyüşçü klubundan sonra elə boşalmısan ki, heç nə vecinə deyil. Sən heç
radio da qoşmursan. Bəlkə də sənin qabırğanda hər dəfə köks ötürəndə aralanan
çat var. Maşınlar sənə fənərləri ilə işarə edir. Günəş — qızılı portağal — üfüqdə
batır.
Avtomexanik sükan arxasındadır. Mən — sərnişin kreslosunda oturmuşam.
Bizim aramızda — yanan şamlarla tort var.
Bizim avtomexanik kimi oğlanlara döyüşçü klubunda baxmaq — qorxulu işdir.
Arıq oğlanlar heç vaxt sınmır. Onlar kotletə dönənə qədər döyüşür. Skeletə
oxşayan, döyülmüş mumla örtülmüş ağ oğlanlar, qurudulmuş ətə oxşayan qara
oğlanlar — belə oğlanlar, adətən, cüt gəzir və görünür ki, onlar Anonim
Narkomanlar klubundan gəlib. Belə oğlanlar heç vaxt «Bəsdir», — demir. Onlar
enerji ilə doludur, onlar elə sürətlə hərəkət edir ki, təsvirin kənarları yayılır, onlar
sanki göz qabağında sağalır. Elə bil onların ölməkdən başqa seçimləri yoxdur və
onlar mütləq bu döyüşdə ölməlidirlər.
Belə oğlanlar həmişə bir-biri ilə döyüşür.
Başqa heç kim onları döyüşə çağırmır və onlar özləri kimi skeletdən başqa heç
kimi döyüşə çağıra bilmir, çünki başqa heç kim onlarla döyüşmək istəmir.
Bizim mexanik kimi oğlanlar döyüşəndə tamaşaçılar onları sakit izləyir.
Döyüşçülərin boğunuq tənəffüsü, dayaq axtaran əllərin şappıltısı, gərginlikdən
ağarmış, qabağa çıxmış qabırğalara dəyən yumruqların boğuq səsindən başqa heç
nə eşidilmir. Bu oğlanların dərisinin altında əzələlərinin, vətərlərinin və
damarlarının oynaması görünür. Zirzəminin ortasında tənha lampa altında onların
nəm, tərli dərisinin necə parıldadığı görünür.
On, on beş dəqiqə keçir. Bu oğlanların tərinin iyi qızardılmış cücə iyi verməyə
başlayır.
İyirmi dəqiqə keçir və nəhayət, oğlanlardan biri döşəməyə yıxılır.
Döyüşdən sonra hər iki keçmiş narkoman bütün axşamı yanaşı oturur,
boşalmış, yorğun, dodaqlarında gülüşlə.
Avtomexanik döyüşçü klubuna getməyə başlayandan daima Kağız küçəsindəki
evin yanında dolaşır. Onun yazdığı mahnılara qulaq asmağımı istəyir. Onun quşlar
üçün düzəltdiyi evciyə baxmağımı istəyir. Bir dəfə o, mənə hansısa qızın şəklini
göstərdi və soruşdu ki, onunla evlənməyə dəyərmi.
«Korniş»in ön oturacağında oturan oğlan mənə deyir:
— Bax, gör necə tortdur. Bunu mən sizin üçün düzəltmişəm.
Mənim ad günüm bu gün deyil.

— Yağ halqadan bir az axıb, ancaq mən yağı və hava filtrini dəyişmişəm. Bir də
mən qapağı və tənzimçini yoxlamışam. Bu gün gecə yağış deyiblər, mən
şüşətəmizləyənlərin rezinini də dəyişmişəm.
Mən Taylerin nə etməyə hazırlaşdığını soruşuram.
Mexanik külqabını açır və alışqanı panelin içinə basır.
O deyir:
— Bu nədir, yoxlamadır? Siz bizi yoxlayırsınız?
Hanı Tayler?
— Döyüşçü klubunun birinci qaydası: döyüşçü klubu barədə heç kimə
danşmamaq, — deyir mexanik. — «Darmadağın Layihəsi»nin qaydası isə — sual
verməmək.
Bəs nə demək olar?
— Başa düşün: Allah üçün model sizin atanızdır, — deyir mexanik.
Arxamızda mənim işim, mənim kontorum tamamilə itənə qədər kiçilir, kiçilir,
kiçilir.
Mənim əllərimdən benzin iyi gəlir.
Mexanik davam edir:
— Əgər sən kişi cinsindən və xristian dininə etiqad edən amerikalısansa, onda
sənin atan — sənin Allahının modelidir. Ancaq əgər sən atanı tanımırsan, o ölüb,
səni atıb, yaxud heç vaxt evdə olmursa, sən Allah barədə nə bilə bilərsən?
Bu Tayler Derdenin doğmalarından biridir. O, bunu mən yatdığım vaxt vərəqdə
cızmaqara edib və mənim üçün qoyub ki, işdə onu lazımi sayda nüsxədə çıxarım.
Mən bunun hamısını oxumuşam. Hətta mənim müdirim də bunu yəqin oxuyub.
— Ona görə də bu onunla qurtarır ki, — deyir mexanik, — sən bütün ömrün
boyu atanı və Allahı axtarırsan.
— Bununla barışmalısan ki, — davam edir o, — Allah bəlkə də səni sevmir.
Bəlkə də o sənə sadəcə nifrət edir. Bu həyatda baş verə biləcək ən pis şey deyil.
Taylerin fikrincə, əgər sən özünü pis apardığına görə Allah sənə diqqət
yetirirsə, bu daha yaxşıdır, nəinki sən onun vecinə də deyilsən. Mümkündür, çünki
hər halda Allahın nifrəti Allahın laqeydliyindən yaxşıdır.
Əgər sən Allahın düşməni, yaxud dəyərsiz heç kim olmaq arasında seçim etsən
— sən nəyi seçərsən?
Tayler Derdenin fikrincə biz — Allahın arzuolunmaz uşaqlarıyıq. Bizim üçün
tarixdə yer qalmayıb.
Əgər biz Allahın diqqətini özümüzə cəlb etməsək, bizim nə əbədi
lənətlənməyə, nə də günahların yuyulmasına ümidimiz yoxdur.
Nə pisdir: cəhənnəm, yoxsa heç bir şey?
Bizi ancaq tutub cəzalandırsalar nicat tapacağıq.
— Luvrı yandır, — təkrarlayır mexanik, — və «Mona Liza» ilə dalını sil. Belə,
hər halda Allah sənin adını biləcək.

Nə qədər aşağı ensən, bir o qədər hündürə qalxacaqsan. Allahdan nə qədər
uzağa getsən, bir o qədər o, sənin qayıtmağını istəyəcək.
— Əgər ata-anasına ağ olmuş oğul heç vaxt ata evinə qayıtmasaydı, — deyir
avtomexanik, — kök buğa hələ də sağ olardı.
Sənin göydəki ulduzlar və dəniz qırağındakı qumla birlikdə hesablanmağın hələ
azdır.
Mexanik «Korniş»i ayırıcı maneələrin olmadığı köhnə dairəvi yola çıxarır və
sürəti icazə verilənə qədər azaldır. «Korniş»in salonu onun ardınca gələn yük
maşınlarının fənərlərinin işığı ilə dolur, biz isə söhbətə davam edirik və bizim
sifətlərimiz qabaq şüşədə əks olunur. Biz sürəti artırmadan gedirik. Qanuna riayət
edərək.
Qanun qanundu, deyərdi Tayler. Yüksək sürətlə getmək — yanğın törətmək
kimi bir şeydir. Yanğın törətmək — bomba qoymaq kimi bir şeydir. Bomba qoymaq
— adam öldürmək kimi bir şeydir.
Cinayətkar həmişə cinayətkardır.
— Ötən həftə biz döyüşçü klubunun daha dörd bölməsini açdıq, — deyir
avtomexanik. — Yarıyan zirzəmi tapan kimi biz bəlkə Böyük Bobu növbəti bölməyə
rəhbər qoyaq?
Növbəti həftədə o Böyük Bobla qaydaları təkrarlayacaq və onu bölməyə
rəhbər təyin edəcək.
Bundan sonra rəhbər döyüşçü klubunun görüşünü başlayanda hamı otağın
ortasında lampanın ətrafında dayanır, rəhbər isə toplantını qaranlıqda perimetrlə
dolaşır.
Mən soruşuram bu qaydanı kim fikirləşib tapıb? Tayler Derden?
Mexanik gülümsəyir və deyir?
— Siz ki, bilirsiniz qaydaları kim fikirləşir.
Yeni qaydanın mahiyyəti ondan ibarətdir ki, heç kim döyüşçü klubunun
mərkəzi olmamalıdır, o izah edir. İki döyüşçüdən başqa heç kim. Rəhbər qaydaları
qaranlıqda, dairədə dayananların ətrafına dolanmaqla elan edəcək. İzdihamdakı
adamlar o biri adamlara otağın ortasındakı boş mərkəzdən baxacaq.
Bundan sonra bütün döyüşçü klublarında belə olacaq.
Toplantını keçirmək üçün icazə veriləcək bar, ya qaraj tapmaq elə də çətin
deyil. İlk klublardan birinin yerləşdiyi barda onlar bir aylıq kirayə haqqını bir
axşama yığıb.
Digər yeni qayda, deyir mexanik, ondan ibarətdir ki, bundan sonra bütün
döyüşçü klubları pulsuz olacaq. Giriş müftə olacaq.
Mexanik açıq pəncərədən qarşıdan gələn maşınlara qışqırır və örtüyün
üstündən xışıldayan hava axını onun sözlərini batırır:
— Bizə pulunuz yox, siz lazımsınız.
Mexanik açıq pəncərədən qışqırır:

— Nə vaxta qədər ki, sən döyüşçü klubundasan, sənin bankdakı hesabında nə
qədər pulun olduğunun əhəmiyyəti yoxdur. Harda işləyirsən — əhəmiyyəti yoxdur.
Ailə varmı — əhəmiyyəti yoxdur. Sən kimsən — əhəmiyyəti yoxdur.
Mexanik açıq pəncərədən qışqırır:
— Sənin adının əhəmiyyəti yoxdur.
Arxa oturacaqdakı astronavt-meymun ona qoşulur:
— Sənin problemlərinin əhəmiyyəti yoxdur.
Mexanik qışqırır:
— Sənin problemlərinin əhəmiyyəti yoxdur.
Astronavt-meymun ucadan deyir:
— Sənin yaşının əhəmiyyəti yoxdur.
Mexanik qışqırır:
— Sənin yaşının əhəmiyyəti yoxdur.
Bu dəm mexanik maşını qarşı yola çıxardı və qarşıdakı maşınların süngü
zərbələri kimi soyuq işıqları salonu doldurur. Əvvəl bir maşın, sonra o biri siqnalları
cırıldadaraq üstümüzə, kəllə kəlləyə gəlir, ancaq mexanik kənara çəkilməyə çatdırır
və toqquşmadan yayına bilir.
İri, nəhəng fənərlər üstümüzə hərəkət edir, siqnallar ulaşır, ancaq mexanik
işığın, səsin və hay-küyün düz mərkəzinə yönəlir.
— Sənin gözləntilərinin əhəmiyyəti yoxdur.
Heç kim bu ehkamı davam etdirmir.
Bu dəfə qarşıdan gələn maşın kənara çəkilməli olur.
Daha bir maşın yaxınlaşır, sürücü uzaq vuran işıqları sayrışdıraraq əyləci basır,
mexanik isə qışqırır:
— Xilas yoxdur.
Bu dəfə mexanik toqquşmadan yayınmır, bunu qarşıdan gələn maşına etməyə
imkan verir.
Daha bir maşın, mexanik yenə qışqırır:
— Gec, ya tez sən öləcəksən.
Bu dəfə, qarşıdakı maşın dönən kimi mexanik sükan çarxını həmin tərəfə
çevirir. Maşın yenə yayınmağa cəhd edir, ancaq mexanik yenə də onun qabağına
keçir.
Belə anlarda içində hər şey əriyir və yox olur. Belə anlarda heç nə əhəmiyyət
kəsb etmir. Ulduzlara bax və sən batdın. Sənin əmlakının əhəmiyyəti yoxdur. Heç
nəyin əhəmiyyəti yoxdur. Ağzından pis iyin gəlməsinin əhəmiyyəti yoxdur. Bayırda
qaranlıqdır və qarşıdan gələn maşınlar uğuldayır. Sənin üzünə uzaq işıqlar göz
vurur və bəlkə də sən daha heç vaxt işə getməli olmayacaqsan.
Sən artıq bərbərxanaya getməli olmayacaqsan.
— Cəld, — deyir mexanik.
Qarşıdan gələn maşın kənara dönür və biz yenidən onu yaxalamaq istəyirik.
— Ölümündən əvvəl, — soruşur mexanik, — sən nə etmək istəyərdin?

Üstümüzə yenidən vıyıldayaraq maşın gəlir, ancaq mexanik heç yola baxmır, o,
mənə baxıb deyir:
— Toqquşmaya on saniyə qalıb.
— Doqquz.
— Səkkiz.
— Yeddi.
— Altı.
— Mən işdən azad olunmaq istəyirəm, — deyirəm mən.
Maşın kənara dönür, ancaq mexanik bu dəfə onu yaxalamağa çalışmır.
Qarşıda yeni-yeni işıqlar əmələ gəlir. Mexanik arxada oturan üç meymuna
tərəf çevrilir.
Onlara deyir:
— Eh, astronavt-meymunlar, siz bu oyunu necə oynamağı gördünüz. Dərhal
qərar verin, yoxsa elə belə də öləcəksiniz.
Sağdan bizi bamperindəki stikerdə — «mən sərxoş olanda daha yaxşı
sürürəm» yazılan maşın ötüb keçir. Qəzetlər yazırdı ki, günlərin birində minlərlə
maşında belə stiker peyda olub. Digər stikerlərdə belə şuarlar yazılıb: «Sərxoş
sürücülər analığa qarşıdır», yaxud «Bütün heyvanlar təkrar emal edilir».
Mən qəzetləri oxuyub anlayıram ki, bunu ya «İtaətsizlik Komitəsi», ya da
«Dezinformasiya Komitəsi» edir.
Yanımda oturan mexanik təsdiqləyir: bəli, bunun hamısı «Darmadağın
Layihəsi»nin tərkib hissəsidir.
Arxamızdakı üç astronavt-meymun susur.
«İtaətsizlik Komitəsi» təyyarələrdə oturacaqların kürəyindəki ciblərə qoyulan
təhlükəsizlik qaydaları əks olunan şəkillər çap edir, onlarda reaktiv layner qayadan
saatda min mil sürətlə düşdüyü an sərnişinlərin oksigen maskaları üstündə
savaşdığı təsvir olunub.
İtaətsizlik və dezinformasiya komitələri yarışır ki, onlardan hansı birinci olaraq
bankomatları on və iyirmi dollarlıq əskinazları tullamağa məcbur edəcək virus
yaradacaq.
Alışqan kifayət qədər qızıb və mexanik məndən tortdakı şamları yandırmağı
xahiş edir.
Mən şamları yandırıram və tortun üzərində balaca alovlu nur alışır.
— Ölümündən əvvəl nə etmək istəyərdin, — deyir mexanik və maşını yük
maşınının qarşısına istiqamətləndirir.
Yük maşınının sürücüsü siqnalı ardıcıl basır və fənərlər avtomexanikin
sifətindəki gülüşü işıqlandıraraq üstümüzə gəlir.
— Arzu tutun, bir az tez, — güzgüdən arxada oturan üç astronavt-meymuna
nəzər salıb deyir.
Ölümdən bizi beş saniyə ayırır.
— Bir, — deyir o.

— İki.
Yük maşını sanki işıq saçan və nərildəyən dağ kimi üstümüzə hərəkət edir.
— Üç.
— At çapmağı öyrənmək, — arxa oturacaqdan səs gəlir.
— Ev tikmək, — deyir o biri səs.
— Tatuaj eləmək.
Mexanik cavab verir:
— Mənə inanın və əbədi ölüm qazanacaqsınız.
Biz gecikdik. Mexanik kənara dönür, yük maşınının sürücüsü də — ancaq
«korniş»in arxa stabilizatoru yük maşınının bamperinə ilişir.
Təbii ki, mən nə baş verdiyini dərhal anlamıram. Mən uzaqlaşan yük maşınının
işıqlarını görürəm, sonra qapıya, torta və sükan arxasındakı mexanikə dəyirəm.
Mexanik sükan çarxına yapışır, onun öhdəsindən gəlməyə çalışır, tortun
üstündəki şamlar isə sönür. Hansısa anda isti qara dəri üz çəkilmiş salonda tam
qaranlıq olur, biz hamımız yük maşınının siqnalı ilə ahəngdə bir notda, eyni aşağı
səslə qışqırırıq. Bizim qaçmağa yerimiz yoxdur, biz heç nə edə bilmərik, bizim
seçimimiz yoxdur, biz — ölüyük.
Mən indi bu dəqiqə ölmək istəyirəm. Taylerlə müqayisədə mən kiməm?
Mən acizəm.
Mən axmağam. Mən ancaq həmişə nə isə istəyirəm, həmişə nədənsə
yapışıram.
Miskin həyatımdan. Zibil işimdən. İsveç mebelindən. Mən bunu heç vaxt heç
kimə deməmişəm, ancaq Taylerlə rastlaşana qədər it alıb adını «Antruaj» qoymaq
istəyirdim.
Gör mənim həyatımda haralara qədər alçalmaq olar.
Öldür məni.
Mən sükan çarxından yapışıram və onu geriyə çevirməyə çalışıram.
Getdik.
Ruhun təxliyə olunmasına hazırlaş.
Getdik.
Mexanik bizi küvetə istiqamətləndirmək üçün çarxı əlimizdən alır, mən isə
qarşı yola qaytımağı arzulayıram.
Getdik. Ölümün heyranedici möcüzəsi, hələ bir an əvvəl sən gəzirdin və
danışırdın, indi budur — sən artıq cansız əşyasan.
Heç nə, hətta daha kiçik.
Soyuqdur.
Görünməzdir.
Dərinin iyi. Mənim təhlükəsizlik kəmərlərim ətrafımda dəli köynəyi kimi
tökülüb. Mən oturmağa cəhd edirəm, ancaq dərhal başımla sükan çarxına
dəyirəm. Bu çox ağrıdıcıdır. Mənim başım mexanikin dizinin üstünə düşür. Mən

yuxarı baxıram və mexanikin gülümsəyən üzünü, ön şüşənin arxasında ulduzlu
səmanı görürəm.
Əllərim və üzüm tamamilə yapışqan nəyəsə batıb.
Qan?
Ya yağlı krem?
Mexanik mənə baxıb deyir:
— Ad günün mübarək!
Tüstü iyi gəlir və mən tortumu yada salıram.
— Sən başınla az qala sükan çarxını sındıracaqdın, — deyir mexanik.
Bax bu və başqa heç nə: gecə havası, tüstü iyi, ulduzlar, gülümsəyən mexanik.
Mənim başım hələ də onun dizləri üstündədir və qəfildən mən anlayıram ki, onu
heç qaldırmaq istəmirəm.
Bəs tort hanı?
Mexanik cavab verir:
— Döşəmədə.
Gecə havası, tüstü iyi artır.
Mənim arzum yerinə yetəcəkmi?
Mənim üstümdə — səma ulduzları ilə dövrələnmiş gülümsəyən sifət.
— Bunlar tortun şamlarıdır və onları söndürmək mümkün deyil.
Nəhayət, ulduzların işığında ayırd edə bilirəm ki, tüstü salonun döşəməsində
xalçanın üstünə səpələnən balaca işıqlardan gəlir.