AZƏrbaycan respublikasinin döVLƏt neft şİRKƏTİ “AZƏRİqaz” İstehsalat biRLİYİ
Bаğlаyıcı və atıcı klapanların quraşdırılmasında məqsəd nədir?
Yüklə 2,62 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
17. Bаğlаyıcı və atıcı klapanların quraşdırılmasında məqsəd nədir? Qаz tənzimləyicilərdən əvvəl qоruyucu bаğlаyıcı və tənzimləyicidən sоnrа tənzimləyicinin çıхışındа аtqı klapanları istifаdə еdilir. Qоruyucu-аtıcı klapanlаr (məsələn PPK-4-50-16, PSK-50 və s.) təzyiq аltındа işləyən qаblаrın üzərində, QPS və QTM-lərdə təzyiq tənzimləyicisindən və sərf ölçən cihаzdаn sоnrа qurаşdırılır. Bu klapanlаr təzyiqin vеrilmiş rеjim həddindən 15% аrtıq qаlхdığı zаmаn аvtоmаtik оlаrаq аçılıb аrtıq təzyiqi hаvаyа аtmаlıdır. Qаz tənzimləyici məntəqələrdə (QTM), qаz tənzimləyici qurğulаrdа (QTQ) və qаz tənzimləyici şkаflаrdа (QTŞ) yеrləşdirilmiş tənzimləyicilərdən sоnrа qоruyucu-аyrıcı klapanlаr qurаşdırılır ki, bunlаrdаn rеspublikаdа ən gеniş yаyılmışlаrı PKN (PKV) tipləridir. Bu klapanlаr vаsitəsilə qаzın təzyiqi vеrilmiş həddən аrtıq оlduqdа (qаlхdıqdа), аvtоmаtik оlаrаq klаpаnın bаğlаnılmаsınа şərаit yаrаdılır və qаz ахını dаyаndırılır. 18. Dövrələmə qaz kəmərlərində (baypaslarda) ardıcıl olaraq neçə bağlayıcı qurğu qoyulmalıdır? Dövrələmə qaz kəmərlərində (baypaslarda) ardıcıl olaraq iki bağlayıcı qurğu qoyulmalıdır. Dövrələmə qaz kəmərinin diametri qaz tənzimləyici klapanın yəhərinin diametrindən az olmamalıdır. Girişdə qazın təzyiqi 0,6MPa-dan (6kqq/sm2-dən) yuxarı olan və buraxma qabiliyyəti 5000m3/saatdan artıq olan QTM-lər üçün, baypasların əvəzinə əlavə ehtiyat tənzimləyici xətləri nəzərdə tutulmalıdır. 19. Qaz kəmərlərindən ağacların gövdəsinə qədər hansı məsafə saxlanılmalıdır? Qaz kəmərlərindən ağacların gövdəsinə qədər məsafə 1,5 metrdən az olmamalıdır. Ondan kol bitkilərinə qədər olan məsafə isə hüdudlanmır. 20. Qaz kəməri ilə onun çəkildiyi divar arasındakı məsafə nə qədər olmalıdır? Qaz kəməri ilə onun çəkildiyi divar arasındakı məsafə elə olmalıdır ki, qaz kəmərinə və onun üzərində quraşdırılmış avadanlığa nəzarət etmək və təmir işləri aparmaq mümkün olsun. 21. Şkaf tipli QTM-lər binaların divarlarında qoyulduqda məsafələr necə təyin olunmalıdır? Şkaf tipli QTM-lər binaların divarlarında qoyulduqda şkaflardan pəncərə, qapı yerlərinə və digər boşluqlara qədər olan üfüqi məsafələr qazın giriş təzyiqi 0,3MPa-ya (3 kqq/sm2-ə) qədər olduqda 3m-dən az, qazın giriş təzyiqi 0,3 MPa-dan (3 kqq/sm2-dən) 0,6 MPa-ya (6kqq/sm2-ə) qədər olduqda isə 5 m-dən az olmamalıdır. Şkafdan pəncərə yerlərinə qədər şaquli məsafələr 5 m-dən az olmamalıdır. QTM-in girişində qazın təzyiqi 0,3 MPa-ya qədər olduqda, şkaf tipli QTM- in yaşayış evlərinin bütov divarlarında qoyulmasına yol verilir. 22. Ayrılıqda dayanan QTM-dən üfüqi xətt üzrə məsafələr neçə metr olmalıdır? QTM-in girişində qazın təzyiqi, MPa (kqq/sm2) Ayrılıqda dayanan QTM-dən üfuqi xətt uzrə məsafələr, m, qədər Binalara və qurğulara Dəmir yolu və tramvay yoluna (yaxınlıqdakı relsə qədər) Avtomobil yollarına (yolun kənarına qədər) Hava ötürücü xəttinə 0,6 (6)-ya qədər 10 10 5 Dayağın 1,5 hündürlüyündən az olmamaqla --- ≪--- 0,6 (6)-dan yuxarı 1,2 (12)-yə qədər 15 15 8 Qeyd. Məsafə binaların xarici divarlarından və ya QTM-in şkaflarından, avadanlıqlar açıq sahədə yerləşdikdə isə hasarın kənarından qəbul edilməlidirlər. 23. QTM-in otaqlarının isidilməsi zərurəti necə müəyyən edilir və necə təmin edilir? QTM-in otaqlarının isidilməsi zərurəti iqlim şəraitindən, nəql edilən qazın nəmliyindən və tətbiq olunan avadanlıq və nəzarət-ölçü cihazlarının konstruksiyalarından asılı olaraq təyin edilməlidir. İstilik daşıyıcılarının maksimum temperaturu 130 0 S-dən çox olmamalıdır. QTM-də yerli istilik sistemi qurulduqda isitmə qurğusu texnoloji, həmçinin digər otaqlardan aralıda yerləşən, sərbəst çıxışı olan və QTM- dən bütov, qaz buraxmayan və yanğına qarşı odadavamlılıq muddəti 2,5 saatdan az olmayan divarlarla əhatə olunmuş ayrıca otaqda yerləşdirilməlidir. İsitmə qurğusuna çəkilən qaz borusu və istilik sistemi boruları tənzimləyicilərin otaqlarının divarlarından keçdikdə, onların qaz sızma ehtimalını istisna edən kipkəcli sıxıcıları və ya digər sıxıcıları olmalıdır. Şkaf tipli QTM-in isidilməsi üçün partlayış-yanğın təhlukəsizliyinin təmin olunması şərti ilə qaz odluqlarından istifadə edilməsinə yol verilir. 24. QTM-nin bütün otaqlarında işıqlandırma və havalandırma necə təşkil edilməlidir? QTM-nin bütün otaqlarında təbii və süni işıqlandırma və 1 saat ərzində üç dəfədən az olmamaqla hava mübadiləsini təmin edən, daimi işləyən təbii ventilyasiya nəzərdə tutulmalıdır. 25. QTM-də və QTQ-də üfürmə və atqı boruları nəzərdə tutulmalıdırmı və harada yerləşdirilməlidir? QTM-də və QTQ-də üfürmə və atqı boruları nəzərdə tutulmalıdır. Üfurmə boruları aşağıdakı yerlərdə yerləşdirilməlidirlər: daxil olan qaz kəmərlərində birinci bağlayıcı qurğudan sonra; dövrələmə qaz kəmərlərində (baypaslarda) iki bağlayıcı qurğunun arasında; təmir və proflaktiki işlərinin aparılması üçün bağlayıcı avadanlıqları olan qaz kəmərlərinin ayrı-ayrı sahələrində. Üfurmə borusunun şərti diametri 20mm-dən az olmamalıdır. Eyni təzyiqli üfürmə borularının ümümi üfürmə boru kəmərinə birləşdirilməsinə yol verilir. Qaz atqı klapanından (QAK) qazkənaredici atqı borusunun sərti diametri 20 mm-dən az olmamaqla, klapanın çıxış borucuğunun şərti diametrinə bərabər olmalıdır. Qazın yayılması üçün təhlukəsiz şərait yaratmaq məqsədi ilə, üfürmə və atqı boruları binanın karnizindən 1m-dən az olmamaqla yuxarı çıxarılmalıdır. Üfürmə və atqı borularında dönmələrin sayı az olmalıdır. Atmosfer yağıntılarının bu boruların içərilərinə daxil olmasına yol verməmək üçün, üfürmə və atqı borularının başında xüsüsi duzəltmə nəzərdə tutulmalıdır. 26. QAK-nın buraxma qabiliyyətinin yoxlanılması necə həyata keçirilir? QAK-nın buraxma qabiliyyətinin yoxlanılması təzyiq altında işləyən tutumların (qabların) quruluşunu və təhlukəsiz istismarını tənzimləyən gaydalara əsasən aparılmalıdır. QAK-dan atılmalı olan qazın miqdarı aşağıdakı kimi təyin edilməlidir: qaz təzyiq tənzimləyicilərindən qabaq QBK olduqda: Q ≥ 0,0005 Qd – dusturu ilə, (3) burada - Q – bir saat ərzində QAK-dan atılan, qazın miqdarı, m 3 /saat (0 0 S- də və 0,10132MPa-da); Qd – qaz təzyiq tənzimləyicisinin hesabi buraxma qabiliyyəti m 3 /saat, (0 0 S- də və 0,10132 MPa-da). qaz təzyiq tənzimləyicilərindən qabaq QBK olmadıqda: zolotnikli qaz təzyiq tənzimləyiciləri üçün Q ≥ 0,01Qd, (4) elektron tənzimləyicisi olan tənzimləyici qapaqlar üçün Q ≥ 0,02 Qd, (5) QTM (QTQ)-də paralel olaraq bir neçə qaz tənzimləyici qoyulması lazım gəldikdə, QAK-dan atılan qazın miqdarı aşağıdakı düsturla təyin edilməlidir: Q′ ≥ Qn, (6) burada - Q′ – bir saat ərzində QAK-dan atılmalı olan, qazın ümumi miqdarı, m 3 /saat (0 0 S-də və 0,10132MPa-da); n – qaz təzyiqi tənzimləyicilərinin sayı – ədədlə; Q – hər bir tənzimləyici üçün bir saat ərzində QAK-dan atılan qazın miqdarı, m 3 /saat (0 0 Sdə və 0,10132MPa-da). 27. Kombinasiya edilmiş tənzimləyicilərin yerləşdirilməsi necə təmin edilməlidir? Kombinasiya edilmiş (birləşdirilmiş) qaz təzyiq tənzimləyiciləri yanmayan materiallardan olan dayaqlar üzərində və ya odadavamlığı III – III a dərəcədən aşağı olmayan qazlaşdırılan binaların xarici divarlarında (metal üzluk çəkilmiş və yanan istiləndiricisi olan panel divarlardan başqa) və ya binaların daxilində (yaşayış evlərindən və qeyri-istehsal xarakterli ictimai binalardan başqa) qoyulmalıdırlar. Kombinasiya edilmiş təzyiq tənzimləyicisinə qazın giriş təzyiqi asağıdakılardan çox olmamalıdır: yasayış evləri və qeyri-istehsal xarakterli ictimai binalar üçün – 0,3 MPa (3kqq/sm2) tənzimləyici qazlaşdırılan binaların divarlarında qoyulduqda və 0,6MPa (6,0 kqq/sm2) tənzimləyici ayrılıqda dayanmış dayaqlarda yerləşdirildikdə; sənaye (o cümlədən qazanxanalar) və kənd təsərrufatı müəssisələri üçün – 0,6MPa (6,0 kqq/sm 2 ), tənzimləyici binaların divarlarında qoyulduqda və 1,2MPa (12,0 kqq/sm 2 ) tənzimləyici ayrılıqda dayanmış dayaqlarda yerləşdirildikdə. Kombinasiya edilmiş təzyiq tənzimləyiciləri qaz kəmərinin üfüqi sahəsində, bir qayda olaraq, 2,2m-dən artıq olmayan hündürlükdə qoyulmalıdırlar. Tənzimləyicinin yuxarı hündürlükdə qoyulması zərurəti yarandıqda ona xidmət etmək üçün pilləkənli meydanca nəzərdə tutulmalıdır. 28. QTM və QTQ yerləşdirilən şkaflar hansı materialdan hazırlanmalı və necə quraşdırılmalıdır? QTM və QTQ yerləşdirilən şkaflar yanmayan materiallardan hazırlanmalı, onların aşağı və yuxarı hissələrində ventilyasiya üçün deşiklər qoyulmalı, içərisindəki avadanlıqlara xidmət göstərilməsi üçün əlverişli hündürlükdə quraşdırılmalıdır. 29. Qaz tənzimləyicilərinin istismarına hansı işlər daxildir? QTM (QTQ)-in istismarına aşağıdakı işlər daxildir: texniki xidmət; planlı təmir (cari və əsaslı) qəza-bərpa işləri 30. QTM və QTQ-lərdə yoxlamalar necə aparılır? QTM və QTQ-lərin təhlükəsiz istismarını təmin etmək üçün aparılan yoxlamalar qaz təchizatı müəssisəsinin baş mühəndisi tərəfindən təsdiq olunmuş qrafik üzrə aparılmalıdır. 31. Hansı sənəd əsasında və kimlər tərəfindən QTM (QTQ)-lərə texniki xidmət göstərilməlidir? QTM-nin və QTQ-nin texniki xidməti təsdiq olunmuş qrafik (cədvəl) əsasında, xüsusi ixtisaslaşmış usta və 2 nəfər çilingər-nəzarətçi tərəfindən həyata keçirilir. 32. QTM və QTQ-lər üzərində aparılmış işlər harda qeyd olunmalıdır? Hər bir QTM və QTQ-nin pasportu olmalı, onun hər hansı hissənin dəyişdirilməsi və təmiri, habelə aparılan bütün işlər barədə həmin pasportda müvafiq qeydlər aparılmalıdır. 33. Qaz tənzimləyicilərinə texniki xidmət və rejim sazlama işləri hansı müddətdən bir aparılır ? QTM-nin və QTQ-nin avadanlıqlarına 6 ayda 1 dəfədən az olmamaqla texniki xidmət, 12 ayda 1 dəfədən az olmamaqla cari təmir aparılmalı və ayda iki dəfədən az olmamaqla isə rejim sazlama işləri keçirilməlidir. 34. Yaşayış məntəqələrinin qaz şəbəkələrində lazımi təzyiqin saxlanılmasına nəzarət necə həyata keçirilməlidir? Şəhərin və yaxud başqa yaşayış məntəqəsinin qaz şəbəkələrində lazımi təzyiqin saxlanılmasına nəzarət ildə iki dəfədən az olmamaq şərtilə şəbəkənin müxtəlif nöqtələrində təzyiqin ölçülməsi yolu ilə həyata keçirilməlidir. 35. QTM (QTQ) avadanlıqlarının təmiri zamanı hansı işlər yerinə yetirilməlidir? avadanlıqların sökülməsi, köhnəlmiş hissələrin və detalların təmiri və ya dəyişdirilməsi; siyirtmələrin və qoruyucu klapanların hərəkətliliyinin və bağlanmalarının kipliyinin yoxlanılması; bütün birləşmələrin və armaturların kipliyinin sabunlu su məhlulu ilə və ya müvafiq cihazlarla yoxlanılması; sürtülən hissələrin yağlanması və kipgəclərin dəyişdirilməsi və ya əlavə olunması; impuls borucuqlarının üfürülməsi; təzyiq tənzimləyicisinin klapanın yəhərinə oturmasının kipliyinin yoxlanılması; təzyiq tənzimləyici membranlarının kipliyinin və həssaslığının təyin edilməsi; qoruyucu qurğuların sazlanmasının və işlənməsinin yoxlanılması və sairə. 36. Qaz tənzimləyicilərinə texniki xidməti zamanı hansı işlər görülməlidir? Qaz tənzimləyicilərinə texniki xidmət təsdiq olunmuş qrafik (cədvəl) əsasında, xüsusi ixtisaslaşmış usta və 2 nəfər çilingər-nəzarətçi tərəfindən həyata keçirilir. Texniki xidməti zamanı aşağıdakı işlər yerinə yetirilməlidir: texnoloji avadanlıqların istismara yararlığının yoxlanılması; ölçü cihazlarının göstəricilərinin götürülməsi; QTM (QTQ)-in və ya şkafın daxili və xarici müayinəsi; işıqlandırma və ventilyasiya sistemlərinin istismara yararlıqlarının yoxlanılması; otaqların və avadanlıqların tozdan, çirkdən və kənar əşyalardan təmizlənməsi. Cihazların göstəriciləri və müayinələrin nəticələri QTM (QTQ) xidməti üzrə ayrılmış jurnallarda qeyd olunmalıdır. 37. Qaz tənzimləyicisinin çıxışında təzyiq verilmiş rejimin hansı həddində dəyişə bilər? Qaz tənzimləyicisinin çıxışında təzyiq verilmiş rejimin 10% həddində dəyişə bilər. 38. QTM və QTQ-in texniki xidməti ilə məşğul olan işçilərin işinə kim nəzarət etməlidir? QTM və QTQ-in texniki xidməti ilə məşğul olan işçilərin işinə nəzarət, həmin sahəyə məsul olan mühəndis tərəfindən həyata keçirilməli və yoxlamanın nəticələri istismar jurnalında qeyd olunmalıdır. 39. QTM və QTQ-nin əsaslı təmirinə hansı işlər daxildir? QTM və QTQ-nin köhnəlmiş və yararsız hala düşmüş avadanlıqlarının və ya onun ayrı-ayrı hissələrinin, eləcə də onların yerləşdikləri binaların təmiri. 40. QTM-nin binasında havanın temperaturu ən azı nə qədər ola bilər ? QTM-nin binasında havanın temperaturu 5 0 c-dən aşağı saxlanılmasına icazə verilmir. 41. Qaz kəmərinin korroziyaya uğraması dedikdə nə başa düşülür? Qaz kəmərlərinin xarici mühitin və digər kənar təsirilərin nəticəsində aşınması onun korroziyaya uğraması adlanır. 42. Qaz kəmərlərinin korroziyaya uğrama səbəbləri hansılardır? Qaz kəmərlərinin çəkilişində istifadə edilən polad borular korroziyaya kimyəvi, elektrokimyəvi və elektrikin təsirlərdən uğrayır. Kimyəvi - boruya qruntdakı qazın və mayenin təsrindən yaranır. Elektrokimyəvi- borunun aqressiv kimyəvi birləşmələr məhlulu ilə təması (kontaktı) nəticəsində yaranır. Bu halda qaz kəməri elektrod, məhlul isə elektrolit rolunu oynayır. Elektrik- qruntda olan azmış elektrik cərəyanının boruya təsiri nəticəsində yaranır. 43. Qaz kəmərlərnin korroziyadan mühafizə metodları hansılardır? Qaz kəmərləri korroziyadan aktiv və passiv metodlarla mühafizə olunur. Passiv metod nəticəsində qaz kəməri xarici mühitin, aktiv metod nəticəsində isə azmış cərəyanın təsirindən qorunur. 44. Qaz kəmərlərnin korroziyadan passiv müdafəsi necə aparılır? Qaz kəmərləri korroziyadan atmosferin təsirindən rənglənməklə, qruntun təsirindən isə izolyasiya olunmaqla qorunur. İzolyasiyanın seçilməsi zamanı qruntun aqressivliyi nəzərə alınmalıdır. İzolyasiya materialı olaraq polimer, polivinilxlorid, bitum, boya, lak-boya örtüklərdən geniş istifadə edilir. Qeyd etmək lazımdır ki, metal borular metal istehsal edən zavodlarda mexaniki üsulla da izolyasiya edilir. Bu da keyfiyyətə şərait yaratmaqla tikintinin səmərəliliyinə müsbət təsirini göstərir. Yerüstü metal borulardan inşa olunan qaz kəmərləri iki dəfədən az olmamaqla astarlanmalı və yağlı boya ilə rənglənməlidir. Qruntun aqressivliyindən asılı olaraq izolyasiya normal, güclü, daha güclü olmaqla 3 yerə bölünür. 45. Qaz kəmərlərnin korroziyadan aktiv (elektrokimyəvi) müdafiəsi necə aparılır? Qaz kəmərləri azmış cərəyanın təsirindən qorunmaq üçün aktiv müdafiə olunmalıdır. Aktiv müdafiə katod, drenaj və protekter adlandırılmaqla 3 yerə bölünür. 46. Kəmərin katod üsulu ilə korroziyadan mühafizəsi necə aparılır? Bu üsulla mənfi potensial qoymaqla, anod sahələrinin təsirini aradan qaldırılması mümkün olur. Mənfi potensial, müsbət potensialı xüsusu torpaqlandırıcıya – anoda verilən xarici sabit cərəyan mənbəyindən qidalanır. Anod olaraq torpağa basdırılmış anod torpaqlandırıcılarından, köhnə boru və köhnə relsdən, tirdən istifadə edirlər. Anod torpaqlandırıcıdan yerə keçən cərəyan elektrolitik təsir edərək onu tədricən parçalayır. Boru divarının şəbəkəsi ilə birləşdirmə nöqtəsində potensial 0.8 V-dan çox alınmamaqla minimal potensial 0.285V olmalıdır. Katod mühafizəsinin işləməsi üçün cərəyan mənbəyi lazımdır. Katod mühafizəsi üçün Respublikada hal-hazırda əsasən KSS-600, KSS-1200, SSG-59-600, SSG-59-1200 modelli katod stansiyaları tətbiq edilir. Yeraltı qaz kəmərlərinin katod mühafizəsi onların xarici cərəyan mənbəyinin təsiri ilə katod polyarlaşdırılmasının təmin olunmasıdır. Katod stansiyası ilə mühafizə qurğusu sabit cərəyan mənbəyindən, anod torpaqlandırıcıdan, metal şkafda yerləşdirilən elektrik nəzarət cihazlarından, diodlardan, elektrik açarından və elektrik naqillərdən ibarətdir. Katod mühafizəsinin sxemi 1 – qrafit anod torpaqlandırıcı; 2 – birləşdirici kabel; 3 – sabit cərəyan mənbəyi; 4 – drenaj kabeli; 5 – drenaj nöqtəsi; 6 – qaz kəməri. Katod zonası 2 3 4 6 5 1 Cərəyan mənbəyinin mənfi qütbü mühafizə olunan qaz kəmərinə, müsbət qütbü isə anod torpaqlandırıcıya birləşdirilir. Yaradılan qapalı elektrik dövrəsindən cərəyan, mənbəyin müsbət qütbündən torpaqlanmış anoda və torpaq vasitəsilə qaz kəmərinə, qaz kəmərindən mənbəyə (katod stansiyasına) dövr edir, qaz kəməri mühafizə olunur, torpaqlanmış anod elektrokimyəvi dağılmaya məruz qalır. 47. Kəmərin korroziyadan Protektor mühafizəsi necə aparılır? Protektor mühafizəsinin quruluşu çox sadədir. Bu quruluş əlvan metalların xüsusi xəritəsindən tökülən kündədən ibarətdir. Xüsusi duzlar qatışığında yerləşdirilən protektoru qaz kəmərindən 3-6 metr məsafədə, 2 metrə qədər dərinlikdə yerə basdırılır. Qaz kəmərini və protektoru yaxşı izolə edilmiş məftil vasitəsilə qısa qapayırlar. Qalvanik qütbə anodun rolunu protektor oynayır. Bu məftilin izolyasiyası uzun müddət torpaqda qalmadan xarab olmamalıdır. Müdafiə edilməli olan məntəqədə protektorları qaz kəməri boyunca 35 və 70 metr addımla qoyurlar. Qaz kəməri və qurğularını korroziyaya qarşı izolə edilməsinin layihələndirilməsinin həmin işlərin aparılması üzrə «CH-266-63. Yeraltı metal qurğularının korroziyadan qorunması Qaydaları» («CH-266-63. Правила защиты подземных металических сооружений от коррозии») uyğun aparılmalı, kəmərlərin və qurğuların istismara qəbulunda bu təlimata ciddi əməl edilməlidir. Protektor mühafizəsinin sxemi 1 – nəzarət məntəqəsi; 2 – birləşdirici kabel; Nəm torpaq (elektrolit) Katod zonası 1...0,7 m 2 3 4 6 1 5 3 – protektor; 4 – doldurucu (duzlar+gil+su); 5 – mühafizə cərəyanının torpaqda hərəkəti istiqaməti; 6 – qaz kəməri. 48. Kəmərin korroziyadan elektrik drenaj qurğusu vasitəsi ilə mühafizəsi necə aparılır? Elektrikləşdirilmiş tramvay və dəmir yol xətlərini kəsən və onların yaxınlığından keçən qaz kəmərlərində azmış cərəyanlar nəticəsində kəmərdə anod sahəsi yaranır ki, bu da boru metalının korroziyası- dağılması ilə nəticələnə bilər. Azmış cərəyanların təsirindən yaranan korroziya, qaz kəməri səthinin tramvay, elektrikləşdirilmiş dəmir yolu, metropoliten xətlərində reslərdə itən sabit cərəyanın bilavasitə təsiri ilə elektrokimyəvi dağılmaya məruz qalmasıdır. Relslərlə axıb qaz kəməri sahəsinə yaxın dartı yarımstansiyasının mənfi giriş yerinə qayıdan sabit cərəyan relslərin torpaqla yaxşı izolyasiya olunmaması səbəbindən, yaxud relslərin bir-biri ilə əlaqəsinin pozulmasından azmış halda torpağa keçərək zədələnmiş izolyasiya örtüyü yerindən elektrik müqaviməti ətraf torpağın müqavimətindən aşağı olan qaz kəmərinə, kəmərdən torpağa, torpağdan relsə dövrü olaraq axır. Azmış cərəyanların qaz kəmərinə giriş zonasında qaz kəməri katod (mənfi elektrod) kimi, çıxış zonasında isə anod (müsbət elektrod) kimi polyarlaşır. Metal boruları belə vəziyyətdən qorumaq məqsədilə elektrik drenaj qurğularından istifadə edilməlidir. Drenaj mühafizəsinin sxemi Əks cərəyan Dartıcı cərəyan 1 2 3 4 5 6 7 9 10 8 11 Anod zonası Katod zonası 1 – qaz kəməri; 2 – drenaj kabeli; 3 – drenaj qurğusu; 4 – reostat; 5 – düzləndirici element; 6 – ampermetr; 7 – qoruyucu; 8 – dartıcı yarımstansiyanın generatoru; 9 – qidalandırıcı fider; 10 – kontakt troyler məftili; 11 – azmış cərəyanların axın istiqamətləri. 49. Еlеktrоkimyəvi mühаfizə qurğulаrının istismаrındа təhlükəsizlik tədbirləri və оnlаrа хidmət işlərinin təşkili necə aparılır? Mеtаl qurğulаrının kоrrоziyаdаn mühаfizə оlunmаsı işlərinə, bunа uyğun təhlükəsizlik tехnikаsı qаydаlаrındаn təlim kеçmiş şəхslər burахılа bilərlər. Hər bir işçi işə bаşlаyаrkən iş yеrinə və görülən işə müvаfiq təlimаtlаndırılmаlıdır. İş icrа оlunаn yеrdə işin хüsusiyyətlərinə uyğun хəbərdаrеdici nişаnlаrının qоyulmаsı məcburidir. Yеrаltı qurğulаrdа еlеktrik ölçmə əməliyyаtı ilə əlаqəli və еlеktrik mühаfizə аvаdаnlıqlаrındа təmir-qurаşdırmа işləri icrа оlunаrkən mütləq «1000 V-а qədər gərginlikli şəhər еlеktrik аvаdаnlıqlаrının istismаrındа təhlükəsizlik tехnikаsı Qаydаlаrı»nın tələblərinə ciddi əməl оlunmаlıdır. İstismаr dövründə еlеktrоkimyаvi mühаfizə qurğulаrının işinə nəzаrət dövrü оlаrаq оnlаrа tехniki bахış kеçirmək və оnlаrın nоrmаl işləməsinin, nəzаrət-ölçü məntəqələrində mühаfizə оlunаn qurğulаrdа pоtеnsiаllаr fərqinin yохlаnılmаsındаn ibаrətdir. Еlеktrik mühаfizə qurğulаrınа tехniki bахış və хidmət, оnlаrın əlаqə qurğulаrındа pоtеnsiаllаr fərqinin ölçülməsi işləri аşаğıdаkı müəyyən оlunmuş müddət üzrə icrа оlunur: − Kаtоd mühаfizə qurğulаrındа - 1 аydа 2 dəfə; − Drеnаj mühаfizə qurğulаrındа - 1 аydа 4 dəfə; − Nəzаrət оlunаn prоtеktоr qurğulаrındа - 1 аydа 1 dəfə. Yüklə 2,62 Mb. Dostları ilə paylaş:
|