Azərbaycanın geologİyası I mühazİrə

Paleogenin hər üç şöbəsi kəsilişdə rast gəlinir (Paleosen, Eosen, Oliqosen). Pa­leogen sistemi K.Qafqazda mergelli gillərdən ibarətdir. Qalınlığı 120 m.

Eosen çöküntüləri isə mergelli gillərdən, qumdaşı, əhəngdaşı və vulkanogen küt­lədən ibarətdir. Vulkanogen kütlə orta Kür çökəkliyinin mərkəzində qeydə alınmışdır. Naxçıvanda kəsiliş vulkanogen-çökmə xarakterlidir, qalınlığı 3500 m- ə çatır. Saatlı quyusunda Paleo­genə rast gəlinmir.

Maykop (Oliqosen-alt Miosen) kompleksi qumlu-gillərdən ibarətdir. Qalınlığı 3500 m. Naxçıvanda tuflu brekçiyadan, tuflu qumdaşından, tuflardan ibarətdir. Qalın­lığı 1550 m.

Paleogen sistemi çöküntüləri Naxçıvanda əsasən çökmə xarakterlidir. Qalınlıq 3560 m.

Neogen sisteminin çöküntüləri K.Qafqazda əhəngdaşı, alevrit, gil və qumdaşla­rı­nın növbələşməsindən ibarətdir.

Saatlı quyusunda yalnız sarmat çöküntülərinə rast gəlinir. Qalınlıq 50 m.

Naxçıvanda Neogen gil və qravelit, qumdaşı, alevrit, gil, mergel, əhəngdaşı və tuf­lardan ibarətdir. Qalınlıq 2250 m. Burada sarmatın qalınlığı 2000 m-ə qədərdir. Kür çökəkliyində Neogenin qalınlığı 1500 m- ə çatır.

Pont mərtəbəsinin çöküntüləri çökmə xarakterli kəsilişdən ibarət olub, qalınlığı bəzi sahələrdə 700 m-ə çatır. Naxçıvanda isə Pont əsasən bazaltdan ibarətdir. Qalınlıq 800 m. Cənubi-şərqi B.Qafqazda Pont gilli litofasiyadan ibarətdir. Cənubi Xəzərdə Pontun qalınlığı çox kiçikdir (70-100 m). Əksər qalxımlarda müşahidə olunur.

Alt Pliosen çöküntüləri qeyd olunduğu kimi K.Qafqazda, orta Kür çökəkliyinin mərkəz hissəsində qeydə alınmayıb. Bu çöküntülər B.Qafqazın cənubi-şərqində, cə­nubunda geniş yayılmışdır. Cənubi Xəzər çökəkliyində onun qalınlığı 4,5-5,0 km-ə qədərdir. Üst Pliosen-Ağcagil çöküntüləri K.Qafqazda və Kür çökəkliyində qumda­şın­dan, konqlomeratlardan, vulkan külündən ibarətdir, qalınlığı 1200 m-ə qədərdir. Alt Pliosen çöküntüləri neft-qaz yataqları ilə zəngindir. Kəsiliş ritmik növbələşmədən ibarət olub, yaxşı qumdaşı, qum, gil, alevrit kimi süxurlardan ibarətdir. Kəsilişin qa­lın­­lığı müxtəlif sahələrdə müxtəlifdir. Qərb hissədə 2000 m-ə qədər, Abşeron yarı­madasında, Abşeron arxipelaqında 500-2200 m-ə çatır. Dənizdə Zirə sahəsində 4500-5000 m-ə qədər artır. Alt Pliosen (MQ) iki şöbəyə ayrılır: üst, alt.