B. N. Oripov tasviriy san’at va uni 0 ‘qitish metodikasi

Ilmiylik prinsipi 
o ‘quvchilarga rasm i chiziladigan natura, 
obyekt, mavzu, voqea-hodisalami tahlil qilish davomida o ‘qituvchi 
tom onidan o ‘quvchiga berilayotgan har bir m a’lum ot ilmiy, fan 
m a’lumotlari asosida b o ‘lishi lozimligini taqozo etadi. Buning 
uchun o ‘qituvchining o ‘zi tahlil qilayotgan narsa, obyekt yoki 
san’at asari haqida ilmiy m a’lumotlarga ega bo‘lishi lozim. Shun- 
dagina o ‘qituvchining suhbati ishonchli, to ‘g‘ri, ilm iy bo'lishi 
ta’minlanadi.
Masalan, „Kuzgi mevalar naturm orti“ mavzusida rasm chi­
ziladigan mashg‘ulotda o ‘qituvchi naturm ort uchun tanlanadigan 
olma, anor, tarelka, pichoq kabi predm etlam ing har birini tahlil 
qiladi. Bu tahlilda olma yoki anor haqida botanika fani m a’lu­
motlari asosida suhbat o ‘tkaziladi. U nda olmani o ‘quvchilarga 
ko'rsatib, uning shakli, tuzilishi, rangi, odam lar uchun zarurligi 
haqida fan m a’lumotlari asosida gapiradi. Pichoq va tarelka tahlili 
m eh n at fani m a ’lum otlari asosida olib borilishi lozim . Bu 
o ‘qituvchiga dars sam arad o rlig in i oshirishga im k o n bersa, 
o ‘quvchilar uchun esa darsni qiziqarli, jonli bo lish in i ta ’minlaydi.
Dars mashg‘ulotlarida ko ‘plab san’at asarlari tahlil qilinadi. 
U nda ham tahlil qilinadigan san’at asarlarini o ‘rganish zarur 
m a’lumotlarning ilmiyligini ta ’minlashi zarur.
Masalan, K.P.Bryulovning (5- sinfda) „Pompeyning so‘nggi 
k uni“ asari tahlilida o ‘qituvchi, eng aw alo, K.P.Bryulovning
1 Y. O. Komenskiy. Buyuk didaktika. Т., 1975- у.
141

---

biografik ijodini yaxshi bilishi, so'ngra Italiya (Qadimgi Rim) ning 
eramiz boshlaridagi san’at va madaniyatini, Pompeya shahri hamda 
Vezuviy vulqoni haqida aniq m a’lumotlarga ega bo'lishi kerak.
Agar o ‘qituvchi shunday ilmiy m a’lumotlarga ega bo ‘lsagina, 
bu dars qiziqarli va samarali b o ‘ladi. U m um an, tasviriy san’atning 
har bir mashg‘uloti ilmiylik asosida bo ‘lishi zarur. Buning uchun 
o'qituvchi o ‘z fanini, san’at nazariyasini yaxshi bilmog‘i lozim. 
Shuningdek, zaruriy m etodik adabiyotlam i ko‘proq o ‘qishi va 
boshqa o ‘quv fanlari bilan sistemali bog‘lanishi darkor.