Teqvim2013. pdf

20 

ili

APREL

2

Ərazisi: 3054 km²

Əhalisi: 85228

İşğal tarixi: 02.04.1993

www. kelbecer-ih.gov.az

---

136

Tarixdə bu gün

APREL

20

20

1879-cu ildə Krım türklərinin dilində ilk qəzet 

nəşr etdirən  İsmayıl bəy Qasprinski Həsən bəyə 

məktub yazaraq “Tərcüman” adlı  qəzet nəşr 

etmək üçün ona xeyir-dua verməsini və  qəzetin 

idarə olunmasına rəhbərlik etməsini xahiş etmiş-

di. Bu məktub Həsən bəy üçün böyük bir bayra-

ma çevrilmişdi. O: “Bizim başqa bir qəzetimiz 

də olur, gələcəkdə isə üçüncü, dördüncü və daha 

çox qəzetlərimiz olacaq” deyərək uşaq kimi sevin-

miş, “Tərcüman”ı və onun uğurlarını məhəbbətlə 

izləmişdi. O, İsmayıl bəy Qasprinskiyə  məsləhət 

görürdü ki, ərəb və fars sözlərindən qaçsın, 

eləcə də Krımda başa düşülən spesifik sözlərdən 

uzaq olsun. Qasprinski də  həmişə  Həsən bəyin 

məsləhətlərinə qulaq asmış, onları nəzərə almışdı. 

Ona görə də son dövrlərdə qəzet qafqazlıların başa 

düşəcəyi türkcədə çıxmış və buna görə də həvəslə 

oxunmuşdu.

Beləliklə, 1883-cü il aprel ayının 10-da Rusi-

ya imperiyasında yaşayan, türk dilində danışan 14 

milyonluq xalqın tarixi ərzində  “Əkinçi” (1875-

1877), “Ziya” (“Ziyayi-Qafqaziyyə” (1879-1884) 

və “Kəşkül”dən (1883-1891) sonra sayca dördün-

cü qəzet işıq üzü görmüşdü. “Tərcüman” qəzeti 

nəşrə başladığı 1883-cü ildən 1903-cü ilə  qədər 

Rusiya müsəlmanları kimi Azərbaycan türklərinin 

də yeganə  mətbu orqanı olmuşdur. Mənbələr 

göstərir ki, Azərbaycan ziyalıları “Tərcüman”a 

abunə yazılmış, uzun müddət bu qəzetə “yeganə 

milli qida” kimi baxmışlar. Çünki “Tərcüman”ın 

hər səhifəsi, hər cümləsi türk dünyasını, xüsusən, 

Rusiyada yaşayan müsəlman türklərini cəhalətdən 

oyanmağa, özünüdərkə, maarifə, elmə, haqları uğ-

runda savaşa səsləmişdi.