6 Н
12 О
6 + С
6 Н
12 О
6 + С
6 Н
12 О
6 ..... + С
6 Н
12 О
6 = (С
6 Н
11 О
5 ) n + (Н
2 О)
n Polisaxaridlarga kraxmal, kletchatka, selluloza, glikogen, xitin va pektin
kiradi. Kraxmal, kletchatka, sellulozaning monomerlari glukozadir.
Ba’zi uglevodlar oqsillar bilan glikoproteinlar, lipidlar bilan esa
glikolipidlarni hosil qiladi.
Kraxmal o‘simliklar tanasida ko‘p to‘planadigan muhim polisaxaridlardan
hisoblanadi. U o‘simlik donida ayniqsa ko‘p bo‘ladi. Masalan, sholi va
makkajo‘xori donida 80% gacha, bug‘doy donida 60–70% gacha, kartoshka
tuganagida 20% gacha kraxmal bo‘ladi.
Glikogen, ya’ni hayvon kraxmali deb ataladigan polisaxarid odam va hay-
von, zamburug‘ organizmida zaxira oziq modda sifatida uchraydi.
Selluloza o‘simliklar tarkibida ko‘p bo‘lib, ular hujayra devorining asosini
tashkil qiladi. O‘simliklar bargi to‘qimasining 15–30% i, yog‘ochligining 50% i
sellulozadan iborat.
Uglevodlarning organizmda bajaradigan funksiyalari xilma-xil.
Uglevod Uglevodning funksiyasi Energetik funksiya Glitseraldegid Energetik almashinuvning kislorodsiz bosqichi mahsuloti
Glukoza
Hujayraning nafas olish jarayoni uchun energiya manbayi
Maltoza
Unayotgan urug‘ uchun energiya manbayi
Saxaroza
Glukozaning asosiy manbayi
Fruktoza
Organizmda kechadigan ko‘pchilik jarayonlar uchun energiya manbayi
