Birinci kitab
Yüklə 3,22 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
edirdi.
İndi bütün Meriton hələ üç ay əvvəl hamının az qala mələk saydığı insanı hər vəchlə qaralamağa çalışırdı. Məlum olmuşdu ki, o, tam olaraq bütün dükanlardan borc alıb. Bütün rayonda şərəfsiz tovlayıcı elan edilmiş Uikhem dillərdə dastan olmuşdu. Hamı onu dünyanın ən pozğun adamı sayırdı və kirimədən and içirdilər ki, zahiri cazibədarlığı heç vaxt onlan yanıltmayıb. Elizabet bütün bu söhbətlərin yansına belə inanmasa da, danışılanlar sübut edirdi ki, bacısının yaxşı adı üçün onun narahatlığı nə qədər haqlı imiş. Hətta şayiələrə daha az inanan Ceyn də məsələnin əlverişli həllinə inamını, demək olar, itirmişdi. Üstəlik, onun inanmaq istədiyi kimi, onlar Şotlandiyaya qaçmış olsaydılar belə, artıq nəsə bir xəbər gəlməliydi. Mister Qardiner Lonqbornu bazar günü tərk etdi. Həftənin ikinci günü arvadı ondan məktub aldı. Məktubda deyilirdi ki, o, çatan kimi yeznəsini axtarıb tapıb və onu Qreysçerçə gəlməyə razı salıb. Bəli, onun gəlişinə qədər downloaded from KitabYurdu.org
388
mister Bennet Epsomda və Klephemdə olub, ancaq əhəmiyyətli heç nə öyrənə bilməyib. İndi o, qərara alıb ki, şəhərin bütün iri mehmanxanalarından soruşsun, tamamilə mümkün sayır ki, qaçaqlar Londona gələrkən dərhal xüsusi evdə yerləşməyiblər. Mister Qardinerin özü bu cür axtarışların uğurlu nəticələnəcəyinə ümid etməyib, ancaq mister Bennet bu fikrə bütünlüklə qərq olduğundan, ona gücü çatdığı qədər hər cür yardım göstərməyə çalışıb. Daha sonra xəbər verirdi ki, mister Bennet hazırkı halda qətiyyən Londonu tərk etməyə meyilli deyil. O, tezliklə yenə yazacağını vəd edirdi. Məktubun sonunda növbəti postskriptum vardı: “Mən polkovnik Forsterdən xahiş etdim ki, o, imkan daxilində Uikhemin alaydakı dostlarından onun Londonun hmısı hissəsində gizləndiyini biləıı qohumları və ya tanışları olduğunu aydınlaşdırsın. Kimisə tapmağa nail olsaq, bu bizə sonrakı axtarışlar üçün mühüm ipucu verəcək. Hələlik bizim əldə rəhbər tutmaq üçün heç nəyimiz yoxdur. Əminəm ki, polkovnik Forster xahişimizi yerinə yetirmək üçün ondan asılı olan hər şeyi edəcək. Ancaq sonradan ağlıma gəldi ki, bəlkə Lizzi onun qala biləcəyi qohumlarının aduıı bir başqasından daha yaxşı bilir”. Elizabet belə bir ehtimalın necə yarandığını asanlıqla anlayırdı. Ancaq onun bu tipli məlumatları yox idi və komplimentə layiq olmadığını düşünürdü. O, Uikhemin uzun illər öncə vəfat etmiş ata və anasından başqa downloaded from KitabYurdu.org
389
qohumlan olduğunu eşitməmişdi. Fəqət ehtimal etmək olardı ki, onun Derbişir alayında dostlarından kimsə daha çox bilir. O buna az inansa da, polkovnik Forsterə müraciət nəyəsə ümid bəsləməyə imkan verirdi. İndi bütün günlər müxtəlif narahatlıqlarla dolu keçirdi. Ancaq ən əndişəlisi poçtun gəlişinin gözlənildiyi dəqiqələr idi. Məktub gəlməsi hər günün ən vacib hadisəsi olurdu. Hər yeni gün, nəhayət, mühüm xəbərlər gətirə bilərdi. Fəqət mister Qardinerdən gələn növbəti xəbərin onlara çatmasından öncə mister Bennetə ünvanlanmış tamam başqa cinsdən olan ismarış alındı. Bu, mister Kollinzin yazdığı məktub idi. Mister Bennet onun ünvanına gələn bütün yazışmalann açılması barədə tapşırıq vermişdi və məktubu Ceyn oxudu. Onunla birlikdə Elizabet də əminəvəsinin məktubunu oxuyurdu və ona Kollinzin üslubunun xüsusiyyətləri yaxşı tanış idi. Məktubda deyilirdi: “Əziz ser, Sizinlə qohumluğumuzu və cəmiyyətdə tutduğum mövqeyi nəzərə alcu'aq, baş vermiş kədərli hadisə ilə bağlı təəssüfümü ifadə etməyi özümə borc bildim. Biz bu barədə yalnız dünən, Hartfördşirdən məktub aldıqdan sonra bildik. İnanın, əziz ser, missis Kollinzlə biz tamamilə səmimi qəlbdən Sizə və Sizin bütün möhtərəm ailənizə üz vermiş, yəqin ki, xüsusilə dərin, səbəbinin zamanla sağalmasının mümkün olmadığı dərdinizə görə acıyınq. Öz tərəfimdən mən Sizin bu qədər ciddi bədbəxtliyinizi xəfiflədəcək və ya bu kimi, Sizin downloaded from KitabYurdu.org 390
valideyn qəlbiniz üçün ağır vəziyyətlərdə təsəlli ola biləcək dəlilləri əsirgəmirəm. Qızınızın ölümü bununla müqayisədə daha faydalı görünə bilərdi. Daha kədərlisi, baş vermiş hadisə barədə qüssə hazırkı halda onunla daha da dərinləşir ki, mənim əziz Şarlottamdan öyrəndiyimə görə, Qızınızın mənəviyyatsızlığı müəyyən dərəcədə onun tərbiyəsində yol verilən ifrat dözümlülüklə izah olunur. Valideynlərinin təskinliyinə rəğmən, mən yenə də ondakı pis meyillərin anadangəlmə olduğunu güman edirəm, bunsuz o bu qədər gənc yaşda belə ağır hərəkətə qol qoymazdı. Fəqət oi'ada nə olsa da, Siz, dərdinizə şərik çıxılmağa layiqsiniz. Missis Kollinzdən başqa, baş vermiş uğursuz hadisə barədə xəbər verdiyim ledi Ketrin və miss de Bör də dərdinizi mənimlə bölüşür. Onlar mənim əndişəmə qoşulurlar ki, Sizin qızlarınızdan birinin yanlış addınu onun bacılarının rifahına düzəlməz zərər yetirə bilər. Çünki ledi Ketrinin dediyi kimi, çətin ki, indi kimsə Sizin ailənizlə qohum olmaq istəyər. Bu məni ötən ilin noyabrında olan bəzi hadisələr barədə xüsusi məmnuniyyətlə düşünməyə sövq edir. Əgər o vaxt məsələ başqa cür yön alsaydı, indi mən Sizinlə bərabər dərdinizi və rüsvayçılığuıızı bölüşməli olardım. Əziz ser, icazə verin Sizə mümkün olduğu qədər təsəlli arzulayım və məsləhət görüm ki, ləyaqətsiz qızı ömürlük özünüzdən uzaqlaşdıi'ai'aq, ona özünün qüsurlu hərəkətinin bəhrəsini dadmaq imkanı verəsiniz. Sizin və s. və i.” Mister Qardiner polkovnik Forsterdən hələ cavab downloaded from KitabYurdu.org 391
almadığı üçün heç nə yazmamışdı. Onun cavabı əlverişsiz olmuşdu. Məlum olmuşdu ki, Uikhemin münasibət saxladığı bir qohumu belə yoxdur, ümumiyyətlə, onun yaxın qohumu qalmayıb. Əvvəllər çox tanışları olub, ancaq alaya daxil olandan sonra, görünür, onlarla dostluq əlaqələri saxlamayıb. Ona görə də Uikhem haqda yeni bir şey deyə biləcək bir adam belə tapmaq mümkün deyildi. Lidiyanın qohumlarından gizlənməsindən başqa, onun başqa bir səbəbdən də gizləndiyi məlum olmuşdu. Böyük qumar borcları, nəhayət, onun pul-para işlərini pozmuşdu. Polkovnik Forsterin qənaətinə görə, Bratondakı borclarının ödənməsi üçün min funtdan artıq pul tələb olunurdu. Bu məbləğin xeyli hissəsini o, şəhərdəki ticarətçilərə borclu idi, ancaq şərəf borcu daha böyük pay təşkil edirdi. Mister bu təfərrüatları özünün Lonqborndakı qohumlarından gizlətməyə çalışmırdı. Bu xəbərə dəhşət içində qulaq asan Ceyn səsləndi: — Qumarbaz! Bax, bunu heç cür gözləməzdim. Hətta ağlıma belə gəlməzdi! Mister Qardiner əlavə edirdi ki, onlar artıq ertəsi gün, yəni şənbə günü mister Bennetin qayıdışını gözləyə bilərlər. Göstərdiyi cəhdlərin uğursuzluqla nəticələnməsindən kefi pozulmuş mister Bennet qaynının israrlı dilətutmaları qarşısında güzəştə gedərək evə qayıtmağa razılaşmış, vəziyyətə uyğun olaraq lazımi tədbirlər görməyi ona tapşırmışdı. Missis Bennet bu barədə xəbər tutanda, ərinin həyatı üçün onun narahatlığını bilən qızlarının gümanlarının əksinə olaraq, downloaded from KitabYurdu.org
392
heç də gözlənilən məmnuniyyət ifadə etmədi. — Necə! — o səsləndi. — Yazıq Lidiyanı orada buraxıb gəlmək? O, onları tapmayınca Londonu tərk edə bilməz! Bəs Uikhemlə kim atışacaq və onu qızla evlənməyə vadar edəcək? Missis Qardiner artıq uşaqları ilə birlikdə evinə dönmək istəyirdi və ertəsi gün mister Bennetin gəlişini gözlədiyi üçün daha gedə bilərdi. Ona görə də o, Lonqborndan göndərilmiş ekipajdan yararlandı və sonradan onun sahibi həmin ekipajla geriyə, Lonqborna qayıtdı. O, Lonqbornu Elizabetlə onun derbişirli dostunun arasındakı tapmacanı, Lemtondan qayıtdığı vaxtdan bəri üzərində baş sındırsa da, çözmədən tərk etdi. Elizabet heç vaxt onun adını birinci çəkmirdi. Missis Qardinerin gördüyü qədər, onun qızın ardınca göndərə biləcəyi bir məktub-zad da yox idi. Onlann qayıtmasından sonra Elizabetin adma Pemberlidən göndərilə biləcək heç nə gəlməmişdi. Qanqaraldıcı ailə
vəziyyəti Elizabetin ruh düşkünlüyünə tamamən haqq verirdi - bunu izah etmək üçün hansısa başqa bir səbəb axtarmağa lüzum yox idi. Bu arada öz hisslərini kifayət qədər müəyyən etmiş Elizabet yaxşı başa düşürdü ki, mister Darsi ilə tanış olmasa, Lidiyanm rüsvayçılığını daha yüngül ötüşdürə bilərdi. Onun fikrincə, bu halda yuxusuz gecələrin sayı onun üçün ən azı yanbayan azalardı. Lonqborna qayıdan vaxt mister Bennet özünəməxsus downloaded from KitabYurdu.org 393
mütəfəkkir sakitliyi ilə doluydu. O, adi vaxtlarda olduğundan artıq və heç də Londona getməsinə səbəb olmuş durumdan danışmırdı. Odur ki, qızlar uzun müddət onunla bu mövzuda danışmağa qərar verə bilmədilər. Susqunluğu, nəhayət, Elizabet pozdu, nahardan sonrakı çay dəstgahı zamanı yasaq mövzuya toxunmağa cürət etdi. Atasının yaşamış olduğu bütün həyəcanlara görə qızın bildirdiyi rəğbət dolu ifadəni mister Bennet bu sözlərlə qarşıladı: — Bu barədə xatırlamayaq. Buna görə mən də əvəz ödəməyim, kim ödəsin? Baş verənlərin hamısı mənim əl işimdir və hər şeyə mən cavabdehəm. — Siz özünüzü həddən artıq sərt mühakimə etməməlisiniz, — Elizabet dedi. — Sənin məsləhətin çox yerinə düşür. Öz şəxsiyyətinə güzəştli yanaşmaq insan təbiətinə xas cəhətdir. Yox, Iizzi, mənə ömrümdə heç olmasa bir dəfə öz günahımın dərinliyini hiss etmək imkanı ver. Qorxma, bu məni sındırmaz. Belə hiss sürətlə ötüb keçir. — Siz düşünürsünüz ki, onlar Londondadırlar? — Əlbəttə. Onlar başqa harada bu qədər yaxşı gizlənə bilərlər? — Axı Lidiya həmişə Londonda olmaq istəyirdi! — Kitti sözə qarışdı. — Demək, o, istədiyinə çatıb, — atası quru-quru cavab verdi. — Ola bilər, onun orada olması çox uzun çəkəcək. Qısa pauzadan sonra o, əlavə etdi: downloaded from KitabYurdu.org
394
— Lizzi, mən səndən mayda etdiyin bəraət qazanmış xəbərdarlığa görə incik deyiləm, axı vəziyyəti nəzərə alanda bu, sağlam məntiqin xeyrinə dəlalət edir. Söhbət missis Bennet üçün çay hazırlamağa gələn Ceynin görünməsi ilə kəsildi. — Necə möhtəşəm səhnədir! — mister Bennet səsləndi. — O sizin ananızın dərdinə çox nəcib çalar verir. Sabahdan mən də onun örnəyi ilə hərəkət edəcəyəm: kitabxanada gecə başlığında və xalatda oturacağam və sizə bacardıqca çox narahatlıq yaratmağa çalışacağam. Ya da, ola bilər, mən Kittinin bizdən qaçmasını gözləməli olacağam. — Mən heç yerə qaçmağa hazırlaşmıram, — Kitti əsəbi halda cavab verdi. — Nə vaxtsa Braytona düşsəm, mənimlə belə bir şey baş verməyəcək. — Sən Braytona düşəcəksən? Mən səni heç İst-Bernin əlli funt yaxınına da buraxmaram. Yox, Kitti, nəhayət, mən ehtiyatlı olmağı öyrəndim. Sənin də bunu hiss etməyin lazım gələcək. Heç bir zabit mənim evimin kandanndan içəri ayaq basa bilməyəcək, burnunu kəndimizə soxmayacaq. Daha heç bir rəqs-filan da olmayacaq — yalnız bacılarından biri ilə rəqs etmək istəməsən. Sutkada heç olmasa on dəqiqə nəsə bir ağıllı işlə məşğul olmağa qadir olduğunu sübut etməyənə qədər sənə evdən çıxmaq imkanı verməyəcəyəm. Kitti bu sözləri ciddi qəbul edərək acı-acı hönkürüb ağladı.
downloaded from KitabYurdu.org 395
— Belə də olmalıdır, — mister Bennet dedi, — məyus olmaya bilərsən. On il ərzində yaxşı qız olsan, bu müddətin axınna yaxın səni mütləq hansısa qızgördüyə çıxaracağam. VII
FƏSİL Mister Bennetin qayıtmasından iki gün sonra Ceyn və Elizabet evin arxasındakı kolluqların arasında gəzərkən yaxınlaşan ev xadiməsini gördülər. Onun onları missis Bennetin yanma çağırmaq üçün arxalarınca gəldiyini düşünən qızlar qadının qarşısına getdilər. Ancaq anasının hansısa bir tapşırığını çatdırmaq yerinə o, üzünü Ceynə tutaraq dedi: — Üzr istəyirəm, xanım, söhbətinə mane oldum. Düşündüm ki, bəlkə Londondan yaxşı xəbərlər gəlib və öyrənmək istədim ki, onlar nədən ibarətdir. — Siz nəyi nəzərdə tutursunuz, Hili? Londondan heç bir məktub gəlməyib. — Necə gəlməyib, xanım, — missis Hili böyük heyrətlə səsləndi, — siz bilmirsiniz ki, mister Qardinerdən sahibə çapar gəldi? Onun mister Bennetə zərf verməsindən azı yanm saat keçib. Yeniliklərdən tezliklə xəbər tutmaq üçün bacılar artıq bir söz demədən evə cumdular. Zaldan qaçaraq keçən qızlar əvvəlcə yemək otağına, sonra kitabxanaya baxdılar və atalarını orada tapmayaraq, artıq onu yuxarıda, analarının otağında axtarmağa hazırlaşırdılar ki, qarşılarına çıxan eşikağası dedi: — Xanımlar, sahibi axtarırsınızsa, ağaclığın downloaded from KitabYurdu.org 396
yaxınlığında ona çatmağa cəhd edin — o, indicə o səmtə getdi. — Bu göstərişdən yararlanan qızlar yenidən zaldan ötərək, malikanənin kənanndakı ağaclığa doğru qəti addımlarla irəliləyən atalarma çatmaq üçün birbaşa çəmənliyin üstü ilə qaçıb keçdilər. Daha dolu bədənli və qaçmağa daha az alışqan böyük bacı tezliklə geri qaldı, kiçik bacı isə təngnəfəs halda atasına çataraq səbirsizliklə onu sual yağışına tutdu: — Ah, ata, nə olub orda? Xəbər var? Qardiner dayıdan nəsə gəlib? — Bəli, o, çaparla məktub göndərib. — O, nə yazır? Yaxşı, ya pis? — Məgər biz yaxşı xəbər gözləyə bilərik? — atası məktubu cibindən çıxararaq dedi. — Yeri gəlmişkən, ola bilər, onu oxumaq sənə maraqlı olacaq. Ceynin
onlara yetişdiyi məqamda Elizabet səbirsizliklə məktubu aldı. — Bərkdən oxu, — mister Bennet xahiş etdi, — mən özüm ondan çətinliklə baş açdım. “Qreysçerç-strit, bazar ertəsi, 2 avqust. Əziz qardaşım! Nəhayət, bacım qızı barədə Sizi bir qədər sakitləşdirəcək müəyyən məlumatlar verə bilərəm. Şənbə günü Sizin gedişinizdən tezliklə sonra mənə onların Londonun hansı
hissəsində gizləndiklərini aydınlaşdırmaq müyəssər oldu. Təfərrüat barədə görüşdüyümüz zaman Sizə danışaram. Bilməyiniz downloaded from KitabYurdu.org
397
kifayətdir ki, onlar aşkar edilib və mən hər ikisini görmüşəm...” — Bax, gördünüz, indi biz əmin olduq ki, hər şey mənim güman etdiyim kimi alınıb, — Ceyn onun sözünü kəsdi, — onlar evləniblər! Elizabet məktubu oxumağa davam etdi: “Mən hər ikisini gördüm. Onlar evlənməyiblər və mən toya heç bir hazırlıq görmədim. Fəqət mənim Sizin adınızda irəli sürməyə cəsarət etdiyim təkliflərlə razılaşsanız, ümidvaram ki, toy kifayət qədər tez olacaq. Sizdən tələb olunan valideynlərinin ölümündən sonra övladlarınıza qalan beş min funtdan ona çatan beşdəbirpayı yazılı şəkildə təsdiq etmək, həmçinin sağ olduğunuz müddətdə ona hər ay yüz funt ödəməkdir. Bütün bu baş verənlərdən sonra mən Sizin etibarlı təmsilçiniz olmaq imtiyazından istifadə edərək, bu şərtlərlə tərəddüdsüz razılaşdım. Bu məktubu çaparla göndərirəm, çünki Sizin cavab mümkün qədər tez alınmalıdır. Yuxarıda deyilənlər Sizə anlamağa kömək edəcək ki, mister Uikhemin vəziyyəti, bir çoxlarına göründüyü kimi, heç də o qədər ümidsiz deyil. Bu mənada biz hamımız yanlışlığa yuvarlanmışıq və mən xəbər verməyə şadam ki, hətta bütün borclarını ödəyəndən sonra onun əlində müəyyən məbləğdə pul qalıb və o bu pulu bacını qızının öz vəsaitlərinə əlavə olai'aq onun adma keçirə bilər. Ümid etdiyim kimi, əgər mənim hər bir işdə Sizin adınızdan hərəkət etmək səlahiyyətimi təsdiq etsəniz, mən ləngimədən Haqerstona downloaded from KitabYurdu.org 398
tapşıraram ki, o, müvafiq saziş hazırlasın. Sizin yenidən Londona gəlməyinizə ehtiyac yoxdur, ona görə də mənim səylərimə və qayğıma güvənərək sakit şəkildə Lonqbornda qaluı. Mümkün olduğu qədər tez cavab göndərin və lütfən, kifayət qədər ayduı ifa edin. Biz bui'ada qərara almışıq - və mən Sizin bəyənmənizə ümid edirəm - bacını qızı kilsəyə mənim evinidən yollanacaq. O bizə bu gün köçəcək. Müəyyən təfərrüatlar dəqiqləşən kimi Sizə bir daha məktub yazacağam. Sizin və s. və i. Edv. Qardiner”. — Bu, ola bilərmi? — Elizabet məktubu qatlayaraq dedi. — Doğrudanmı o onunla evlənəcək? — Demək, Uikhem heç də bizim təsəvvür etdiyimiz qədər yaramaz biri deyil! — Ceyn səsləndi. — Ata, əzizim, Sizi təbrik edirəm! — Siz artıq məktuba cavab yollamısınız? — Elizabet soruşdu. — Hələ yox. Ancaq bunu tezliklə etmək lazım gələcək. Elizabet atasını hərarətlə dilə tutmağa başladı ki, bu işi bir dəqiqə belə təxirə salmasın. — Ata, lütfən, — o yalvardı, — geri qayıdın və dayıya dərhal cavab yazm. Yalnız onu düşünün ki, belə hallarda azacıq gecikmək necə təhlükəlidir! — Əgər bunu etmək sizə xoş deyilsə, — Ceyn təklif etdi, — bəlkə sizin adınızdan məktubu mən yazım? downloaded from KitabYurdu.org
399
— Əlbəttə, xoş deyil, — o cavab verdi. — Ancaq təəssüf ki, məktub yazılmalıdır. Bu sözlərdən sonra onlar geriyə, evə qayıtdılar. — Mən bir söz soruşmaq istərdim, — Elizabet dedi. — Siz təklif olunan şərtləri qəbul edəcəksiniz? — Şərtləri qəbul edəcəyəmmi? Mən, sadəcə, onun yerinə utanıram ki, Lidiyadan ötrü bu qədər az şey tələb edir. — Və Lidiya, onun arvadı olmalıdır! Hətta o halda ki, o, belə insandır. — Bəli, bəli, onun arvadı olmalıdır. İndi artıq heç nə etmək olmaz. Ancaq mən iki şeyi anlamaq istərdim. Birincisi, sizin dayınız ona nə qədər pul vəd edib, ikincisi, mən ona o pulu hansı şəkildə qaytara biləcəyəm? — Pul? — Ceyn səsləndi. — Dayıma? Siz nəyi nəzərdə tutursunuz? — Elə olmasa, ağlı başında olan heç bir adam sağlığımda ildə yüz, mən öləndən sonra isə 50 funt puldan ötrü Lidiya ilə evlənməzdi. — Doğrudan da, — Elizabet dedi, — Bu mənim ağlıma əvvəl gəlməyib. Borclar ödəniləcək, hələ bir nəsə qalacaq da! Burada dayı olmadan, əlbəttə, iş keçməzdi. Bizim dayımız necə də yaxşı və səxavətlidir! Ancaq kaş ki, bu onu müflis etməsin. Kiçik məbləğ burada kömək etməzdi. — Heç vəchlə, — mister Bennet razılaşdı. — Uikhem onunla on mindən az pula görə evlənsə, axmaq olardı. downloaded from KitabYurdu.org 400
Onunla qohum olandan dərhal sonra mən onun haqqında belə pis düşünmək istəməzdim. — On min? İlahi! Sizcə, biz bu cür məbləğin hətta yarısını belə qaytara bilərikmi? Mister Bennet heç bir cavab vermədi və onlann hər biri öz düşüncələrinə dalaraq, evə yaxınlaşana qədər heç nə demədilər. Ata məktub yazmaq üçün birbaşa kitabxanaya getdi, qızlar isə səhər yeməyi otağına yönəldilər. — Doğrudanmı onlar gerçəkdən evlənəcəklər? — Elizabet səsləndi. — Sadəcə, inanılmazdır! Və biz buna hələ sevinməliyik! Ailə səadətinə azacıq ümid belə olmadan və onun gələcək ərinin bütün qüsurlarına baxmayaraq evlənəcəklər — indi onun xilası bundadır! Ah, Lidiya, Lidiya! — Mən özümə onunla təsəlli verirəm ki, əgər o, qıza qarşı gerçək hisslər bəsləməsəydi, Lidiya ilə evlənməzdi, — Ceyn dedi. — Bizim xeyirxah dayımız ona nəsə kömək etsə də, mən inanmıram ki, söhbət on mindən, yaxud hətta ona yaxın bir məbləğdən gedə bilər. Qardinerlərin uşaqları var və ola bilər, hələ olacaq da. Məgər dayım onlardan bu cür məbləğin hətta yansını qoparmaqda haqlıdır? — Əgər biz onun borclarını bilsəydik, — Elizabet dedi, — bir də nikah müqaviləsinə uyğun olaraq bacımın adma nə qədər pul qoyduğunu aydınlaşdırsaydıq, biz dayımın ona nə
downloaded from KitabYurdu.org |