Bozor iqtisodiyoti bo‘lg‘usi iqtisodchilardan iqtisodiy voqeliklarni, iqtisodiy



Yüklə 3,74 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə89/327
tarix07.01.2024
ölçüsü3,74 Mb.
#201807
1   ...   85   86   87   88   89   90   91   92   ...   327
ЖУРАЕВ дарслик-2018

V.
 
Shakllanish sharoitidan kelib chiqib, erkin bozor narxlari va monopol 
narxlarni ajratish mumkin. 
Monopol narxlar 
monopol mavqeiga ega bo‘lgan tovarlarga belgilanib, u 
ishlab chiqarish narxidan yuqori yoki past bo‘lishi mumkin. 
Erkin bozor narxlari – 
sof raqobatli bozor sharoitida vujudga keladi.
Yer, suv, o‘simlik va hayvonot dunyosi kabi tibiiy resurslarga belgilanadigan 
narxlarni 
irratsional narxlar 
deyiladi. 
Yashirin narxlar
xufiyona bozorlarda shakllanadigan narxlarni anglatadi. 
Narxlar darajasi va nisbati bozor holatini ko‘rsatadi. Narxlar darajasi 
ularning mutloq o‘lchamidir. Narx darajasi ikki turga bo‘linadi: 1) Mutloq daraja – 
bu narxning umumiy miqdori bo‘lib, ma‘lum tovarning qancha turishini ko‘rsatadi. 
2) Nisbiy daraja – bu narxning iste‘molchi daromadi xarid qobiliyatidagi ulushini 
ko‘rsatadi. U tovar narxi iste‘molchi pul daromadining necha foizini tashkil 
etishini ko‘rsatadi. Masalan: iste‘molchining bir oylik maoshi 1,5 mln deb faraz 
qilaylik, 1 kg go‘sht narxi 30 ming so‘m. Demak, go‘sht narxining dehqon bir 
oylik daromadidagi nisbiy ulushi2% (30:1500x100)ga teng.
Bozor iqtisodiyotiga o‘tish sharoitida
 
davlatning narx
 
siyosati narxlarni 
erkinlashtirish va milliy bozor narxlarini jahon bozori narxlariga yaqinlashtirishga 
qaratiladi. 
 


150 
Narxlarni erkinlashtirishdan quyidagi maqsadlar ko’zlanadi: 
-
xomashyo 
bilan 
mahsulot 
ayrim 
turlari 
narxlari 
o‘rtasidagi 
nomutanosiblikni yumshatish;
 
-
narx bilan aholi daromadlari va korxonalar foydasi o‘rtasidagi 
mutanosiblikka erishish;
 
-
investitsion tovarlar, iste‘mol tovarlari va xizmatlar narxlarining oqilona 
nisbatini ta‘minlash;

Yüklə 3,74 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   85   86   87   88   89   90   91   92   ...   327




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin