Cəfərova Gülbahar Şahin qızı (magistrantın s a. a. )

II. FƏSİL. TƏDQIQAT ÜÇÜN METODIKA VƏ OBYEKTIN SEÇILMƏSI 
2.1 Yeməkxana təyinatlı metal qabların keyfiyyət göstəricilərinin təyini 
metodları. 
İstehlak mallarının keyfiyyət göstəriciləri dedikdə, məhsulun öz təyinatına müvafiq 
tələbi ödəmə qabiliyyəti, yararlılıq xassələrinin kompleksi başa düşülür. O məhsul 
keyfiyyətli hesab olunur ki, o istehlak tələbini ödəsin. Məhsul istehlak tələbini 
ödəməzsə ona keyfiyyətli məhsul demək olmaz. Ümumiyyətləkeyfiyyətsiz məhsul 
anlayışı yoxdur, aşağı keyfiyyətli məhsul vardır. Bəzən bu anlayışı səhv salırlar. 
Keyfiyyətsiz məhsul satışa buraxılmır. Onlar əsasən istehsal prosesində yaranır və 
tullantı kimi atılır. Aşağı keyfiyyətli məhsullar satışa buraxılır (müəyyən normalar 
əsasında) və bu məhsulun qiymətində brüzə verir. Bəzən saxtalaşdırma nəticəsində, 
aşağı keyfiyyətli məhsul, keyfiyyətli məhsul adı altında satılaraq, istehlakçılar 
aldadılır. Belə olan halda hər bir məhsulun keyfiyyət göstəricilərinin təyini 
metodlarını bilmək lazımdır. Ekspetizanın nəticələrinin qiymətləndirilməsi zamanı 
məhslun növünə, təyinatına, nomenkulturasina nəzər yetirilir. Qiymətlədirmə, 
informasiyanın alınma mənbəyinə görə obyektiv, qiymətləndirilməsinə görə isə 
evristik metodlara bölünür. Bu metodlar da öz növbəsində aşağıdakı şəkildəki kimi 
təsnif olunur.

---

34 
Cədvəl 1.1.Keyfiyyəti qiymətləndirmə metodlarının təsifatı
 
Obyektiv metod. Obyektiv metodla hər hansi bir kənaraçıxma, ölçmə prosesidə 
uğursuzluq, malların xarakteristikası və s. bu kimi şeylərin qiymətləndirilməsinə 
əsaslanır.
Orqanoleptik metod. Ölçmənin hiss üzüvlərimiz vasitəsilə aparılmasına əsaslanır. 
Bunlar iybilmə, dadbilmə, görmə, toxunma orqanlarımız vasitəsilə aparılır. Keyfiyyəti 
qiymətləndirmədə orqanoleptiki üsul sadə olması, ucuz başa gəlməsi, heç bir 
mürəkkəb texnologiyadan istifadə olmamasına görə fərqlənir. Lakin nəticələr 100% 
doğru çıxmaya bilir. Orqanoleptiki metodda iybilmə, dadbilmə üçün xüsusi 
dequstatorlar tələb olunur. Aparılan tədqiqatlara görə hər kəs dequtrator ola bilməz.
Yeməkxana təyinatlı qablarda ilkin ekspertiza üçün orqanoleptiki üsulla 
qiymətləndirmə lazımdır. Odur ki, əvvəlcə qabın xarici görünüşündə olan nöqsanları 
(şirənin qopması, çatlar, rəngində, formasında qeyri-bərabərliyi), qapağının düzgün 
oturub otrmadığını, tutacaqlarının simmetrikliyini vizual olaraq görə bilərik. 
Toxunaraq səthinin hamarlılıq dərəcəsini və s. görə bilərik. Bunun üçün sərişdəli, 
bacarıqlı ekspertlər tələb olunur.