D. Djanabayev, Sh. Murodov, A. Xolmurzayev chizma geometriya

13.8.2. Qiyshiq burchakli standart frontal izometriya

Qiyshiq burchakli frontal izometriyada k_x=k_z=k_y=1 bo’lganligi uchun dan 1²+1²+1²=2+stg²φ yoki ctg²φ =1 bo’ladi.
Bundan φ°=arcctg=45°. Demak, qiyshiq burchakli izometriyada φ proeksiyalash burchagi 45° ga teng ekan.
Qiyshiq burchakli dimetriya uchun k_x=k_z=1 va k_y=0,5 bo’lgani uchun, yoki bundan bo’lib, bo’ladi.
Qiyshiq burchakli dimetriyada proeksiyalash burchagi φ=63^.

13.8.3. Qiyshiq burchakli gorizontal izometriya (zenit aksonometriyasi)

Agar P aksonometriya tekisligi xOy koordinatalar tekisligiga parallel bo’lsa, u holda hosil bo’lgan tasvir gorizontal izometriya (zenit aksonometriyasi) deyiladi (13.16-rasm). Bunda φ burchak ixtiyoriy bo’lishi mumkin.
O_rx_r va O_ry_r o’qlar bo’yicha o’zgarish koeffitsientlari k_x=k_y=1 bo’lib, O_pz_p o’q bo’yicha o’zgarish koeffitsienti k_z - esa 0,7 dan 1 gacha deb olinishi mumkin. Ko’p hollarda k_z=l deb olinadi.
Zenit aksonometriyasi juda katta qurilish maydonida joylashgan binolar, yo’llar, aerodromlar va hokazolarning o’zaro joylashuvini kichik masshtabda ko’rsatish uchun foydalaniladi. 13.17-rasmda minoraning zenit aksonometriyasi tasvirlangan. Minoraning plani α burchakka burilgan.

13.9-§. Aylanish sirtlarining ocherklarini aksonometriyada yasash

13.9.1. Parallellar usuli

Bu usul asosan aylanish o’qi bo’ylab cho’zilgan aylanish sirtlarning aksonometriyalarini yasash uchun qo’llaniladi. 13.18,a-rasmdagi chizmada berilgan aylanish sirtining bir necha paralellari (aylanalari) o’tkaziladi. Bu paralellarining aksonometriyalari bo’lgan ellipslar chiziladi. Bu ellipslarni o’rab oluvchi m egri chiziq aylanish sirtining ocherki bo’ladi. Sirtning aksonometriyasi 13.18,b-rasmda to’g’ri burchakli izometriyada yasalgan.

13.16-rasm. 13.17-rasm.

a) b)
13.18-rasm.