elmi obyektivlik ilə filosofun sosial mövqeyi
arasında münasibət məsələsinə də diqqət yetirilməlidir. Hər bir fəlsəfi
tə‟lim müəyyən cəmiyyətin məhsuludur və onun mədəniyyətinin, həyat
ukladının tə‟sirinə mə‟ruz qalır. Deməli ayrı-ayrı dövrlərdə fəlsəfi fikri
təmsil edən mütəfəkkirlərin sosial mövqeyi və mənafeləri bu elmə özünün
müəyyən möhürünü vurur. Buna baxmayaraq fəlsəfə insanlar tərəfindən
tarixi prosesdə əldə edilmiş ümumi nəticələri vahid bir tam kimi
birləşdirir. O, tarixilik prinsipini əldə rəhbər tutmaqla həqiqi sərvətləri,
uydurma sərvətlərdən, daimi əbədi sərvətləri keçici, müvəqqətilərdən,
ümumbəşəri sərvətləri xüsusi, qrup xarakterli sərvətlərdən fərqləndirə bi-
lir.
18
Elmi fəlsəfə ən geniş miqyasda götürülən ictimai- tarixi həyata
yönəlir. Odur ki, burada
əbədi ilə müvəqqəti, konkret tarixi
bir- birilə
ayrılmaz əlaqədə çıxış edir. Belə ki, fəlsəfənin əsasında duran insan və
təbiət, şəxsiyyət və cəmiyyət arasındakı münasibətlərin öyrənilməsi ayrı-
ayrı dövrlərdə konkret formasını dəyişdirsə də, bütövlükdə ümumdünya
tarixi xarakteri daşıyır.
Fəlsəfi dünyagörüşündə
insan problemi
də çox mühüm əhəmiyyət
kəsb edir. Mə‟nəvi fəaliyyətin müstəqil sahəsi kimi yarandığı dövrdən
e‟tibarən fəlsəfədə insan problemi əbədi yer tutmuşdur. Tarixi prosesin
dönüş məqamlarında, mədəniyyətdə dərin dəyişikliklər baş verdiyi,
sərvətlərin əsaslı surətdə yeniləşdiyi dövrlərdə isə bu problemə diqqət da-
ha da artır.
Hazırda açıq, demokratik cəmiyyətə keçid şəraitində insan
probleminə yeni baxış özünü göstərir, insana ictimai həyatda mərkəzi yer
verilir. Indi ictimai tərəqqi, onun me‟yarı, bütövlükdə hər şey insan üçün
nə dərəcədə gərəkli olması ilə ölçülür.
|