Dərslik Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyinin

______________Milli Kitabxana_____________ 

 126

ibadət mühüm yer tuturdu. Təbiətdə mövsümlərin dəyişilməsi dini 

təsəvvürlər əsasında izah olunurdu. Bu, İnanna (akkadlarda - İştar) 

və Dumuzi əfsanəsində öz əksini tapmışdı.  Əfsanənin  Şumer 

variantına görə, məhəbbət ilahəsi  İnanna ilahi mənşəli çoban 

Dumuziyə  ərə gedir. Sonra o, ölüləri diriltmək üçün axirət 

dünyasına yollanır. Burada onun bacısı Ereşkiqal hökmranlıq 

edirmiş.  İnanna o dünyaya yola düşməzdən  əvvəl köməkçisi 

Ninşubura müəyyən göstərişlər verir. O, axirət dünyasının yeddi 

qapısını keçməli olur. Hər qapı ağzında onun paltarını soyundurur 

və  bəzək  əşyalarını  əlindən alırdılar. Sonuncu qapıdan o, çılpaq 

halda yeraltı aləmə qədəm qoyanda Ereşkiqal və anunnaklarla üz-

üzə  gəlir. Onların dəhşətli və  zəhmli baxışı  İnannanı öldürür. 

Ninşubur görür ki, üç gün, üç gecə keçdi, lakin İnanna qayıtmadı. 

İnannanın tapşırığını yadına salır, allahlardan onu diriltmək üçün 

kömək diləyir. Enlil və Nanna imtina edirlər, yalnnız Enki ona 

köməklik əlini uzadır. O, vücudlar yaradır, onlara «dirilik yemi» 

və «dirilik suyu» verib o dünyaya göndərir. Bu vücudlar İnannanı 

dirildirlər. Lakin axirət dünyasının qayda-qanununa görə, oraya 

gedən işıqlı dünyaya qayıda bilməzdi, işıqlı dünyaya qayıtmaq 

istəyən adam özünə əvəz verməli idi. İnanna da bu qaydaya riayət 

etməli idi. Bu şərtlə  İnanna zalım iblislərin müşayiəti ilə  işıqlı 

dünyaya qayıdır. Çox gəzdikdən sonra İnanna Uruk şəhərinin 

Kullab məhəlləsinə  gəlib çatır. Bu şəhərin hökmdarı onun əri 

Dumuzi imiş. İnanna görür ki, Dumuzi arvadının taleyinə ağlamaq 

əvəzinə şadlanır, gününü eyş-işrətlə keçirir. İnanna ona öldürücü 

nəzər salır və  ərini amansız iblislərə  təhvil verir. Dumuzi 

qorxusundan ağappaq olur, dərdini bacısı Geştinannaya danışır. 

Geştinanna ona gizlənməyi məsləhət görür. İblislər Geştinannanı 

tutub, ona əzab-əziyyət verirlər və ondan Dumuzinin yerini xəbər 

alırlar. Bacısını ölümdən xilas etmək üçün Dumuzi üzə  çıxır. 

İblislər onun əl-qolunu bağlayıb, o dünyaya aparmaq istəyirlər. 

Dumuzi arvadının qardaşı Utudan onu ceyran görkəminə 

salmasını xahiş edir. Ceyran görkəminə düşmüş Dumuzi qaçıb bir 

müddət gizlənə bilir. İblislər onu tapırlar və döyə-döyə öldürürlər. 

Lakin bitki ilahəsi Geştinanna qardaşının daima o dünyada 

yaşamasına razı olmur. İlin yarısını qardaşının yerinə o dünyada 

---