Dərsliyə Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirinin 21 aprel 2003-cü il tarixli 305 saylı əmri ilə qrif verilmişdir

19.5. İdarəetmənin psixoloji aspektləri  
Qeyd edildiyi kimi, idarəçilik prosesinin əsas spesifikası rəhbər tərəfindən tabeliyindəkilərin istehsalat 
vəzifələrini məqsədyönlü icra etmələrini təmin etməkdən ibarətdir. Bu səbəbdən çox vaxt deyirlər ki, rəhbər “öz 
əlləri ilə deyil, tabeliyindəkilərin əlləri ilə işləyir”. 
Özlərinin idarçilik fəaliyyətində, hər şeydən öncə, üç aspektə daimi diqqət yetirilməsi zərurəti həmişə 
rəhbərlər qarşısında real olaraq durur.  
1) istehsalat vəzifələrinin bilavasitə icraçıları kimi insanlara diqqət göstərmək, bu isə onlara 
istehsalat vəzifələrinə uyğun gələn davranış üslubunu öyrətməyi, onların keyfiyyətini artırmağı, onlarda 
müsbət dəyərli peşə  fəaliyyəti yönümünü və motivlərini inkişaf etdirməyi, istehsalat kollektivlərini 
formalaşdırmağı, təşkilatın korporativ ruhunu inkişaf etdirməyi və s. nəzərdə tutur;  
2) peşə  fəaliyyətinin məqsəd və  vəzifələrinin dəqiq müəyyənləşdirilməsinə, xarici mühitdə 
dəyişmələr şəraitində təşkilatın məqsədlərinin həyata keçirilməsində strateji və taktiki məsələlərin həllinə 
və s. nail olma. 
3) istehsalat vəzifələrinin yerinə yetirilməsi üçün şəraiti təmin etmək, bu isə özündə 
kommunikasiyanı təkmilləşdirməyi, iş yerlərində əlverişli şərait, səmərəli idarçilik istehsal texnologiyası 
yaratmağı, eləcə  də operativ qərarlar qəbul etmək üçün icraçılara zəruri səlahiyyətlər ayırmağı ehtiva 
edir.  
Özlərinin idarəçilik fəaliyyətlərinin gedişatı  təcrübəsində  rəhbərlər üstünlüyü yalnız istehsalat 
vəzifələrinə  və  fəaliyyət subyektlərinə (vəzifələrin icraçılarına); idarəçilik fəaliyyətinin bütün göstərilmiş 
əvvəlki istiqamətlərinə və bu istiqamətlərlə bərabər, məsələn, qərarın qəbul edilmə vaxtı, əməkdaşların intizamı 
və s. kimi həmin momentdə mühüm olan digər göstəricilərə verə bilərlər. Bütün bu hallarda rəhbərdə müvafiq 
olaraq bir ölçülü, ikiölçülü, üçölçülü və çoxölçülü idarəçilik düşüncəsinin (təfəkkürünün) inkişafından danışılır.  
Birölçülü idarəçilik düşüncəsi (təfəkkürü) rəhbərin özünün idarəçilik faliyyətində, hər  şeydən öncə, 
meydana çıxan vəzifələrə oriyentirini (meylini) xarakterizə edir. Situasiyanın digər elementləri (fəaliyyət 
subyekti və şəraiti) rəhbərin yüksək diqqətindən kənarda qalır.  
İkiölçülü idarəçilik düşüncəsi (təfəkkürü) rəhbərin diqqətini həm istehsalat vəzifələrinə, həm də 
onların icraçılarına yönəldir.  
Üçölçülü idarəçilik düşüncəsi zamanı rəhbər diqqətini təkcə fəaliyyətə (vəzifəyə) və insana (subyektə) 
deyil, həm də fəaliyyətin obyektiv şəraitinə yönəldir.  
Çoxölçülü idarəçilik düşüncəsi elə  rəhbər üçün xarakterikdir ki, konkret situasiyadan asılı olaraq 
özünün idarəçilik fəaliyyətində, yuxarıda nəzərdən keçirilən oriyentasiyalardan başqa, bu və ya digər xüsusi 
göstəriciləri birinci yerə qoya bilsin. Belə göstəricilər, məsələn, fəaliyyətin nəticəsinin keyfiyyəti, qərarın qəbul 
edilmə sürəti, əməkdaşların motivasiyası və s. ola bilər.  
Lakin rəhbərdə hansı növ idarəçilik düşüncəsi olursa-olsun və buna uyğun olaraq, o hansı idarəetmə 
üslubuna tərəfdar olursa-olsun, onun hərəkətləri hansısa vaxt anında effektli və ya effektsiz ola bilər. Hər şey 
konkret situasiya amillərindən asılıdır.  
İdarəetmə üslubunun çevikliyi, idarəetmənin effektli üslubunu effektsiz üslubundan sərfəli  şəkildə 
fərqləndirir və bir qayda olaraq, idarəçilik fəaliyyətinin səmərəliliyinə təminat verir. 
Gömrük orqanı rəhbərinin yüksək idarəçilik fəaliyyəti onun gömrükxana əməkdaşları və müştəriləri ilə 
xidməti etika normalarında ifadə olunan gündəlik ünsiyyətində təzahür edir. Xidməti etik normalara aşağıdakılar 
daxildir:  
1) rəhbərin ünsiyyət demokratizmi;  
2) sadəliyi;  
3) diqqətliliyi;  

162 
 
4) inam mühiti yaratmaq bacarığı; 
5) ünsiyyət zamanı nəzarətliliyi və düzgünlüyü;  
6) verdiyi sözə əməl etməyi;  
7) dəqiqliyi və məsuliyyətliliyi.  
Bütün sadalananlarla bərabər intizamlı, səliqəli və davranış  tərzində  dəqiq və mütəşəkkil olan rəhbər 
kollektivdə xüsusi hörmətə malik olur və işləri də qaydasında gedir.  
AR DGK-da xidməti sənədlərin hazırlanması, hərəkəti, icrası, uçotu və saxlanmasını tənzimləyən vahid 
qaydalar komitə sədrinin 28 dekabr 1998-ci il tarixli 075 saylı əmri ilə təsdiq edilmiş təlimatla müəyyən edilir. 
Azərbaycan Respublikasında bazar münasibətlərinin təkamülü, dünya iqtisadi sisteminin inteqrasiyası, 
Ümumdünya Ticarət Təşkilatına üzv olmağa hazırlıq xarici iqtisadi fəaliyətin liberallaşdırılması  şəraitində 
gömrük sisteminin inkişafını və təkmilləşdirilməsini tələb edir.  
İnkişaf etmiş ölkələrin təcrübəsinə əsasən Azərbaycan Respublikasının gömrük sistemininin inkişafı və 
təkmilləşdirilməsi proqramının hazırlanmasına böyük ehtiyac vardır. Bu proqram, gömrük sisteminin 
təkmilləşdirilməsinin taktiki və strateji toplusundan ibarət olmalıdır.  
Faktiki tədbirlərə aşağıdakılar daxildir:  
1) gömrük rəsmiləşdirilməsinə sərf edilən vaxtın qısaldılması;  
2) gömrük proseduralarının sadələşdirilməsi;  
3) gömrük məlumatlarının işlənməsi sisteminin tamamilə avtomatlaşdırılması;  
4) gömrük və gömrükətrafı infrastrukturların inkişafı.  
Strateji tədbirlərə isə Ümumdünya Gömrük Təşkilatının tövsiyələri aid edilir.  
 
 
 
 

163 
 
İstifadə olunmuş normativ-hüquqi aktların və ədəbiyyatların  
Siyahısı  
 
I. Beynəlxalq hüquqi aktlar  
1. BMT-nin Baş Assambleyası  tərəfindən 10 dekabr 1948-ci ildə  qəbul olunmuş “Ümumdünya insan 
haqları bəyannaməsi”. 
2. Diplomatik əlaqələr haqqında Vyana konvensiyası, 1961. 
3. Konsulluq əlaqələri haqqında Vyana konvensiyası, 1961. 
4. Narkotik vasitələr haqqında Vahid konvensiya BMT sənədləri.  1961 (1972-ci ildəki əlavələrlə). 
5. Hava gəmilərinin bortunda baş verən cina1yətlər və digər aktlar haqqında konvensiya 14 sentyabr 
1963. 
6. Psixotrop maddələr haqqında BMT konvensiyası 1971. 
7. Beynəlxalq alqı-satqı müqavilələri haqqında BMT-nin Vyana konvensiyası 11 aprel 1980. 
8. Dəniz hüquqi barədə BMT konvensiyası, 1982. 
9. Narkotik vasitələrin və psixotrop maddələrin qanunsuz dövriyyəsinə qarşı mübarizə haqqında BMT 
konvensiyası. 1988. 
10. Tariflər və ticarət üzrə Baş Saziş. (TTBS) 30, XI.1947. 
11. Ticarət xidmətləri üzrə Baş razılaşma. TTBS (Saziş Uruqvay raundu çərçivəsində imzalanmışdır). 
12. Ümumdünya Ticarət Təşkilatının yaradılması haqqında müqavilə (TTBS-1994). 
13. Gömrük Əməkdaşlığı Şurasının (GƏŞ) yaradılması haqqında Konvensiya, 4 noyabr 1952-ci il. 
14. Gömrük məqsədi üçün mal dəyərinin müəyyənləşdirilməsi haqqında Konvensiya. 28 iyul 1953-cü il. 
15. Turistlər üçün gömrük güzəştləri barədə konvensiya. 1954-cü il.  
16. Brüssel tarif nomenklaturası haqqında Konvensiya, 11 sentyabr 1959-cu il. 
17. Müvəqqəti ixrac haqqında İstanbul Konvensiyası, 27.11.1992-ci il.  
18. Mülki, ailə və cinayət işləri üzrə hüquqi münasibətlər və hüquqi yardım haqqında konvensiya, 22 
yanvar 1993-cü il (MDB üzvləri arasında). 
19. Gömrük proseduralarının harmonikləşdirilməsi və sadələşdirilməsi haqqında beynəlxalq Kioto 
konvensiyası, 25.08.1974. 
20. Malların təsvir və kodlaşdırılmasının harmonikləşdirilmiş sistemi haqqında Beynəlxalq Konvensiya 
(Brüssel 14.06.1983) 
21. TTBS VII maddəsinin tətbiqi barədə Saziş 01.01.1981. 
22. TİR karnetindən (TİR - beynəlxalq yükdaşımalar) istifadə etməklə beynəlxalq yükdaşımalar 
haqqında Gömrük Konvensiyası, 1975-ci il.  
23. Konteynerlər haqqında gömrük konvensiyası 06.12.1975. 
24. MDB ölkələrinin Xarici İqtisadi Fəaliyyətinin mal nomenklaturasının, malların kodlaşdırılması və 
təsvirinin Harmonikləşdirilməsi sistemi haqqında Beynəlxalq Konvensiyaya uyğun aparılması haqqında. 
Moskva, 1996. 
 
II. Azərbaycan Respublikasının Qanunları və hüquqi aktları  
1. “Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası” Bakı 1995. 
2. “Azərbaycan Respublikasının Gömrük Məcəlləsi” Bakı 1997. 
3. “Azərbaycan Respublikasının Cinayət Məcəlləsi Bakı 2000. 
4. “Azərbaycan Respublikasının Cinayət-Prosessual Məcəlləsi”, Bakı 1999. 
5. “Azərbaycan Respublikası “İnzibati-Prosessual Məcəlləsi”, Bakı 1999. 
6. “Azərbaycan Respublikası Mülki-Prosessual Məcəlləsi” Bakı, 1999. 
7. “Azərbaycan Respublikasının Hava Məcəlləsi” Bakı 1994. 
8. “Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsi” Bakı 1999. 
9. “Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsi”, Bakı 2000. 
10. “Azərbaycan Respublikasının İnzibati Xətalar Məcəlləsi”, Bakı 2000. 
11. “Xarici investisiyaların qorunması haqqında” Qanun, Bakı, 1992.  
12. “Sahibkarlıq haqqında” Bakı, 1992. 
13. “Sığorta haqqında” Bakı, 1993. 
14. “Dövlət yol fondu haqqında” Bakı, 1994. 
15. “Müəssisələr haqqında” Qanun, Bakı, 1994. 
16. “Normativ-hüquqi aktlar haqqında” Qanun, Bakı, 2000. 
17. “Valyuta tənzimi haqqında” Qanun, Bakı, 1994. 
18. “İnvestisiya fəaliyyəti haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu, Bakı, 1995.  
19. “Gömrük tarifi haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu, Bakı, 1995. 

164 
 
20. “Mühasibat uçotu haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu, Bakı, 1995. 
21. “Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq müqavilələrinin bağlanması, icrası  və  ləğv edilməsi 
qaydaları haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu, Bakı, 1995. 
22. “İstehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi haqqında” Qanun,       Bakı, 1995 
23. “Azərbaycan Respublikasının Milli Bankı haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu, Bakı, 
1996.  
24. “Azərbaycan Respublikasında banklar və bank fəaliyyəti haqqında” Qanunu, Bakı, 1996.  
25. “Hüquqi şəxslərin dövlət qeydiyyatı haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanun, Bakı, 1996 
26. “Standartlaşdırma haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu, Bakı, 1996. 
27. “Bitki karantini haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu, Bakı, 1996.  
28. “Dövlət sirri haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu Bakı, 1996. 
29. “Sosial sığorta haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu, Bakı, 1997. 
30. “Vətəndaşların müraciətlərinə baxılması qaydası haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu, 
Bakı, 1997. 
31. “Məhkəmələr və hakimlər haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu, Bakı, 1997. 
32. “Rabitə haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu, Bakı, 1997. 
33. “Mədəniyyət haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu, Bakı, 1998. 
34. “İnformasiya, informasiyalaşdırma və informasiyanın mühafizəsi haqqında” Azərbaycan 
Respublikasının Qanunu, Bakı, 1998. 
35. “Məlumat azadlığı haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu, Bakı, 1998. 
36. “Girov haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu, Bakı, 1998. 
37. “Azərbaycan Respublikasının vətəndaşlığı haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu, Bakı, 
1998. 
38. “Əmtəə nişanları  və coğrafi göstəricilər haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu, Bakı, 
1998. 
39. “Polis haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu Bakı 1999. 
40. “Əməliyyat-axtarış fəaliyyəti haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu, 1999. 
41. “Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının bayrağı haqqında” Azərbaycan Respublikasının 
qanunu. Bakı, 2001. 
42. “Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının tanınma nişanı haqqında” Azərbaycan 
Respublikasının Qanunu. 
43. “Şərti maliyyə vahidi haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu. Bakı, 2001. 
44. “Malların təsviri və kodlaşdırılması üzrə harmonikləşdirilmiş   sistem haqqında” Beynəlaxq 
Konvensiyaya və göstərilən konvensiyaya düzəliş protokoluna qoşulmaq barədə Azərbaycan Respublikasının 
Qanunu, “Azərbaycan” qəzeti. 21 iyul 2000-ci il N 163. (2574) 
45. AR İXM-in təsdiq edilməsi, qüvvəyə minməsi və bununla bağlı hüquqi tənzimləmə  məsələləri 
haqqında” AR Qanununun tətbiq edilməsi barədə AR-in bəzi qanunvericilik aktlarının qüvvədən düşmüş hesab 
edilməsi haqqında 30.XII.2003-cü ildə qəbul olunmuş AR-nın Qanunu. “Azərbaycan” qəzeti. 15 fevral 2004. 
31.  №598-IIQD / 05.03.2004. Azərbaycan Respublikasının Cinayət-Prosessual Məcəlləsinin tətbiq 
edilməsi ilə  əlaqədar Azərbaycan Respublikasının bəzi qanunvericilik aktlarına dəyişikliklər və  əlavələr 
edilməsi haqqında 
32.  №606-IIQ / 19.03.2004. "Azərbaycan Respublikası hökuməti və Fransa Respublikası hökuməti 
arasında gömrük hüquqpozmalarının qarşısının alınması, təhqiqatının aparılması, aşkar edilməsi və aradan 
qaldırılmasına dair qarşılıqlı inzibati yardım haqqında" sazişin təsdiq edilməsi barədə 
33.  №650-IIQD / 14.05.2004. Azərbaycan Respublikasının Gömrük Məcəlləsinə  dəyişikliklər və 
əlavələr edilməsi haqqında 
34.  №667-IIQ / 21.05.2004. «GUÖAM iştirakçısı olan dövlətlərin hökumətləri arasında gömrük 
işlərində qarşılıqlı yardım və əməkdaşlıq haqqında» Sazişin təsdiq edilməsi barədə 
35.  №737-IIQ / 10.09.2004. «Azərbaycan Respublikası hökuməti və Pakistan İslam Respublikası 
hökuməti arasında gömrük işi sahəsində  əməkdaşlıq və qarşılıqlı yardım haqqında» Sazişin təsdiq edilməsi 
barədə 
36. №772-IIQ / 26.10.2004. İxrac nəzarəti haqqında 
37. №776-IIQ / 26.10.2004. «Azərbaycan Respublikası hökuməti və Belçika Krallığı hökuməti arasında 
gömrük məsələləri üzrə qarşılıqlı inzibati yardımın göstərilməsi haqqında» ikitərəfli sazişin təsdiq edilməsi 
barədə  
38. №779-IIQ / 26.10.2004. «Azərbaycan Respublikası hökuməti və Yunanıstan Respublikası hökuməti 
arasında gömrük işi sahəsində qarşılıqlı yardım haqqında» sazişin təsdiq edilməsi barədə 

165 
 
39.  №824-IIQ / 01.03.2005. «Azərbaycan Respublikası hökuməti və Belarus Respublikası hökuməti 
arasında gömrük işi sahəsində əməkdaşlıq və qarşılıqlı yardım haqqında» Sazişin təsdiq edilməsi barədə 
40.  №851-IIQD / 04.03.2005. «Gömrük orqanlarında xidmət haqqında»  Əsasnaməyə  əlavə edilməsi 
haqqında 
41. №855-IIQD / 04.03.2005. «Poçt rabitəsi haqqında» Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiqi ilə 
əlaqədar Azərbaycan Respublikasının bəzi qanunvericilik aktlarına dəyişikliklər və əlavələr edilməsi barədə 
42.  №910-IIQ / 10.05.2005. «Azərbaycan Respublikası Hökuməti və  İtaliya Respublikası Hökuməti 
arasında gömrük hüquqpozmalarının qarşısının alınması, araşdırılması  və aradan qaldırılmasına dair qarşılıqlı 
inzibati yardım haqqında» Sazişin təsdiq edilməsi barədə  
43. №924-IIQ /10.06.2005. Qiymətli metallar və qiymətli daşlar haqqında 
44. №931-IIQ / 14.06.2005. «Azərbaycan Respublikası Hökuməti və Çin Xalq Respublikası Hökuməti 
arasında gömrük işi sahəsində qarşılıqlı yardım haqqında» Sazişin təsdiq edilməsi barədə 
45.  №975-IIQ / 01.09.2005. "Azərbaycan Respublikası Hökuməti və Polşa Respublikası Hökuməti 
arasında gömrük işi sahəsində əməkdaşlıq və qarşılıqlı yardım haqqında" sazişin təsdiq edilməsi barədə 
46.  №48-IIQD / 30.12.2005. «Azərbaycan Respublikasının  ərazisində dövriyyəsi qadağan edilmiş, 
məhdudlaşdırılmış  və  nəzarət edilən narkotik vasitələrin, psixotrop maddələrin, habelə Azərbaycan 
Respublikasının  ərazisində idxalına, ixracına, tranzit nəql edilməsinə  və istehsalına lisenziya (xüsusi razılıq) 
tələb olunan prekursorların siyahılarının təsdiq edilməsi haqqında» Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiqi 
ilə əlaqədar Azərbaycan Respublikasının bəzi qanunvericilik aktlarına dəyişikliklər edilməsi barədə 
47. №143-IIIQ / 02.10.2006. «Azərbaycan Respublikası Hökuməti və Moldova Respublikası Hökuməti 
arasında gömrük işi sahəsində əməkdaşlıq və qarşılıqlı yardım haqqında» Sazişin təsdiq edilməsi barədə 
48. №313-IIIQD / 17.04.2007. «Narkotik vasitələrin, psixotrop maddələrin və onların prekursorlarının 
dövriyyəsi haqqında» Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiqi ilə  əlaqədar Azərbaycan Respublikasının 
bəzi qanunvericilik aktlarına dəyişikliklər və  əlavələr edilməsi və  bəzi qanunvericilik aktlarının qüvvədən 
düşmüş hesab edilməsi barədə 
49.  №338-IIIQ / 22.05.2007. «Azərbaycan Respublikası Hökuməti və Amerika Birləşmiş  Ştatları 
Hökuməti arasında gömrük məsələləri üzrə qarşılıqlı yardım və əməkdaşlıq haqqında» Sazişin təsdiq edilməsi 
barədə 
50. “Azərbaycan Respublikası ərazisinə gətirilən, əlavə dəyər vergisindən azad olunan malların siyahısı 
haqqında” Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 13 iyul 2000-ci il tarixli 124 saylı qərarı.  
51. “Azərbaycan Respublikasının  ərazisinə  gətirilən aksiz vergisinə  cəlb olunan malların aksiz 
dərəcələrinin təsdiq edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Nazirlər kabinetinin 19 yanvar 2001-ci il 
tarixli 20 saylı qərarı.  
52. “Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli  şəxsləri üçün xüsusi geyim formasının, 
fərqlənmə nişanlarının təsviri və onların təchizat normasının təsdiq edilməsi haqqında” Azərbaycan 
Respublikası Nazirlər Kabinetinin 5 aprel 2001-ci il tarixli 75 saylı qərarı.  
53. “Azərbaycan Respublikasında ixrac-idxal əməliyyatları üzrə gömrük rüsumlarının dərəcələri, 
gömrük rəsmiləşdirilməsinə görə alınan yığımların miqdarı haqqında” Azərbaycan Respublikası Nazirlər 
Kabinetinin 12 aprel 2001-ci il tarixli, 80 saylı qərarı. 
54. “Azərbaycan Respublikasında ixrac-idxal əməliyyatları üzrə gömrük rüsumlarının dərəcələri, 
gömrük rəsmiləşdirilməsinə görə alınan yığımların miqdarı haqqında” AR Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 12 
aprel tarixli 80 saylı  qərarına dəyişiklik edilməsi barədə AR NK-nın 22 dekabr 2003-cü il tarixli 161 saylı 
Qərarı. 
55. Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 12 aprel tarixli 80 saylı  qərarı ilə  təsdiq 
edilmiş “Azərbaycan Respublikasının ərazisinə gətirilən mallar üzrə gömrük idxal rüsumlarının dərəcələri”ndə 
dəyişikliklər edilməsi barədə AR NK-nın 20 aprel 2004-cü il tarixli 58 saylı Qərarı. 
56. №230 / 15.12.2005. «İxrac nəzarəti haqqında» Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiqi ilə bağlı 
bəzi normativ aktların təsdiq edilməsi barədə  
57. №4 / 09.01.2006. «Gömrük orqanlarının vəzifəli şəxslərinə fasiləsiz xidmət illərinə görə əlavələrin 
ödənilməsi üçün xidmət illərinin hesablanması Qaydası»nın təsdiq edilməsi haqqında  
58.  №42 / 09.02.2006. «İxrac nəzarətinə düşən malların nomenklaturuna uyğun kodlar üzrə, habelə 
işlərin, xidmətlərin, əqli fəaliyyətin nəticələrinin Siyahısı»nın  təsdiq edilməsi haqqında 
59.  №53 / 18.02.2006 «Gen mühəndisliyi  əsasında alınmış bitki toxumlarının Azərbaycan 
Respublikasının  ərazisinə  gətirilməsinə yol verilə bilən müstəsna hallar və  gətirilmə Qaydası»nın təsdiq 
edilməsi haqqında  
60.  №93 / 04.04.2006.  «Azərbaycan Respublikasında ixrac-idxal əməliyyatları üzrə gömrük 
rüsumlarının dərəcələri, gömrük rəsmiləşdirilməsinə görə alınan yığımların miqdarı haqqında» Azərbaycan 
Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 12 aprel tarixli, 80 nömrəli qərarına  əlavə olunmuş Azərbaycan 

166 
 
Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2003-cü il 22 dekabr tarixli, 161 nömrəli qərarı ilə  təsdiq edilmiş 
«Azərbaycan Respublikasının  ərazisinə  gətirilən mallar üzrə gömrük idxal rüsumlarının dərəcələri»ndə 
dəyişikliklər edilməsi barədə  
61.  №185 / 26.07.2006. Azərbaycan Respublikasında bəzi fəaliyyət növləri üzrə ixracın 
stimullaşdırılması haqqında  
62.  №73 / 10.05.2007. Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 31 may tarixli, 105 
nömrəli qərarı ilə  təsdiq edilmiş «Fiziki şəxslər tərəfindən istehsal və kommersiya məqsədləri üçün nəzərdə 
tutulmayan malların Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilməsi Qaydaları»na əlavə edilməsi 
barədə 
63. №85 / 29.05.2007. Azərbaycan Respublikasında istehsal olunan minik avtomobillərinə, istirahət və 
ya idman üçün yaxtalara və bu məqsədlər üçün nəzərdə tutulan digər üzən vasitələrə aksiz dərəcələrinin 
müəyyən edilməsi barədə 
64. №116 / 25.07.2007. «Hazırlanması, keyfiyyətinin, təhlükəsizliyinin və səmərəliliyinin araşdırılması 
məqsədi ilə  dərman vasitələrinin elmi tədqiqat müəssisələri tərəfindən Azərbaycan Respublikasına idxalı 
Qaydası»nın təsdiq edilməsi haqqında 
65. №141 / 25.09.2007. «Dərman vasitələrinin humanitar məqsədlər üçün Azərbaycan Respublikasına 
idxalı Qaydası»nın təsdiq edilməsi haqqında 
66. №190 / 29.11.2007. «Malın mənşə ölkəsinin təyin edilməsi Qaydası»nın təsdiq edilməsi haqqında 
 
III. Ədəbiyyat 
1.  İmanov M. “Azərbaycan Respublikasında qaçaqmalçılıq  əməlləri ilə cinayət-hüquqi mübarizə 
məsələləri”, “Hüquq ədəbiyyatı” Bakı, 1999. 
2. “Azərbaycan tarixi” ən qədim dövrlərdən XX əsrin əvvəllərinə qədər. Bakı “Elm” 1993. 
3. Məmmədov S.M. və b. “Vergi və gömrük işi”. Bakı, 1996. 
4. Paşayev Q. “Azərbaycanın xarici iqtisadi fəaliyyətinin cinayət və gömrük qanunvericiliyi ilə 
müdafiəsi”, Bakı, 1997. 
5. Heydərov K.F. “Gömrük işinin əsasları, gömrük işinin təşkili və texnologiyası”, 1-ci cild Azərbaycan 
Dövlət Nəşriyyatı, Bakı, 1998. 
6. Heydərov K.F. “Gömrük işinin  əsasları, gömrük orqanlarının iqtisadi fəaliyyəti”, 2-ci cild, 
Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı, Bakı 1999. 
7. Heydərov K.F. “Gömrük işinin Əsasları, gömrük orqanlarının hüquq - mühafizə fəaliyyəti”, 3-cü cild, 
Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı, Bakı, 2000. 
8. Heydərov K.F. “Gömrük işinin  əsasları” gömrük işinin idarə edilməsi və inkişafı, 4-cü cild 
Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı, Bakı 2000. 
9. Heydərov K.F. İbrahimov T.T. “Gömrük işi-iqtisadi suverenlik və təhlükəsizlik”, Bakı, 1999. 
10. Nuriyev C., Əliyev Z., İsmayılov G. “Gömrük statistikası”,  Dərs vəsaiti. “Qanun” nəşriyyatı, Bakı, 
2000. 
11. Nuriyev C.Q. “Beynəlxalq iqtisadi əlaqələrin hüquqi tənzimlənməsi”. Qanun, Bakı, 2000. 
12. Nuriyev C.Q., Şəkərəliyev A.Ş., Əliyev A.Ə., Əhmədov S.T. “Gömrük ekspertizası”. Bakı. “Qanun” 
– 2003. 
13. Heydərov K..F. Gömrük işinin əsasları. Dərslik. Bakı-2004. 
14. Hedərov K.F., Əliyev A.Ə., Nuriyev C.Q., Mehdiyev S.M. Gömrük rəsmiləşdirilməsi. Dərslik. 
Bakı-2006 
15. Nuriyev C.Q. Azərbaycanın gömrük tarixi. Dərs vəsaiti.Bakı-2007 
16. Nuriyev C.Q. Gömrük etikası. Dərs vəsaiti. Bakı-2007 
17. Əliyev A.Ə. “Azərbaycanın xarici ticarət-iqtisadi əlaqəsi”. Bakı - “Ozan”, 2001. 
18. Feyzullabəyli İ.Ə., İbişov E.İ.., İsrafilov H.A. “Beynəlxalq ticarət işi”. Dərslik. Bakı 2001. 
19. Nuriyev C.Q. “Gömrük Hüququ”.  Ali məktəblər üçün dərslik. Bakı “Təfəkkür”, 2002. 
20. Əliyev A.Ə., Nuriyev C.Q., Nuriyeva G.C. “İqtisadiyyat və hüquq” Ensiklopedik izahlı lüğət. Bakı, 
“Qanun” 2002. 
21. Əliyev A.Ə., Şəkərəliyev A.Ş. “Bazar iqtisadiyyatına keçid: Dövlətin iqtisadi  siyasəti”. Bakı, 2002. 
22. Aliev A.A. “Tamojennoe delo i razvitie mirovoy gkonomiki”, Baku, 2002. 
 
 
 

167 
 
               ƏLAVƏ 1 
Azərbaycan Respublikası Dövlət Gömrük Komitəsinin strukturu 
 
Yarandığı gündən indiyə  qədər  şərəfli bir tarixi yaşamış Azərbaycanın vahid gömrük sisteminin 1 
yanvar 2009-ci ilə olan strukturu aşağıdakı kimidir: