Dezinfektologiya

Maye repellentlər – DETA-emulsiya, DETA-N losyon, arodet sayılır. Paltarı 
işləmək üçün akroftal emulsiya; oksazol – aerozol balonu; permanon – aerozol; 
çifoks – 25% li emulsiya konsentratı; neorepellent – aerozol balonu şəklində istifadə 
edilir.
Dezinseksiya məqsədilə təmas təsirli aşağıdakı kimyəvi birləşmələr də tətbiq 
olunur: 
Kerosin – doymuş karbohidratların qarışığı olub insektisidlərin həlledici kimi 
və 10-20%-li sabun -kerosin emulsiyasının hazırlanması üçün istifadə edilir, əsasən 
bitlərlə mübarizədə işlədilir.
Skipidar – şam ağaclarının emalından alınan məhsuldur. Sabun və kerosin 
qarışığı ilə birlikdə taxtabitilərin, birələrin və bitlərin məhv edilməsi üçün istifadə 
oluna bilər.
Lizol – 8-10% li məhlullarını bitli şəxslərin paltarlarının isladılması, həmçinin 
taxtabitilər və tarakanlarla mübarizədə yaşayış yerlərinin işlənməsi məqsədilə istifadə 
etmək olar.
Benzil – benzonat rəngsiz və ya sarımtıl mayedir, 20%li – sulu-sabunlu 
suspenziya şəklində baş və paltar bitlərinin öldürülməsi üçün tətbiq edilir; onların 
yumurtalarına, sürfələrinə və yetkin fərdlərə təsir göstərir. İnsanlat üçün preparat 
aztoksikidir., lakin hamilə qadınlarda, 3 yaşa qədər uşaqlarda və dəri xəstəlikləri olan 
şəxslərdə işlədilməsi tövsiyə olunmur.
Buğumayaqlıların insektisidlərə qarşı davamlılığı qırıcılıq tədbirlərinin 
effektivliyinə təsir göstərir. Təbii və qazanılmış davamlılıq ayırd edilir. Təbii 
davamlılıq – buğumayaqlıların orqanizminin bioloji xüsusiyyətlərinin nəticəsidir. 
Qazanılmış davamlılıq - əvvəllər buğumayaqlıların həyat fəaliyyətini zəiflədən 
maddələr artıq təsir etmədiyi halda, onların yaşama və çoxalma qabiliyyətidir.
Kamera dezinfeksiyası 
Dezinfeksiya kameraları – xüsusi quraşdırılan aparatlardır. Burada fiziki (su 
buxarı, buxar-qaz qarışığı, isti quru hava), kimyəvi (formaldehid və s.) və ya eyni 
vaxtda bu dezinfeksiyaedici preparatlarla birgə təsir etməklə müxtəlif əşyalar 
zərərsizləşdirilir, həmçinin həşaratlar da məhv edilir. Qarşıya qoyulan məqsəddən 
asılı olaraq kameralar 2 yerə bölünür: dezinfeksiya və dezinseksiya kameraları. 
Kamera dezinfeksiyasına o əşyalar məruz qalır ki, onları qaynatma, islatma və digər 
yollarla zərərsizləşdirmək mümkün deyildir. Bunalr: üst geyim, yataq ləvazimatı, 
xalçalar, sarğı materialı, yun, dəri, süni parçadan hazırlanan əşyalar, kitablar, 
sənədlər, tullantı xammalı və s.
Zərəsizləşdirmə zamanı işlədilən vasitələrdən asılı olaraq, kameraların bir neçə 
tipi ayırd edilir. Onlardan əsası buxar kamerasıdır: Burada zərərsizləşdirmə doymuş 
su buxarı ilə aparılır. Texniki quruluşuna görə dezinfeksiya kameraları stasionar və 

---

19 
hərəki olurlar. Hərəki kameralar öz növbəsində qoşqulu və mütəhərrik - 
avtodezkameralara bölünür. 
Dezinfeksiya kameraları infeksion və somatik xəstəxanalarda, doğum evləri, 
sanitar- buraxıcı məntəqələrdə və s. quraşdırılır. Dezinfeksiya kameraları xüsusi 
otaqlarda quraşdırılır, bu zaman otaq arakəsmə ilə 2 izolyasiya olunmuş hissələrə 
bölünür. Arakəsmədə kamera elə quraşdırılır ki, onun qapıları ayrı-ayrı hissələrə 
açılır.
Stasionar tipli dezinfeksiya kameralarına qulluq edərkən otağın iki hissəsində 
müxtəlif heyət işləyir, bu zaman onların bir hissədən digərinə keşməsi qadagan edilir. 
Belə kameralara bir nəfər tərəfindən xidmət olunduqda o, əşyaları yüklədikdən sonra 
təmiz hissəyə keçdikdə geydiyi xələti, ləçəyi çıxarmalı və kameraya yerləşdirməli, 
sonra əllərini sabunla diqqətlə yumalı və təmiz xüsusi geyim geyməlidir. Hərəki 
dezinfeksiya - duş qurğularında əsasən eyni vaxtda həm insanların yuyunması, həm 
də onların əşyalarının dezinfeksiyası aparılır.