Sferik kondensator Qoplamalarining radiuslari r1 va r2 bo‘lgan sferik kondensator 6 - rasmda tasvirlangan.
6-rasm. Sferik kondensator Kondensator qoplamalarida q zaryad induktsiyalangan bo‘lganda, ular orasidagi potentsiallar farqi quyidagicha ifodalanadi :
, (6.4)
bu yerda r1 va r2 ichki va tashqi sferik qoplamalar radiuslaridir. Shuning uchun sig‘im quyidagicha ifodalanadi:
, (6.5)
Agarda r2tashqi radius va r1 ichki radiusdan juda katta bo‘lsa, (6.5) – ifoda soddalashadi:
, (6.6)
Bu natija tashqi qoplama sferik bo‘lmaganda ham o‘rinli bo‘lgani uchun, (6.6) – ifodani yakkalangan shar sig‘imi deb hisoblaymiz.
Agarda r1 - r2 = d – qoplamalar orasidagi masofa qoplamalarning o‘rtacha radiusidan juda kichik bo‘lsa, sferik kondensatorning sig‘imi quyidagicha ifodalanadi:
bu yerda S=4r2 – qoplamalar sirtlarining yuzasidir.
Silindrik kondensator Bu holda kondensatorni radiuslari r1 (ichki) va r2 (tashqi) ikkita koaksial tsilindr ko‘rinishdagi qoplamalardan iborat bo‘ladi, deb hisoblaymiz. Tsilindrlarning uzunligi ular orasidagi masofadan juda katta deb hisoblanadi. Qoplamalar orasidagi potentsiallar farqi quyidagidan iborat bo‘ladi:
,
bu yerda q - tsilindr uzunligidagi zaryad, - birlik uzunlikdagi zaryad va - silindr uzunligidir.
Birlik uzunlikka to‘g‘ri keluvchi tsilindrik kondensator sig‘imi quyidagiga tengdir:
, (6.7)
Boshqa tarafdan, (6.7) – ifoda metall sim izolyator qatlami bilan o‘ralgan kabel sig‘imini eslatadi.
Qoplamalar orasidagi masofa d, tsilindrlar radiuslariga nisbatan juda kichik bo‘lsa, bu holda tsilindrik kondensator sig‘imi quyidagidan iborat bo‘ladi: