Komvol Yun Parçaların Keyfiyyətinin ekspertizası . 25
və xassələrə malikdir.Bildiyimiz kimi, parçaların keyfiyyət göstəriciləri onların
istehsalına sərf edilən sapların quruluşu və xassələri həlledici rol oynayır.
Sapların quruluşu dedikdə bunların yoğunluğu, burulmasının istiqaməti
xarakteri, liflərin yerləşməsinin xarakteri başa düşülür. Lakin iplik sapların
quruluşunun əsas göstəricilərinə onun yoğunluğu, buruqlarının sayı və burulmanın
istiqaməti aiddir.
Toxuculuq saplarının yoğunluğundan asılı olaraq hazır parçaların keyfiyyəti
də əsaslı surətdə dəyişir. Toxuculuq saplarının yoğunluğu dedikdə vahid uzunluğa
düşən kütlənin böyüklüyü kimi başa düşülür və tekslə (T) işarələnir. Bu isə
aşağıdakı formula ilə təyin edilir:
,
l
m
1000
l
m
T
1
burada, m – sapın kütləsidir, q-la;
l
1
– sapın uzunluğudur, km-lə;
l – sapın uzunluğudur, m-lə.
Teksin nömrəsinin təyin edilməsi şəraitindən asılı olaraq nominal və faktiki
yoğunluğunu bir-birlərindən fərqləndirilir.
Burulma toxuculuq saplarının quruluşunun ən vacib parametrlərindən biridir
ki, bu da sapların xarici görünüşünü və xassələrini müəyyənləşdirir.
Sapların burulması (K) 1m uzunluğa düşən buruqların sayı ilə xarakterizə
olunur və sapların burulmasını təhlil edən ən sadə üsuldur. Həqiqətdə isə
buruqların sapın uzunluğu boyunca yerləşməsi eyni deyil və sapın yoğunluğunun
və quruluşunun eyni bərabərliyə malik olmasından, hətta fırlandırıcı maşının iş
xüsusiyyətindən də çox asılıdır.
Saplarda liflərin burulması intensivliyi nəinki 1m uzunluğa düşən buruqların
sayından, eyni zamanda onların yoğunluğundan asılıdır. Buna görə də müxtəlif
yoğunluğa malik olan sapların burulması intensivliyi üçün burulma əmsalından
istifadə olunaraq aşağıdakı formula ilə hesablanır:
,
100
T
K
f
f
