Əkrəm Əylisli Daş yuxular (roman-rekviyem)

Gecəydi: 1989-cu ilin soyuq dekabr gecəsi.

Və 1989-cu ilin o soyuq dekabr gecəsi Nüvariş Qarabağlı öz evinə getməkdən yenə yaman qorxurdu. Artistin qəlbində, ruhunda köməksizlik, çarəsizlik ovqatını törədən də elə o qorxu idi.

Qınayan olmasaydı, təzədən xəstəxanaya qayıdardı. Gedib, doktor Fərzaniyə yalvarıb, o xəstəxanada bircə gecəliyə də olsa, özünə yer istəyərdi: bircə xəstəxana koykası – hansı palatada olur-olsun... Və xəstəxanadan uzaqlaşdıqca artist öz tənhalığının fiziki ağrısını get-gedə daha artıq dərəcədə hiss etməyə başlayırdı və doktor Fərzani ilə bir yerdə keçirdiyi o axşam ondan ötrü - elə indidəncə bir uzaq və xoş xatirəyə çevrilirdi.

Xüsusi palatada yerləşdirdiyi Saday Sadıqlının yanında oturmağı doktor Fərzani gündüz əməliyyatda iştirak edən ahıl qadına – yaşı 70-i ötmüş, stajlı və təcrübəli tibb bacısı Münəvvər xanıma tapşırmışdı.

Ömrünün 50 ildən çoxunu elə bu xəstəxanadaca yola vermiş Münəvvər xanıma xəstəxananın köhnə işçiləri “Mira xanım” deyirdilər. Ona “Mina xanım” deyənlər də vardı. Doktor Fərzaniyə gəldikdə, bu işbilən, üzüyola köhnə tibb bacısını hansı vaxt, hansı formada çağırmaq həkimin ovqatının necə olmağından asılıydı. Təxminən, özü yaşda olan bu ağbirçək qadına - kefinin adi vaxtlarında - həkim ya sadəcə “Münəvvər”, ya da ərklə “bacı” deyirdi. Ancaq özünün rəhbərlik elədiyi Travmatologiya və cərrahiyyə şöbəsinin bu əvəzsiz işçisinə kefinin saz vaxtlarında onun hərdənbir “Minaşa” deməyi də olurdu. Və bu sözü həkimin dilindən bircə dəfə eşitmək Münəvvər xanımın xoşbaxtlığı üçün xeyli vaxt bəs eləyirdi.

Hər bir cərrahiyyə əməliyyatından sonra öz kabinetinə çəkilib bir-iki qədəh araq içmək doktor Fərzaninin dəyişməz adətiydi. Heç cərrahiyyə işi olmayanda da həmişə axşamtərəfi həkim kabinetinin qapısını içəridən bağlayıb, özünü bir müddət xəstəxana həyatından təcrid eləyirdi. O arağı da həkim həmişə tək içirdi. Ancaq bu gün ilk dəfəydi ki, doktor Fərzani öz kabinetində tək deyildi. Və buna görə tibb bacısı dərin narahatlıq keçirirdi: bir tərəfdən bu gün həkimin həmişəki normasından artıq içəcəyindən qorxurdu, o biri tərəfdən də təkliyini yalnız onunla bölüşən doktor Fərzaninin öz kabinetində kiminləsə bir yerdə olmağına ürəyində əməllicə qısqanırdı. Üstəlik, Fərid Fərzaninin xəstəni yuxarı nomenklatur üçün nəzərdə tutulan və bilavasitə Baş həkimin nəzarətində olan bu palataya bəlkə Baş həkimdən icazəsiz yerləşdirməyi də vasvası və qanunpərəst Münəvvər xanıma əlavə narahatlıq gətirirdi.

-Bu da mən, Minaşa! – Xalatını çiyninə salmış doktor Fərzani, palataya daxil olan kimi, qocaman tibb bacısını bu sözlərlə salamladı.

“Minaşa” sözünün istisi-işığı yenə yağ kimi Münəvvər xanımın ruhi varlığının bütün hüceyrələrinə yayıldı. Fikirləşdi ki, yəqin, Maşa Moskvadan zəng eləyib, çünki qızı Məryəmin o, hər telefon zəngindən sonra o, doktor Fərzanini həmişə sevinən, fərəhlənən görmüşdü.

-Bizim bu artlst qardaş, deyəsən, o dünyadan qayıtmaq istəmir axı. – Həkim Saday Sadıqlının nəbzini yoxlaya-yoxlaya dedi. – Amma ürək də ürəkdi ha, Minaşa. Canında salamat yer qalmayıb, ancaq ürək saat kimi vurur.

-Mən bunun elə vaxtlarını görmüşəm ki, Fərid Qasanoviç! – Tibb bacısı xəyallı-həyəcanlı, yanıqlı səslə dedi. – Vaxt vardı, bunun rollarna görə camaat axın-axın teatra axışardı. Bunun Aydını oynamağın kaş Siz də görəydiz, doktor. O rolu elə qəşəng oynayırdı ki, zalda kişilərin də gözündən yaş tökülürdü. – Qəhərlənmiş tibb bacısı gözlərinin yaşını zorla saxlayırdı. –Görürsüz də, sifətindən işıq yağır. Bu qədər əzabdan sonra, doktor! Bayaqdan yanında oturmuşam, üzünə baxmaqdan doyammıram.

Həkim:

-Hə, zor adamdı, - dedi. –Dostundan da çox xoşum gəldi. Ağlından da, elə vurmağından da. – Barmaqlarını Saday Sadıqlının sarışın saçlarının arasında gəzdirib, xəstənin baş nahiyəsndə şiş, ya sınıq yeri axtara-axtara davam elədi: - Bu igidin də vaveyla günləri varmış, Münəvvər! Bala Artist (həkim Nüvariş Qarabağlının boyunun balacalığını nəzərdə tuturdu) bayaqdan danışırdı mənə. Deyir, heç Heydər Əliyevi də saymırmış. Kefinin saz vaxtlarında hələ Peyğəmbərin də hərdənbir gorun qurdalayırmış.

Ancaq Münəvvər xanım hələ də özünün bayaqkı aləmindəydi, həkimin sözlərinə qulaq asmırdı.

-Biz həmişə beləyik də, doktor. Yaxşı insanlarımızın sağlığında qədrini bilmirik.

Həkim xəstənin çarpayısından aralanıb pəncərəyə yaxınlaşdı. Oradan alaqaranlıq, boş və kimsəsiz küçəyə baxıb, qayıdıb Münəvvər xanımın yanında kresloda əyləşdi.

-Xəstəmiz Zülfü Abasəliyevin kürəkəniymiş, Minaşa, - dedi. -Zülfünü tanımamış olmazsan. Qızı da stamatoloqdu. Adı Azadə xanımdı. Zülfünün özü bağda qalır – Mərdəkanda. Qızı bu bazar günləri həmişə ora gedir – atasına baş çəkməyə. Deməli, o Azadə xanım bu gün Mərdəkanda olmalıdı. Ordan da, bala artistin dediyinə görə, sabah işə gedəcək. Evlərinin telefonunu aldım. Ancaq o Azadə xanımı sabah iş yerində tapaq gərək.

-Taparıq. Doktor Abasəliyevin qızını bu şəhərdə tapmağa nə var. – Tibb bacısının səsi dəyişdi. - Ancaq, doktor, bura xəstə yerləşdirməyimizi bəlkə Baş həkimə deyəydiniz. Etika xatirinə. Birdən inciyər, deyirəm. Aranızda narazılıq olar.

-Demişəm... – Həkim könülsüz dilləndi və oturduğu kreslodan qalxıb yenə pəncərəyə yaxınlaşdı.

Tibb bacısının çiynindən sanki dağ götürüdü. Cəld hərəkətlə ayağa durub, sevinə-sevinə qapıya tərəf getdi.

-Gedim, kabinetə əl gəzdirim, - dedi və qapıdan çıxandan sonra bir də geri dönüb soruşdu. – Çayınızı bura gətirim?

-Bura gətir. Ancaq baş həkimdən icazə al, sonra. – Doktor Fərzani zarafatından qalmadı.