Ekspertizasi dərsliK

 

Orqanoleptik  göstəricilərə 

aşağıdakılar  aiddir:  xarici 

görünüşü  (tərtibat  keyfiyyəti  və  şəffaflıq),  ətir,  dad,  köpüyün 

98 

yüksəkliyi və köpük dayanıqlığı (cədvəl 1.29).  

Orqanoleptik  göstəricilər  30060-93  saylı  QOST-a  əsasən 

təyin edilir. Bu göstəricilər hər sort pivə üçün fərdi olub, onların 

istehlak  xüsusiyyətlərinin  qiymətləndirilməsi  üçün  meyardır. 

Qiymətləndirmə 25 bal sistemi ilə həyata keçirilir. Pivənin bütün 

orqanoleptik göstəriciləri dequstasiya prosesində təyin edilir. 

Pivənin  dequstasiyasında  aşağıdakı  xüsusiyyətlər  yer  tutur. 

Dequstasiyadan  əvvəl  pivənin  rəngi  təyin  edilir,  akt  bağlanaraq 

sınaq  aparılan  laboratoriyanın  rəhbəri  tərəfindən  imzalanır.  Sədr 

hər  bir  dequstatora  nümunələrin  rəngi  və  bu  göstəriciyə  uyğun 

gələn vahid bal qiymətinə dair məlumat verir. 

Cədvəl 1.29 

Pivənin orqanoleptik göstəriciləri 

Göstəricilər 

Pivənin tipii 

Açıq 

Yarımtund 

Tünd 

Şəffaflığı 

ətir və dadı 

Şəffaf maye, çöküntüsüz və kənar qatışıqsız təmiz dad və 

ətirlə. Qıcqırdılmış səməni içkisinin mayaotu acılığı və 

ətrilə, kənar ətir və təmsiz. 

 

Pivənin 

tipinə 

uyğun 

Səməni dadı, 

karamel 

səmənisi 

təmilə, 

pivənin tipinə 

uyğun 

Dolğun səməni dadı, 

bilinən karamel yaxud 

qovrulmuş səməni təmi ilə, 

pivənin tipinə uyğun 

 

 

Dequstasiyada 22-25 yekun balı almış pivə –əla; 19-21-yaxşı; 

13-18-kafi;  12  və  ondan  az  qeyri-kafi  qiymətləndirilir  (cədvəl 

1.30). 

Hazır  pivədə  müəyyən  olunmuş  göstəricilərdən  bəzi  kənara 

çıxmalar  ola  bilər.  Bu,  texnoloji  rejimin  pozulması,  yaxud 

müxtəlif  kimyəvi  və  bioloji  proseslərlə  əlaqədar  baş  verir  və 

nəticədə  pivənin  dad  xüsusiyyətləri  dəyişir,  bulanıqlıq  bəzən  isə 

nöqsan əmələ gəlir. 

 

 

99 

Cədvəl 1.30 

Pivənin orqanoleptik qiymətləndirilməsi (balla) 

Göstəricilər 

əla 

yaxşı 

kafi 

qeyri-

kafi 

Şəffaflıq 

3 

2 

1 

0 

Rəngi 

3 

2 

1 

0 

Dadı 

5 

4 

3 

2 

Mayaotu acılığı 

5 

4 

3 

2 

Ətiri 

4 

3 

2 

1 

Köpük əmələ gətirməsi 

5 

4 

3 

2 

Butulka pivəsi üçün 

Köpüyün hündürlüyü 

40 

30 

25 

30 

Davamlığı, dəq 

4 

3 

2 

2 

Çəllək (avtosistern) pivəsi üçün 

Köpüyün hündürlüyü 

35 

25 

15 

15 

Davamlığı, dəq 

3,5 

2,5 

1,5 

1,5 

 

 

Pivənin  keyfiyyətinin  qiymətləndirilməsi  üçün  aşağıdakı 

formada dequstasiya cədvəlindən istifadə olunur (şəkil 1.8). 

Köpük  əmələ  gətirməni  (yüksəkliyi  və  köpük  dayanıqlığı) 

komissiya  sədri  yaxud  onun  müavininin  tapşırığı  əsasında 

komissiya  üzvlərindən  biri  ayrı  stolda  ümumi  qəbul  olunmuş 

metodikaya əsasən təyin edir. 

Pivə  nümunələri  dequstasiyaya  12  butulka  miqdarında  (hər 

birinin  tutumu  0,5  dm

3

)  təqdim  olunur.  Hər  dequstatora  bir 

nümunənin sərfiyyat norması – 100 sm

3

 təşkil edir. 

Sınaq üçün tutumu 150-200 sm

3

 rəngsiz şüşədən hazırlanmış 

slindrşəkilli qədəhdən istifadə edilir. Pivənin temperaturu 12±2

0

C 

olmalıdır. Bir neçə pivə sortu tədqiq olunduqda ilk növbədə açıq 

pivə ilkin şirənin ekstraktlığının yüksəlmə ardıcıllığı ilə yoxlanır. 

Sonra həmin qaydada tünd pivə yoxlanır. 

 

100 

 

Dequstatorun soyadı __________________ tarix________________ 

Təşkilatın adı ________________________________ 

Vəzifəsi _____________________________________ 

 

№ 

Pivənin 

sortunun 

adı 

Şifr sayı 

(nömrəsi) 

Keyfiyyət göstəricilərinin adı 

Yekun 

qiyməti 

balla 

D

ad

 g

ös

tə

ri

ci

si

n

d

ə 

azal

ma

n

 

əz

ər

ə 

al

ın

ma

ql

a 

yek

un

 b

al

 

şə

ffafl

ıq

 

ətir

 

d

ad

 

D

ad

ın

 d

ol

ğu

nl

uğ

u 

May

ao

tu

 acı

lı

ğı

 

K

öp

ük

 ə

m

əl

ə 

g

ət

irm

əsi

 

 

 

 

1-

3 

1-

3 

1-

4 

2-

5 

2-

5 

2-

5 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 Tünd pivə üçün 

 dequstatorun imzası ______________________________ 

 

 

Şə

kil 1.8. Piv

ə

 keyfiyy

ə

tinin qiym

ə

tl

ə

ndirilm

ə

si 

üçün

 c

ə

dv

ə

l 

 

Dequstasiyaya  verilən  pivənin  ardıcıllığını  müəyyən  edən 

kateqoriya, sinif, yarımsinif və hesab sayı müəyyənləşdirilmişdir 

(cədvəl 1.31). 

Butulkaya  doldurulmuş  pivənin  xarici  gbrünüşü  hazır 

məhsula qoyulan standartın tələblərinə uyğun qaydada baxmaqla 

təyin  edilir.  Tərtibat  keyfiyyəti  qiymətləndirildikdə  etiketin 

(boyunbağının) düzgün yapışdırılması, çəpliyin olmaması, defor-

masiya, çatlar, butulkanın təmizliyi, markalanmasının düzgünlüyü 

və  dəqiqliyi  yoxlanır.  Hazırda  rəng  və  şəffaflığa  çox  əhəmiyyət 

verilir,  çünki  bu  göstəricilərə  görə  istehlakçılar  içkinin 

keyfiyyətini  qiymətləndirirlər.  Şəffaflıq  –  bulanıqlıq  və  kənar 

qarışıqlar (şüşə, bağlayıcı materialın hissəcikləri və s.) olmaması 

yoxlanır. Bunun üçün bağlı pivə butulkası işıq mənbəyi qarşısında 

101 

fırladılaraq  baxılır.  Rəng  –  ayrı-ayrı  pivə  tiplərinin  (açıq  yaxud 

tünd)  fərqləndirici  əlaməti  olub,  hətta  bir  pivə  tipii  daxilində 

intensivliyinə görə fərqlənir. Açıq pivə təmiz, açıq, qızılı-qəhvəyi 

çalarlıdır.  Çatışmazlığı  yaşılvari  rəng,  həmçinin  qırmızı  və 

qəhvəyi çalarlarda olmasıdır. 

Cədvəl 1.31 

Pivənin dequstasiyaya verilmə ardıcıllığı 

Sinif, 

yarımsinif 

Əsas adlandırma və xarakterizəsi 

Müsabiqəyə 

təqdim olunan 

nümunələrin 

ardıcıllığı 

Açıq pivə, I kateqoriya 

A 

İlkin şirənin ekstraktlığı 10-11% 

1 

B 

İlkin şirənin ekstraktlığı 12-14% 

2 

V 

İlkin şirənin ekstraktlığı 15-20% 

3 

Tünd pivə, II kateqoriya 

A 

İlkin şirənin ekstraktlığı 12-14% 

4 

B  

İlkin şirənin ekstraktlığı 15-21% 

5 

Qeyri ənənəvi xammaldan istifadə edilməklə alınan pivə, III 

kateqoriya 

A 

İlkin şirənin ekstraktlığı 11-13% 

 

 

3.1. Qida dən məhsulları, arpa və s. 

istifadə olunduqda 

6 

 

3.2. Kvas şirəsi konsentratı istifadə 

olunduqda 

7 

 

3.3. Acı yovşan, küknar xvoyu və 

s. otlar istifadə olunduqda 

8 

Lager pivəsi, IV kateqoriya 

A 

4.1. Yuxarı qıcqırma 

9 

B 

4.2. Filtrdən keçirilməmiş 

10 

 

 

Əgər rəng pivənin tipinə uyğun olub, həmin pivə növü üçün 

QOST-la  müəyyən  olunan  səviyyədədirsə,  o  zaman  onu  3  balla, 

əgər  orta  səviyyədədirsə  –  2  balla,  maksimum  aşağı  –  1  balla, 

qeyri-kafi – 0 balla qiymətləndirirlər. 

102 

Tünd  pivəyə  rənglə  bağlı  açıq  pivədə  olduğu  kimi  ciddi 

tələblər qoyulmur. Standartla rəngin geniş diapazonuna yol verilir: 

4,0-dan 8,0-dək rəng vahidi, başqa sözlə qəhvəyi-qırmızıdan daha 

tünd çalarla (demək olar ki, qeyri-şəffaf). 

Butulkaya doldurulmuş pivənin rəngi demək olar ki, dəyişmir. 

Açıq  pivə  butulkada  rəngini  yalnız  birbaşa  düşən  günəş  şüaları 

altında  dəyişə  bilir.  Bu  isə  həmin  təsir  nəticəsində  müxtəlif 

kimyəvi  dəyişikliklər  baş  verməsi  və  pivənin  qida  dəyəri  və 

istehlak xüsusiyyətlərinin aşağı düşməsi ilə nəticələnir. 

Açıq  pivə  uyğun  rənglə  yanaşı  yaxşı  şəffaflığa  malik 

olmalıdır. Bu isə içkiyə qədəh şüşəsindən baxdıqda parlaqlığa görə 

müəyyən  olunur.  Parlaqlığa  görə  istehlakçı  çox  vaxt  məhsulun 

təmizliyi  haqda  fikir  yürüdür.  Belə  bir  fikir  var  ki,  «pivə  gözlə 

içilir» və ona görə də istehlakçı üçün şəffaflıq – içkinin ən vacib 

keyfiyyət  göstəricilərindən  sayılmaqla,  nə  qədər  yüksək  olarsa 

pivədən kolloidldərin bir o qədər tam kənar olunduğunu göstərir, 

dad və köpük yaratma xüsusiyyətini müəyyən edir. 

Pivənin  şəffaflığı  parlaqlıqla  –  3  balla  qiymətləndirilir,  pivə 

parıltısız şəffaf, tək-tək xırda toz və s. hissəciklərlə – 2 balla, zəif 

lopalarla  –  1  balla  və  güclü  lopalarla,  bulanıq  –  qeyri  standart 

hesab olunaraq qeyri-kafi qiymətləndirilir.  «Barxat»  və  «Porter» 

pivəsi,  həmçinin  ilkin  şirəsinin  ekstraktlığı  21%  olan  pivə  üçün 

maya çöküntüsünün olması və zəif lopalılıq yol veriləndir. 

Dad,  ətir  və  mayaotu  acılığı  pivədən  az  miqdarda 

qurtumlamaqla  yoxlanır.  İlk  növbədə  dad,  ətir  və  mayaotu 

acılığının həmin tip pivəyə uyğun olmasına diqqət yetirilir, sonra 

tədqiq olunan pivədə kənar tamın olması müəyyən olunur. Qeyd 

olunan  orqanoleptik  göstəricilər  qiymətləndirildikdə  aşağıdakı 

terminlər tövsiyə olunur: dadı – təmiz, dolğun, harmonik, ifadəli, 

qeyri-harmonik,  zəif  ifadəli,  boş,  şirintəhər,  səmənili;  tamlar  – 

maya,  karamel,  meyvə,  turşvari,  metal,  sulfitli,  misli,  yağlı, 

fenollu;  acılıq  –  yumşaq,  əlaqəli,  kobud,  geri  qalmış,  zəif  geri 

qalmış, zəif-güclü (pivənin tipinə uyğun deyil), qeyri mayaotu; ətir 

– mayaotlu, təmiz, təzə, zəif mayaotlu, mayalı, çiçək, fenol, xarab 

103 

olmuş pivə (turşumuş, iylənmiş). 

Temperatur  pivənin  keyfiyyət  göstəricilərinin  düzgün 

təyininə  təsir  edir  və  bu  baxımdan  dequstatora  təqdim  olunan 

pivənin temperaturunun 8-12

0

C arasında dəyişməsi normal hesab 

olunur. 

Adətən  dequstasiya  5-8  nümunə  ilə  məhdudlaşdırılır. 

Nümunələr çox olarsa, arada fasilə verilir və yüngül qəlyanaltılar 

(yağsız  pendir,  yağsız  bişmiş  ət  və  az  miqdarda  duzlanmış  və 

qurudulmuş  çörək)  qəbul  edilir.  Vaxtaşırı  ağızın  su  ilə 

yaxalanması tövsiyə olunur. 

Dad  5  bal  sistemi  ilə  qiymətləndirilir.  Əgər  dad  göstəricisi 

dequstator  tərəfindən  kafi  qiymətləndirilirsə,  o  halda  həmin 

nümunə üzrə ümumi qiymət «kafi»dən yüksək ola bilməz (digər 

göstəricilər  üzrə  yüksək  qiymət  almış  olsa  belə),  yaxud  dad 

göstəricisi «qeyri-kafi» qiymət alarsa, o halda pivə nümunəsinin 

ümumi qiyməti «qeyri-kafi» olur.  

Dequstasiya  komissiyasının  üzvü  tərəfindən  imzalanan 

dequstasiya  vərəqi  sədrə  təqdim  olunur.  Burada  bütün 

göstəricilərin  orta  hesabı  qiyməti  çıxarılaraq  yuvarlaqlaşdırılır. 

Əgər  dequstatorun  qiyməti  orta  göstəricidən,  yəni  3  baldan  çox 

fərqli  olarsa,  o  atılır  və  qalan  qiymətlərin  orta  ədədi  yenidən 

hesablanır. 

Açıq sort pivədə zərif mayaotu acılığ üstünlük təşkil etməli, 

lakin  həddindən  artıq  bilinən  və  kəskin  olmamalıdır.  İçildikdən 

sonra  açıq  pivə  dildə  mayaotu  acılığını  müəyyən  müddət 

saxlamalıdır. Sonra çox keçmədən acılıq itmiş olur. 

Tünd  pivə  açıqla  müqayisədə  şirintəhərdir.  İçildikdən  sonra 

dildə  tünd  səməni  dadı  qalır,  mayaotu  acılığı  isə  təcrübi  olaraq 

fərqləndirilmir. 

Yaxşı  pivə  bütövlükdə  harmonik  əlaqələnmiş  dad  və  ətrə 

malik olmalıdır. Əgər pivə əla, təmiz, harmonik dadlı, həmin tipə 

uyğun  olmasa  5  balla  qiymətləndirilir;  yaxşı,  təmiz,  lakin  çox 

harmonik olmayan dadla – 4 balla; çox təmiz olmayan, zəif ifadə 

olunan, yetişməmiş, boştəhər, cavan pivənin tam əlamətləri olan – 

104 

3 balla; boş dad və kənar tamlarla: maya, meyvə, kəskin, turşvari 

və s. – 2 balla qiymətləndirilir. 

Dequstasiyanın ümumiləşdirilmiş məlumatları cədvəl 1.32-də 

verilir. 

Cədvəl 1.32 

Göstərici  

Pivənin orqanoleptik səviyyəsi 

Qiyməti, 

balla 

1 

2 

3 

Açıq pivə 

Şəffaflıq  

Parlaq şəffaflıq, asılqan hissəciklərsiz 

3 («əla») 

Parıltısız şəffaflıq, tək-tək xırda asılqanlar 

(tozvari) 

2 («yaxşı») 

Zəif lopalı 

1 («kafi») 

Güclü lopalı, bulanlıq 

0 («qeyri-

kafi») 

Rəng  

Pivənin tipinə uyğun, həmin tip pivə üçün 

müəyyən olunmuş minimum səviyyədə yerləşir 

3 («əla») 

Pivənin tipinə uyğun, orta səviyyədə yerləşir 

2 («yaxşı») 

Pivənin tipinə uyğun, həmin tip pivə üçün 

maksimum yol verilən 

1 («kafi») 

Pivənin tipinə uyğun deyil, açıq yaxud tündə 

müəyyən olunan standart səviyyə 

0 («qeyri-

kafi») 

Ətir  

Əla ətir, həmin tip pivəyə uyğun, təmiz, təzə 

ifadə olunan 

4 («əla») 

Yaxşı ətir, pivənin tipinə uyğun, lakin kifayət 

qədər ifadə olunmayan 

3 («əla») 

Ətirdə kənar yüngül pendir, meyvə çalarları 

açıq bilinməklə səməni tonu çox ifadə olunur 

2 («yaxşı») 

Ətirdə ifadə olunan kənar ton: meyvə, turş, 

cavan pivə ətri və s. 

1 («kafi») 

 

 

 

105 

Cədvəl 1.32-nin davamı 

1 

2 

3 

Dad  

Dadın dolğunluq və təmizliyi 

 

Əla, dolğun, təmiz, kənar tamsız, harmonik 

dad, həmin tipə uyğun pivə 

5 («əla») 

Yaxşı, təmiz dad, həmin tip pivəyə uyğun, 

lakin çox da harmonik olmayan 

4 («yaxşı») 

Çoxda təmiz olmayan dad, yetişməmiş, cavan 

pivənin tamı, karamel, boş dad, zəif ifadə 

olunan 

3 («əla») 

Boş dad və kənar tamlar: maya, meyvə, acı, 

turş 

2 («yaxşı») 

Mayaotu acılığı 

 

Təmiz mayaotlu, yumşaq, cilalanmış, pivənin 

tipinə uyğun 

5 («əla») 

Təmiz mayaotlu, çox da cilalanmamış, yüngül 

geri qalan, kobudvari 

4 («yaxşı») 

Mayaotlu kobud, geri qalan yaxud zəif, pivənin 

tipinə uyğun olmayan 

3 («əla») 

Mayaotlu olmayan, kobud 

2 («yaxşı») 

Köpük və 

karbon 

qazı ilə 

doyma  

Butulka, banka pivəsi üçün 

 

Dənəvər, sıx, davamlı, yaxşı formalaşan azı 40 

mm yüksəklikdə köpük, qaz qabarcıqlarının 

dənəvər və yavaş çıxmasında dayanıqlıq azı 4 

dəqiqə 

5 («əla») 

Sıx, dayanıqlı köpük, azı 30 mm hündürlükdə 

və 3 dəqiqə davam etməklə və ayrılan qaz 

qabarcıqlarının tez itməsi 

4 («yaxşı») 

20 mm hündürlükdə və 2 dəqiqə dayanıqlıqda 

köpük 

3 («əla») 

Köpüyün yüksəkliyi azı 2 mm və dayanıqlığı 

azı 2 dəqiqə 

2 («yaxşı») 

Çəlləkdəki pivə üçün 

 

Sıx, dayanıqlı köpük 35 mm yüksəklikdə və azı 

3,5 dəqiqə dayanıqlıqda və tez itən qaz 

qabarcıqları 

5 («əla») 

106 

Cədvəl 1.32-nin davamı 

1 

2 

3 

 

Köpüyün yüksəkliyi azı 20 mm və dayanıqlığı 

azı 2 dəqiqə 

4 («yaxşı») 

Köpüyün yüksəkliyi azı 15 mm və dayanıqlığı 

1,5 dəqiqə 

3 («əla») 

Köpüyün yüksəkliyi 15 mm-dən az və 

dayanıqlığı 1,5 dəqiqədən aşağı 

2 («yaxşı») 

Tünd pivə 

Şəffaflıq  

Şəffaf parlaqlıqla, asılqansız 

3 («əla») 

Şəffaf parıltısız, tək-tək xırda asılqanlar 

(tozvari) 

2 («yaxşı») 

Zəif lopalanan 

1 («kafi») 

Güclü lopalanan, bulanlıq 

0 («qeyri-

kafi») 

Rəng  

Pivənin tipinə uyğundur, həmin tip pivə üçün 

müəyyən olunan minimal səviyyə 

3 («əla») 

Pivənin tipinə uyğundur, orta səviyyədədir 

2 («yaxşı») 

Pivənin tipinə uyğundur, həmin tip pivə üçün 

minimal yol verilən səviyyə 

1 («kafi») 

Pivə tipinə uyğun deyildir, standartda müəyyən 

olunan səviyyədən açıqdır 

 

0 («qeyri-

kafi») 

Ətir  

Əla ətir, həmin tip pivəyə uyğun, təmiz, təzə, 

ifadə olunan 

4 («əla») 

Yaxşı ətir, pivənin tipinə uyğun, lakin kifayət 

qədər ifadə olunmayan 

3 («əla») 

Ətirdə yüngül bilinən kənar çalarlar: cavan 

pivə, maya, yanmış səməni 

2 («yaxşı») 

Ətirdə ifadə olunan kənar ton: turşvari, maya, 

yanmış səməni 

1 («kafi») 

Dad  

Dadın dolğunluq və təmizliyi 

 

Əla, dolğun, təmiz, kənar tamsız, harmonik 

dad, həmin tipə uyğun pivə 

5 («əla») 

Yaxşı, təmiz dad, həmin tip pivəyə uyğun, 

lakin çox da harmonik olmayan 

4 («yaxşı») 

107 

Cədvəl 1.32-nin davamı 

1 

2 

3 

 

Çox da təmiz olmayan dad, yetişməmiş, cavan 

pivənin tamı, karamel, boş dad, zəif ifadə 

olunan 

3 («əla») 

Boş dad və kənar tamlar: maya, meyvə, acı, 

turş 

2 («yaxşı») 

Səməni dadı 

 

Təmiz səməni dadı, yüngül acılıq 

5 («əla») 

Səməni dadı yüngül közərdilmiş təmlə 

4 («yaxşı») 

Zəif səməni dadı, səməninin közərdilməsinin 

kobudvari tamı (yanmış) 

3 («əla») 

Çox zəif səməni dadı, təmiz olmayan, yanmış, 

turşvari 

2 («yaxşı») 

Köpük və 

karbon 

qazı ilə 

doyma  

Butulka, banka pivəsi üçün 

 

Dənəvər, sıx, davamlı, yaxşı formalaşan azı 40 

mm yüksəklikdə köpük, qaz qabarcıqlarının 

dənəvər və yavaş çıxmasında dayanıqlıq azı 4 

dəqiqə 

5 («əla») 

Sıx, dayanıqlı köpük, azı 30 mm hündürlükdə 

və 3 dəqiqə davam etməklə və ayrılan qaz 

qabarcıqlarının tez itməsi 

4 («yaxşı») 

20 mm hündürlükdə və 2 dəqiqə dayanıqlıqda 

köpük 

3 («əla») 

Köpüyün yüksəkliyi azı 2 mm və dayanıqlığı 

azı 2 dəqiqə 

2 («yaxşı») 

Çəlləkdəki pivə üçün 

 

Sıx, dayanıqlı köpük 35 mm yüksəklikdə və azı 

3,5 dəqiqə dayanıqlıqda və tez itən qaz 

qabarcıqları 

5 («əla») 

Köpüyün yüksəkliyi azı 20 mm və dayanıqlığı 

azı 2 dəqiqə 

4 («yaxşı») 

Köpüyün yüksəkliyi azı 15 mm və dayanıqlığı 

1,5 dəqiqə 

3 («əla») 

Köpüyün yüksəkliyi 15 mm-dən az və 

dayanıqlığı 1,5 dəqiqədən aşağı 

2 («yaxşı») 

108 

Pivənin  doldurulması,  ağzının  bağlanması  və  markalanması 

ilə  əlaqədar  olaraq  xüsusi  dequstasiya  vərəqi  işlənib  hazırlan-

mışdır (şəkil 1.9). 

 

Pivənin qablanması, ağzının bağlanması və markalanmasının 

balla qiymətləndirilməsinin dequstasiya cədvəli 

 

Dequstatorun soyadı _______________ tarix__________ 

Təşkilatın adı ________________________________ 

Vəzifəsi _____________________________________ 

 

№ 

Adı 

B

utul

ka

nın 

for

mas

ı, 

diza

yn,

 f

ər

dil

ik

 

Mantar tıxac 

E

ti

ke

ti

n 

diza

ynı

 

NT

S

-in 

tə

lə

bl

ər

ini

n 

öd

ənm

əs

in

ə 

da

ir

 

eti

ke

td

ə 

m

əlum

at

 

B

eş

 ba

l s

is

temind

ə 

ümum

i ba

l qiym

əti

 

Adı 

 

Qr

avir

alı

  

L

it

oqr

af

iki

  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Dequstatorun imzası______________________________ 

 

Şə

kil 1.9. Piv

ə

nin son t

ərtibatı üçün cə

dv

ə

l 

 

Müsabiqəli  dequstasiyalarda  təltif  üçün  nümunələrin  seçil-

məsi cədvələ uyğun aparılır (cədvəl 1.33). 

Müsabiqəyə təqdim olunan pivənin doldurulması, bağlanması 

və markalanmasının qiymətləndirilməsi aşağıdakı meyarlara görə 

aparılır: 

 

 

 

109 

Cədvəl 1.33 

S/s 

Təltif olunma 

norması 

Miqdarı  

Pivənin götürülməsi 

Kateqoriya, sinif, 

yarımsinif 

Ümumi 

bal 

qiyməti 

Xarici tərtiba-

tın keyfiyyəti 

(butulka, 

keq/etiket) 

I 

I dərəcəli 

diplom qızıl 

medal 

verilməklə 

1 

I 

A, B, V 

23-25 

Əla/əla 

1 

II 

A, B 

23-25 

Əla/əla 

1 

III 

A 

23-25 

Əla/əla 

1 

IV 

A, B 

23-25 

Əla/əla 

II 

II dərəcəli 

diplom gümüş 

medal 

verilməklə 

1 

I 

A, B, V 

22-23 

Əla/əla 

1 

II 

A, B 

22-23 

Əla/əla 

1 

III 

A 

22-23 

Əla/əla 

1 

IV 

A, B 

22-23 

Əla/əla 

III 

III dərəcəli 

dipom bürünc 

medal 

verilməklə 

1 

I 

A, B 

22 

Əla/yaxşı 

1 

II 

A, B, V 

22 

Əla/yaxşı 

1 

III 

A, B 

22 

Əla/yaxşı 

1 

IV 

A 

22 

Əla/yaxşı 

IV 

Fəxri diplom 

1 

I, II, III, 

IV 

A, B, V 

22-25 

Əla/yaxşı 

 

-

 

butulkanın forması (rəngi, dizaynı, tutumu); 

-

 

butulkaya  etiketin  vurulma  üsulu  (bir-,  iki-  yaxud  üz 

pozisiyalı üsulla); 

-

 

butulka  üçün  ağzının  bağlanması  forması  (sadə  mantar 

tıxacla, qravirovanlanmış, litoqrafirovanlanmış); 

-

 

butulkanın boğazının tərtibatı (folqa və s.) gözəlliyi; 

-

 

etiketin dizaynı (lazım olan məlumatların etiketdə düzgün 

yerləşdirilməsi, 

rəng 

çalarlarının 

uzlaşması 

və 

metallikası); 

-

 

etiketə  lazım  olan  məlumatların  standartın  tələblərinə 

uyğun yerləşdirilməsinin vəziyyəti; 

-

 

hazırlayıcı müəssisənin adı, yaxud hazırlayıcı-müəssisənin 

adı və əmtəəlik nişanı; 

-

 

içkinin adı (pivə, spirtsiz içki) həmin ölkənin dilində (bəzi 

xarici dillərdən istifadəyə də yol verilir); 

-

 

ilkin pivə şirəsinin ekstraktlığı və pivədə spirtin miqdarı; 

110 

-

 

dayanıqlıq  müddəti  (təminatlı  saxlanması),  günlə;  doldu-

rulma  tarixi  (etiketdə  əks  olunur),  gün  və  aydan  ibarət 

olmaqla; 

-

 

tutumu, dm

3

; 

-

 

həmin sort içki üçün standartda nəzərdə tutulan energetik 

və digər informasiyaların verilməsi, pasterizə və stabilizə 

olunmuş pivə üçün «pasterizə edilmişdir», «stabilləşdiril-

mişdir»;  pasterizə  olunmuş  kvas  üçün  «pasterizə 

olunmuşdur» ifadəsi; 

-

 

içkinin hansı normativ-texniki sənədləşməyə uyğun emal 

olunmasının ifadəsi. 

 

1.3.4.3. Fiziki-kimy

ə

vi t

ə

hlil