Əl-Mİzan fi TƏFSİr-el quran içindekiler c: 4 : Al İmran Surəsi

ayələrin hədislər işığında şərhi

Təfsir-ul Ayyaşidə iştirak etdiyinə görə Haşim b. Abdullah, Seriyy Becelinin bu sözlərini nəql edir: "Ona "Onlara verdiyinizin bir qisimini ələ keçərmək üçün qadınlara nəşr/təzyiq etməyin" ayəsinin mənasını soruşdu. Bu mövzuda bəzi sözlər nəql etdikdən sonra belə dedi: "Nebtilerin [avam xalqın] etdikləri kimi. Onlar bərabər/yoldaşı ölmüş qadının başına bir paltar örtün tərəfindən onu sahiblənmiş olardı, o qadın artıq başqası ilə evlənə bilməzdi. Bu ənənə cahiliyyə dövründə etibarlı idi." (c. 1, s. 229, h: 66)

Təfsir-ul Qummuda iştirak etdiyinə görə Əbu Carud, İmam Misin "Ey inananlar! Qadınların mallarını zorla/məcbur et miras almanıq sizə halal deyil." [olaraq tərcüməsini etdiyimiz] ayə haqqında belə dediyini nəql edir: "Cahiliyyə dövrünün Ərəbləri arasında və yeni Müsəlman olmuş bəzi Ərəb qəbilələrində bir adamın yaxını öldüyündə əgər bərabər/yoldaşı varsa paltarını başına örtər, beləcə vaxtilə yaxınının ödədiyi mehir ilə qadınla evlənməyə də varis olardı. Ölən adamın malına varis olduğu kimi, qadınla nikaha da varis olardı.

Əbu Kays b. Eslet ölüncə oğulu Muhsin, atasının bərabər/yoldaşının başını paltar ilə örtdü. Beləcə adı Kebişe mindi Muammer b. Məbəd olan qadın miras yolu ilə nikahlı bərabər/yoldaşı oldu. Sonra qadını buraxdı. Nə onunla əlaqəyə girdi, nə dolanışığını təmin etdi.

Bunun üzərinə qadın Peyğəmbərimizə gələrək 'Ya Rəsulullah, bərabər/yoldaşım Əbu Kays öldü, arxasından oğulu nikahıma varis oldu. İndi nə mənimlə birlikdə olur, nə dolanışığımı təmin edir və nə ailəmin yanına getməm üçün məni sərbəst buraxır' dedi. Peyğəmbərimiz (s. a. a) qadına 'Sən indi evinə get. Əgər Allah sənin haqqında bir mesaj göndərsə mən sənə bildirərəm.' dedi. Bunun üzərinə "Keçmişdə olanlar xaric, atalarınızın evləndiyi qadınlarla evlənməyin. Çünki bu, bir fahişəlik və nifrət tələb edən bir pislik və çirkin bir yoldur." ayəs(n)i endi. Ayənin gəlməsi üzərinə qadın ailəsinin yanına getdi. Lakin Mədinə də eynilə Kebişe kimi miras yolu ilə evlənmiş başqa qadınlar da vardı. Onun fərqi ərinin oğulu tərəfindən miras alınması idi. Uca Allah bunun üzərinə o biri qadınları da əhatə edəcək ümumilikdə mənas(n)ı olan "Ey inananlar! Qadınları(n mallarını) zorla/məcbur et miras almanıq sizə halal deyil." ayəsini endirdi." (c. 1, s. 134)