F. M. Xalimova turizm geografiyasi o‘quv qo‘llanma



Yüklə 1,98 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə23/86
tarix20.06.2023
ölçüsü1,98 Mb.
#133305
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   86
43268edc535ab8ed1b63397f9298c36b TURIZM GEOGRAFIYASI

Transport omili. FTI davriga qadar bu omil ishlab chiqarishni joylashtirishga 
deyarli xal qiluvchi tasir ko‘rsatar edi. Aloqa yullari va transport vositalarining 
mukammallashtirilishi transport xarajatlarini ancha kamaytirishga olib keldi.
Mehnat resurslari omili. Bu omil ishlab chiqarishni joylashtirishga va 
xo‘jalikning hududiy tarkibiga hamma vaqt tasir ko‘rsatgan va hozir ham tasir 
etyapti. Sizga malumki, “bo‘sh ko‘llar” mavjud bo‘lsa, bu yer o‘ziga xo‘jalik 
faoliyatini “tortadi”, agar ular bo‘lmaca, xo‘jalik faoliyati “qochadi”. Bu ayniqsa ko‘p 
mehnat talab tarmoqlar uchun xosdir. 
6
Source: www.timesonline.co.uk/tol/news/uk/article617514.ece


32 
5.2-rasm. Bozor iqtisodiyoti
7
 
Hududiy to‘planish omili. Ishlab chiqarish korxonalar ko‘lamining 
kattalashishi bilan ifodalangan to‘planishi katta iqtisodiy samara beradi. Yirik sanoat 
markazlari, tugunlari, hududlari, transport tugunlari, shahar aglomeratsiyalarida 
ishlab chiqarishning to‘planishi bilan bog‘liq ravishda xo‘jalik va aholining ham 
hududiy to‘planishi ro‘y beradi. Eski sanoat hududlarining mavqei ayniqsa katta, ular 
poytaxt shaharlarida, ko‘mir xavzalarida va shu kabilarda allaqachon tarkib topgan. 
Butun jahon ishlab chiqarishning malum qismi Shunday joylarda to‘plangan. 
Ilm-fan omili. FTI davrida fan-texnika bazasi ishlab chiqarishni 
joylashtirishning tobora muhimroq omiliga aylanib bormoqda. Bu xol birinchi 
navbatda ilm-fan talab eng yangi tarmoqlarga taaluqlidir. Bunday tarmoqlar yirik 
ilmiy markazlar-katta shahar aglomeratsiyalarida joylashadi: “ixtisoslashgan ilm-fan 
shaharlari” vujudga keladi.
Ekologik omil. Ilgari ham mavjud bo‘lgan bu omil FTI davrida alohida 
ahamiyat kasb etdi. Eng sanoatlashgan va urbanizatsiyalashgan joylarda er va 
suvning etishmacligi, sanoat chiqindi va oqavalarini tozalashga xarajatning oshib 
borishi, atrof-muhit holatining umumiy yomonlashishi bu yerlarda ishlab chiqarish 
hamda aholining bundan buyongi to‘planishini chegaralovchi muhim sabablar bo‘lib 
qoldi. Ayrim xollarda bir qancha “iflos” ishlab chiqarishlar boshqa joylarga 
ko‘chiriladi yoki butunlay to‘xtatiladi.

Yüklə 1,98 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   86




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin