F. M. Xalimova turizm geografiyasi o‘quv qo‘llanma

9.2.Aholisi va davlat tuzimi. 
Rossiyaning barcha hududlarida, ayrim Arktika va subarktika rayonlaridan 
tashqari joylashgan. Aholining o‘rtacha zichligi 1 km
2
ga 8,5 kishi (Rossiyaning 
Yevropa kismida 1 km
2 
ga kishi Osiyo kismida esa taxminan 2 kishi to‘g‘ri keladi) 
tashkil etadi. Axoli zich joylashgan erlar Markaziy Rossiyadir. Axolisining soni 
2001- yilning boshida 144,7 mln. kishini tashkil etdi. Rossiyaning demografik 
rivojlanishining xozirgi boskichiga tugilish va axoli tabiiy ko‘payishining kiskarishi 
xosdir. Aholi sonining tabiiy kamayishi ma’lum darajada migratsiya saldosi hisobiga 
qoplanmoqda. Rossiyada 100 dan ortiq millat va elat yashaydi. Asosiy aholisi rusla 
rjami aholining 81,5%ni tashkil etadi. Ko‘p sonli xalqlar qatoriga tatarlar ( 5 mln. dan 
ortiq), ukrainlar ( 4 mln. dan ortiq ) kiradi. Undan tashqari beloruslar, armanlar, 
yahudiylar, latishlar, Shuningdek, gruzinlar, ozarbayjonlar, qozoqlar, o‘zbeklar ham 
istiqomat qiladi. Davlat tili- rus tili; Respublika tarkibidagi milliy respublikalarda tub 
joy aholisining tili ham Shu respublikaning davlat tili hisoblanadi. Rossiya 
aholisining 73% shaharlarda yashaydi. Mamlakatda 1091 ta shahar, 1922 ta 
shaharcha bor. Dindorlarning aksiriyati xristianlar ( asosan, provaslavlar), qolganlar- 
musulmonlar, yahudiylar, buddaviylar va boshqalar. 
Rossiya – boshqarishning respublika shakliga ega bo‘lgan demokratik federativ 
respublika. Amaldagi konstitutsiyasi 1993-yil 12-dekabrda qabul qilingan. Davlat 
boshlig‘i prezident. Qonun chiqaruvchi organi – 2 palata (Federal Kengashi va 
Dumasi) dan iborat Federal majlis (parlament) ijrochi xokimiyatni Rais 
boshchiligidagi xukumat amalga oshiradi.

---

72 
9.3.Xo‘jalik tarmoqlarini geografik joylanish xususiyatlari. 
Rossiya – industrial – agrar mamlakat. Uning hududi 12 iqtisodiy rayon 
(SHimoliy, SHimoliy-g‘arbiy, Markaziy, Volga-Vyatka, Markaziy Qora tuproq, 
Volgabo‘yi, SHimoliy Kavkaz, Ural, G‘arbiy Sibir, Sharqiy Sibir, Uzoq sharq va 
Koliningrad viloyati)ga bo‘lingan. Milliy daromadda sanoatning ulushi 44,5% , 
qishloq xo‘jaligi ulushi 10% , qurilish 11,5%, transport, aloqa, moddiy – texnika 
ta’minoti, tayyorlov va boshqa tarmoqlarning ulushi 34%. Iqtisodiyotda Davlatga 
qarashli korxonalar bilan bir qatorda xususiy, aralash korxonalar ham bor.