Fizika,2 qism 20
- rasm. 41 Jismlàrning ràngi
Yüklə 0,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Spåktrlàrning turlàri.
|
27- rasm.
41 Jismlàrning ràngi. Shàffîf (yorug‘likni qàytàrmàydigàn và yutmàydigàn) jismning ràngi undàn o‘tàdigàn yorug‘likning tàrkibi bilàn àniqlànàdi. Àgàr bo‘yoq surtilgàn shishàgà îq yorug‘lik tushsà, undà shishà, àsîsàn, bo‘yoq ràngidàgi yorug‘likni o‘tkàzàdi. Ìàsàlàn, qizil bo‘yoq surtilgàn shishà qizil ràngli yorug‘likni, yashil bo‘yoq surtilgàn shishà yashil ràngli yorug‘likni o‘tkàzàdi và h.k. Òurli ràngli filtrlàrdàn fîydàlànish shundày õususiyatgà àsîs- làngàn. Àgàr jism o‘zigà tushàyotgàn yorug‘likni qàytàrsà, nimà bo‘làdi? Òàbiiyki, jism shu ràngda ko‘rinàdi. Ìàsàlàn, qizil bo‘lib ko‘ringàn jism qizil ràngli yorug‘likni, ko‘k bo‘lib ko‘ringàn jism ko‘k ràngli yorug‘likni qàytàràdi. Nîshàffîf jismning ràngi u qàytàràdigàn yorug‘lik rànglàrining àràlàshmàsi bilàn àniqlànàdi. Dåmàk, jismlàrgà birîr ràngli bo‘yoq surtish – ungà shu õil ràngli yorug‘likni qàytàràdigàn mîddàni surtish, dåmàkdir. Bàrchà ràngdàgi yorug‘likni qàytàràdigàn jism îq bo‘lib ko‘rinàdi. O‘zigà tushàyotgàn bàrchà yorug‘likni yutàdigàn jism esà qîrà jism bo‘làdi. Òàbiàtdà àbsîlut qîrà jism hàm, àbsîlut îq jism hàm màvjud emàs. Ya’ni bàrchà jismlàr îzmi-ko‘pmi yorug‘likni yutàdi yoki qàytàràdi. Spåktrlàrning turlàri. Difràksiya và dispårsiya nàtijàsidà hîsil bo‘lgàn spåktrlàr bir-biridàn kåskin fàrq qilàdi. Difràksiîn pànjàràgà tushàyotgàn yorug‘lik to‘lqin uzunligigà qàràb difràksiîn màksimumlàrgà tàqsimlànàdi. Îg‘ish burchàgining sinusi to‘lqin uzunligigà prîpîrsiînàl bo‘làdi (9.6- ifîdàgà qàràng). Shuning uchun hàm kàttà to‘lqin uzunligigà egà bo‘lgàn qizil nurlàr, kichik to‘lqin uzunligigà egà binàfshàrang nurlàrdàn ko‘rà ko‘prîq îg‘àdi. Dispårsiyadà esà yorug‘lik muhitning sindirish ko‘rsàtkichigà qàràb yoyilàdi. Òushàyotgàn yorug‘likning to‘lqin uzunligi îrtishi bilàn prizmàning sindirish ko‘rsàtkichi kàmàyadi (2-jàdvàlgà qàràng). Shuning uchun kàttà to‘lqin uzunligigà egà bo‘lgàn qizil nurlàr, kichik to‘lqin uzunligigà egà bo‘lgàn binàfshàrang nurlàrdàn ko‘rà kàmrîq îg‘àdi. Yüklə 0,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
|